ΑΡΘΡΟ

Του Captain Νικόλαου Κ. Μεταξά

ATPL

AIRLINE PILOT

B737NG AIRBUS 320

 

 

 

(συνέχεια από το προηγούμενο…)

 

Πολιτική και διπλωματική δράση

 

Ο Αρχιεπίσκοπος Ιάκωβος εκδήλωσε την πολιτική του δράση σε δύο βασικά πεδία. Το πρώτο είχε να κάνει με την προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της αρχής της ισότητας και έχει αμερικανοκεντρικό χαρακτήρα. Το δεύτερο αφορά τον άτυπο διπλωματικό του ρόλο και τις πολιτικές κινήσεις, στις οποίες προέβη με στόχο την ευνοϊκή αντιμετώπιση από μέρους της αμερικανικής ηγεσίας θεμάτων ελληνικού, εθνικού ενδιαφέροντος (ελληνοτουρκικές σχέσεις, Κυπριακό, Οικουμενικό Πατριαρχείο κ.α.). Εκτός, όμως, από αυτά τα δύο πεδία αναμείχθηκε σε πολιτικές διαμάχες στις Η.Π.Α. και την Ελλάδα, πρακτική που υπήρξε αμφιλεγόμενη και αμφισβητήθηκε έντονα από μερίδα του ελληνικού πολιτικού και δημοσιογραφικού χώρου.

Μετά την παλινόρθωση της δημοκρατίας (1974), ο Ιάκωβος συμβούλευε συχνά τον Κωνσταντίνο Καραμανλή με τον οποίον διατηρούσε τακτική αλληλογραφία. Για τον λόγο αυτό ο Ανδρέας Παπανδρέου ήταν πολύ επιφυλακτικός απέναντί του. Ωστόσο, οι σχέσεις των δύο ανδρών άλλαξαν μετά την ανακήρυξη της «Τουρκικής Δημοκρατίας Βορείου Κύπρου», τον Νοέμβριο του 1983, που βρήκε εντελώς απροετοίμαστη την ελληνική κυβέρνηση. Ο Ιάκωβος πήρε την πρωτοβουλία να επισκεφτεί την ίδια ημέρα (15 Νοεμβρίου 1983) τον Υπουργό Εξωτερικών George Shultz και να τον πείσει ότι τυχόν αναγνώριση του ψευδοκράτους δεν ήταν προς το συμφέρον των ΗΠΑ. Απαντώντας, την 1η Δεκεμβρίου, ο Υφυπουργός Εξωτερικών Richard Burt έγραψε στον Ιάκωβο ότι καταδικάζει απερίφραστα την μονομερή πράξη των Τουρκοκυπρίων επειδή υπονομεύει τις επίμονες προσπάθειες του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών κι ακόμη του επισήμανε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν πιέσει και άλλες χώρες -τις οποίες απέφυγε να κατονομάσει- να πράξουν αναλόγως. Κατόπιν αυτών των εξελίξεων, ο Παπανδρέου ευχαρίστησε τον Ιάκωβο για τη δράση του και τον προσκάλεσε στην Ελλάδα όπου τον υποδέχτηκε με τιμές αρχηγού κράτους.

 

Προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων

 

Από την αρχή της ποιμαντορίας του στην Αμερική θεώρησε χρέος του να εκδηλώσει έμπρακτα τη συμπαράστασή του στον αγώνα των Αφροαμερικανών των Η.Π.Α. για ίσα πολιτικά και κοινωνικά δικαιώματα με τη λευκή πλειοψηφία. Συμμετείχε ενεργά στον αγώνα του Κινήματος για την Ελευθερία, τον οποίο συντόνιζε ο Μάρτιν Λούθερ Κίνγκ, παλαιός του γνώριμος από την εποχή που και οι δύο ήταν ιεροκήρυκες στη Βοστώνη, και εξέφρασε τις θέσεις του σε συνεντεύξεις και δημόσιες ομιλίες.

