ΑΡΘΡΟ

Του Captain Νικόλαου Κ. Μεταξά

ATPL

AIRLINE PILOT

B737NG AIRBUS 320

 

  • Ω ξειν, αγγέλλειν Λακεδαιμονίοις, ότι τήδε κείμεθα, τοις κείνων ρήμασι πειθόμενοι (Ω, ξένε διαβάτη που περνάς, πες στους Λακεδαιμόνιους ότι ταφήκαμε εδώ, υπακούοντας στα προστάγματά τους) [Επίγραμμα πάνω στον τάφο των 300 του Λεωνίδα, στις Θερμοπύλες]

 

Με αφορμή την κρίση του κορωνοϊού και τα έκτακτα μέτρα που πάρθηκαν, μαζί και με την αναπόφευκτη διόγκωση των κρατικών δαπανών, βρήκαν ευκαιρία οι νοσταλγοί του κρατισμού να βγουν στο φως του ήλιου. Η «επιστροφή του κράτους» αναγγέλλεται από κάποιους με δύσκολα αποκρυπτόμενο σαρκασμό. Με αφορμή όμως τι;

Σε συνθήκες έκτακτης ανάγκης είναι φυσικό ο δημόσιος τομέας να μπαίνει στην πρώτη γραμμή. Μόνο αυτός, και στα πλαίσια μιας δημοκρατικής πολιτείας, δικαιούται να παίρνει έκτακτα μέτρα. Να απαγορεύει την κυκλοφορία των πολιτών, να κλείνει επιχειρήσεις, να ματαιώνει εκδηλώσεις, να παρεμβαίνει γενικά σε κάθε ιδιωτική δραστηριότητα. Αν δεν μπορούσε, ή ήταν σε πλήρη αδυναμία να το κάνει, τότε ποιον λόγο θα είχε να υπάρχει; Αν είχε κηρυχθεί πόλεμος η προσδοκία θα ήταν, και στην πιο καπιταλιστικά οργανωμένη κοινωνία, να αναλάβει να τον διεξαγάγει ο ιδιωτικός τομέας; Και τον στρατό γιατί τον έχουν και οι πιο οικονομικά φιλελεύθερες χώρες;

Μονάχα που σε τέτοιες στιγμές ο ιδιωτικός τομέας βάλλεται πανταχόθεν με ό,τι αυτό συνεπάγεται, ενώ ο δημόσιος τομέας με ό,τι καταιγιστικό τον ακολουθεί διάγει κανονική ζωή και πληρωμή. Δεν γνωρίζω εάν οι εργαζόμενοι στον ιδιωτικό τομέα είναι παιδιά ενός κατωτέρου Θεού, έναντι όλων αυτών που αποτελούν τον δημοσιο τομέα…

Η κρίση μάς έμαθε επίσης τα τεράστια αγαθά της τεχνολογίας. Μετά το πέρας της πανδημίας η ζωή και οι συνήθειές μας θα αλλάξουν. Η επικοινωνία, η δουλειά, η διασκέδαση θα αρχίσουν να αλλάζουν μορφή. Οι εταιρείες σε ολόκληρο τον κόσμο δουλεύουν ασταμάτητα για να καλύψουν τις καινούργιες μας ανάγκες σε τεχνολογίες αιχμής.

Κι αν η ζωή μας είναι υποφερτή στις ημέρες αυτές των κατ’ οίκον περιορισμών, οφείλεται ακριβώς στα τεχνολογικά επιτεύγματα που έγιναν τις τελευταίες δεκαετίες. Από εταιρείες του ιδιωτικού τομέα βέβαια. Αναλογισθείτε πού θα βρισκόμασταν αν δεν υπήρχε ελεύθερος ιδιωτικός τομέας να ξοδεύει πειραματιζόμενος. Και στην τεχνολογία αλλά και στους τομείς της περίθαλψης και των φαρμάκων.

Δεν παύει λοιπόν ο ιδιωτικός βραχίονας της οικονομίας να είναι απόλυτα νευραλγικός για την ανάπτυξη, την πρόοδο, αλλά και για τις περιπτώσεις σοβαρών εθνικών κρίσεων – όπως η σημερινή.

Ένας από τους αποτελεσματικότερους τρόπους σε μια κοινωνία είναι οι νόμοι να τηρούνται. Αυτό προϋποθέτει δύο τουλάχιστον πράγματα: Πρώτον ότι οι νόμοι είναι δίκαιοι, απλοί και εύκολοι στην εφαρμογή τους. Και δεύτερον ότι οι πολίτες αντιλαμβάνονται, τουλάχιστον κατά πλειονότητα, ότι η τήρηση των νόμων εντέλει τους ευνοεί.

