ΑΡΘΡΟ

Του Γ.Κ. Χατζόπουλου

τ. Λυκειάρχη

ΣΥΜΒΟΛΗ ΣΤΗ ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ

 

«Η μνήμη, όσων πρόσφεραν στην τοπική ιστορία, πρέπει να διατηρείται ανεξίτηλη»

 

Στην αναφορά μου, πριν από την αποκάλυψη της πινακίδας με το όνομα του αειμνήστου συμπολίτη μας Στέφανου Στολίγκα, τόνισα την ανάγκη να ονομάζονται οι δρόμοι της πόλης μας, αλλά και ευρύτερα του Νομού, με το όνομα μιας προσωπικότητας, που με την προσφορά της συνέβαλε στην πνευματική, οικονομική και πολιτιστική ανάπτυξη του τόπου μας.

Και πριν ακόμη ξεθωριάσει εκείνη η πρότασή μου, δέχθηκα ένα βράδυ τηλεφώνημα από έναν καλό φίλο, με το ερώτημα αν γνώριζα τι ήταν ο Χρυσοβέργης, ένα επώνυμο, που αναγράφεται σ’ έναν δρόμο του συνοικισμού Στενήμαχος, ο οποίος συγκροτήθηκε αρχικά από πρόσφυγες της Ανατολικής Θράκης.

Το ερώτημα του καλού φίλου ήταν για λογαριασμό του εγγονού του, ο οποίος κατοικεί στην οδό Χρυσοβέργη. Του το είχε ζητήσει ως εργασία η δασκάλα του. Και πολύ ορθά έπραξε, αφού έτσι καθιέρωσε έναν καινούργιο τρόπο διδασκαλίας της τοπικής ιστορίας. Μακάρι να τη μιμηθούν κι άλλες.

Ομολογώ ότι, ενώ εγνώριζα την ύπαρξη της ονομασίας της οδού, δεν επιχείρησα να μάθω ποιος ήταν αυτός ο Χρυσοβέργης, που τον τίμησε ο Δήμος μας, ύστερα βέβαια από αίτημα κάποιου ή κάποιων συμπολιτών μας και προφανώς με καταγωγή από την Ανατολική Θράκη.

Η σκέψη μου λειτούργησε συνειρμικά. Σκέφθηκα πως για να δοθεί ένα τέτοιο όνομα σε δρόμο, που υπάρχει σε συνοικισμό, ο οποίος συγκροτήθηκε από πρόσφυγες της Ανατολικής Θράκης, θα πρέπει ο Χρυσοβέργης να είχε καταγωγή από την Ανατολική Θράκη, αλλά και ότι θα ήταν προσωπικότητα, που βοήθησε σημαντικά τους συμπατριώτες του σε κάποιο τομέα της ζωής τους (Παιδεία, Πολιτισμό, Οικονομία).

Έτσι η έρευνά μου στράφηκε σε γραπτές πηγές, οι οποίες αναφέρονται στην Ανατολική Θράκη.

Ερεύνησα λοιπόν δημοσιεύματα της κορυφαίας και πολυγραφώτατης πνευματικής προσωπικότητας της Θράκης, του αειμνήστου Πολύδωρου Παπαχριστοδούλου, και νομίζω ότι εντόπισα την απάντηση στην περισπούδαστη μελέτη του «Τα χρόνια της δουλείας στη Θράκη», η οποία δημοσιεύθηκε στο βραβευμένο από την Ακαδημία Αθηνών το 1954 περιοδικό της Εταιρείας Θρακικών Μελετών «Αρχείο του Λαογραφικού και Γλωσσικού Θησαυρού, τόμ. 32ος, Αθήναι 1966».

Ο αείμνηστος Πολύδωρος Παπαχριστοδούλου αναφέρεται σε δυο προσωπικότητες με το επώνυμο Χρυσοβέργης: α. Στον Χρυσοβέργη Κουροπαλάτη (ανώτατος αξιωματούχος στο Βυζάντιο, που αντικαθιστούσε τον αυτοκράτορα, όταν απουσίαζε) και στον Γεώργιο Χρυσοβέργη. Του πρώτου δεν διασώζεται το όνομα (βαφτιστικό), αλλά το παρωνύμιό του, σημειώνοντας τα ακόλουθα: «Χρυσοβέργης Κουροπαλάτης, Αγχιαλίτης (= καταγόμενος από την Αγχίαλο της Ανατολικής Θράκης) από πολύ παλιά οικογένεια βυζαντινή. Ο ύπατος των φιλοσόφων για τη σοφία και την παιδεία του. Σπούδασε στην Αγχίαλο και το 1821 ήταν διδάσκαλος» (Προφανώς το Κουροπαλάτης προσαρτήθηκε στο επώνυμό του ως κατάλοιπο προγονικού αξιώματος και στη συνέχεια λησμονήθηκε το βαφτιστικό του όνομα και τη θέση του την πήρε ο προγονικός τίτλος ως παρωνύμιο).

β. Στον Γεώργιο Χρυσοβέργη από την Αρετσού, απ’ όπου καταγόταν και ο παππούς του Αδαμαντίου Κοραή στις αρχές του ΙΘ’ αιώνα. Σπούδασε στη Γερμανία και την Ιόνιο Ακαδημία, όπου και δίδαξε. Το 1843 κατέβηκε στο Ναύπλιο, ως δημοδιδάσκαλος, ως Γυμνασιάρχης φωτεινότατος. Στη συνέχεια βρέθηκε στην Αθήνα, όπου έμεινε από το 1844-46. Έπειτα ανέλαβε τη διεύθυνση της Ευαγγελικής Σχολής (Σμύρνης) και μεταρρύθμισε το Γυμνάσιό της, όπως και τη Σχολή Ταταούλων (Ταταύλων) της Κωνσταντινούπολης. Γύρισε στη συνέχεια στην Αθήνα, όπου πέθανε το 1862. Όλη τη ζωή του την αφιέρωσε στη συγγραφή και στη διδασκαλία. Ήταν πολυγραφώτατος.

(συνεχίζεται…)