Στις 28 Σεπτεμβρίου 1963 εξέδωσε μία ιστορική ανακοίνωση στην οποία καυτηρίαζε τη στέρηση των βασικών ανθρωπίνων, πολιτικών, κοινωνικών και εκπαιδευτικών δικαιωμάτων των Αφροαμερικανών. Στάθηκε, επίσης, ένθερμος υποστηρικτής της ψήφισης της Πράξης των Πολιτικών Δικαιωμάτων του 1964 για την οποία δήλωσε μετά την έγκρισή της:

«Δόξα τω Υψίστω! Ίσως αυτό σημάνει την απαρχή μίας νέας εποχής για όλη την ανθρωπότητα, μιας περιόδου όπου ο Λόγος του Θεού θα χαράσσει την πορεία και θα καθοδηγεί τις ζωές μα κορυφαία στιγμή της αντιρατσιστικής δράσης του Ιακώβου στάθηκε η κάθοδός του στην πορεία της Σέλμα, Αλαμπάμα, όπου περπάτησε σφίγγοντας το χέρι του Μ.Λ. Κίνγκ και ηγούμενος μαζί του της πορείας». Αυτή του η εμφάνιση φιλοξενήθηκε στο εξώφυλλο του περιοδικού LIFE και αποτέλεσε ένα ισχυρό μήνυμα προς την αμερικανική κοινωνία, η οποία αντίκρισε ένα λευκό θρησκευτικό ηγέτη να αγωνίζεται για τα δικαιώματα των μαύρων ενώ ταυτόχρονα έδωσε νέα προοπτική στη δράση του ελληνικού στοιχείου στις Η.Π.Α.

Οι New York Times έγραψαν χαρακτηριστικά για το γεγονός:

«Το εντυπωσιακό εξώφυλλο του περιοδικού TIME, που απεικόνιζε τον Δρ. Κινγκ μαζί με τον μαυροντυμένο Αρχιεπίσκοπο Ιάκωβο, σηματοδότησε μία νέα παρουσία των Ελληνοαμερικανών και της Ελληνορθόδοξης Εκκλησίας στην αμερικανική ζωή».

Για το γεγονός της συμμετοχής της Ελληνοαμερικανικής κοινότητας στον αγώνα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ο βετεράνος οικουμενιστής και Ρωμαιοκαθολικός ιερέας π. John Long είχε δηλώσει ότι:

«Βοήθησε τους άλλους να δουν τους Ορθοδόξους ως Αμερικανούς. Παράλληλα έγειρε την προσοχή (των Αμερικανών) στη στέρηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των Ορθοδόξων στη Σοβιετική Ένωση και την Τουρκία»

Η δυναμική του παρουσία στην κοινωνικοπολιτική σκηνή των Η.Π.Α. συνέχισε να εκδηλώνεται και σε άλλα θέματα. Εξέφρασε ενεργά την αποδοκιμασία του έναντι του πολέμου του Βιετνάμ, υποστήριξε τα δικαιώματα των Εβραίων κατοίκων της Σοβιετικής Ένωσης και ενθάρρυνε την ειρηνευτική διαδικασία στη Μέση Ανατολή ζητώντας, παράλληλα, την απόδοση δικαίου στους Άραβες Παλαιστινίους .

Για την ανθρωπιστική και κοινωνική του δράση ο Αρχιεπίσκοπος Ιάκωβος τιμήθηκε με την ανώτατη διάκριση των Η.Π.Α., το «Προεδρικό Μετάλλιο της Ελευθερίας», το οποίο του απένειμε το 1980 ο Πρόεδρος Τζίμμυ ΚάρτερΤο 1986 του απονεμήθηκε το «Μετάλλιο Τιμής του Ellis Island» για τη διακεκριμένη προσφορά του ως μετανάστη, που ενσωματώθηκε στην κοινωνία των Η.Π.Α. και προσέφερε σημαντικές υπηρεσίες προς αυτήν. Επιπλέον υπήρξε ισόβιο επί τιμή μέλος της Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας.

Ο Θεός να τον αναπαύσει! Και τώρα που θα βρεθεί και πάλι κοντά στους φίλους του Συλλα και Φιλόθεο, θα έχουν πολλά να πουν για όλους και για όλα και κυρίως για τους άσπονδους φίλους τους, που όσο ζούσαν τους… έθαβαν και τώρα που έφυγαν από ζωή τους… υμνούν!