Στη χώρα μας τα πράγματα είναι φυσικά λίγο πιο περίπλοκα. Οι νόμοι είναι περίπλοκοι και χαοτικοί, δύσκολοι στην εφαρμογή τους, και οι πολίτες βλέποντας ότι οι νόμοι εύκολα και ευρέως καταπατώνται, αισθάνονται μέχρι και κορόιδα όταν οι ίδιοι αποτελούν την εξαίρεση της εντιμότητας.

Σύμφωνα με την περίφημη «αρχή του σπασμένου τζαμιού», η απαξίωση των νόμων συχνά ξεκινά από πολύ μικρά και φαινομενικά ασήμαντα πράγματα. Αν, για παράδειγμα, κάποιος σπάσει ένα τζάμι σε μια γειτονιά και αυτό το τζάμι παραμείνει σπασμένο για πολλές μέρες, τότε το σήμα που εκπέμπεται είναι ότι η παραβατικότητα μένει ατιμώρητη – πολύ πιθανόν το ένα τζάμι να φέρει το άλλο, το ένα γκράφιτι το άλλο, και η κατάσταση να κλιμακωθεί σε περισσότερο σοβαρές και επώδυνες παραβιάσεις του νόμου.

Τι λοιπόν μπορούμε να κάνουμε; Αφενός να ζητάμε πιεστικά την εφαρμογή του νόμου (και την αλλαγή του όταν είναι άδικος ή δύσχρηστος). Η ανομία δεν είναι ένα περιφερειακό θέμα ήσσονος σημασίας, αλλά μια πολύ σημαντική παράμετρος στην καθημερινότητά μας που μας περιορίζει όλους στο να αφιερώσουμε τις δυνάμεις μας εκεί όπου πραγματικά θέλουμε.

Δεύτερον, να συμβάλλουμε στη δημιουργία μιας κουλτούρας ανάδειξης της συνεργατικής συμπεριφοράς και απαξίωσης της αντικοινωνικής, πάντα εντός των πλαισίων του νόμου και της λογικής. Προσωπικά δεν βρίσκω τίποτε το κακό στο να δημοσιοποιείται η φωτογραφία ενός αυτοκινήτου που κλείνει μια ράμπα αναπήρων χωρίς μάλιστα να σβήνονται οι πινακίδες κυκλοφορίας.

Ίσως βέβαια να είναι πρόβλημα πολυτελείας η εφαρμογή του νόμου σε μια χώρα που η ίδια η πολιτική τάξη συχνότατα αναζητεί τα παραθυράκια του νόμου, αν δεν τα ανοίγει μάλιστα η ίδια. Το σίγουρο πάντως είναι ότι αυτή η θετική αλλαγή δεν πρόκειται να γίνει αν εμείς δεν την απαιτήσουμε.

Έτσι ήρθε και πάλι όπως η ιστορία το επιτάσσει το πλήρωμα εκείνο που ως λαοί αλλά και ως λαός επιβάλλεται να υπακούσουμε στους νόμους μιας συντεταγμένης Πολιτείας λήγω μιας ενσκήψασας πανδημίας, ΚΑΙ ΕΚΕΙ ΦΑΝΗΚΑΝ ΟΛΕΣ ΟΙ ΦΑΙΔΡΟΤΗΤΕΣ ΠΟΥ ΜΑΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΖΟΥΝ ΩΣ ΛΑΟ.

Δυστυχώς το Κράτος είμαστε εμείς, από εμάς απορρέουν τα πάντα, αλλά δυστυχώς αυτό το ξεχνάμε κάθε τετραετία όταν προσερχόμαστε να ψηφίσουμε και έτσι βγάζουμε Κυβερνήσεις που αντανακλούν τον ίδιο μας τον εαυτόν, έπειτα δε αρχίζουν τα μεταγλέντια επεισόδια ενός σήριαλ που το έχουμε δει αλλά και το έχουν δει γενεές και γενεές χιλιοπαιγμένο.

Το μόνο σίγουρο είναι όχι μονάχα η ανυπακοή, αλλά και τα παιχνίδια που παίζονται μέσα σε μια γενική αλλά και ειδική αταξία.

Ο εύκολος πλουτισμός μέσω αισχροκέρδειας ολίγων, η πολιτισμική μας εκτόνωση που εξάγει το μεσογειακό μας ταπεραμέντο και ο νέος τύπος του Ελληναρά που πάση θυσία θα προσπαθήσει να κάνει αυτό το οποίο επιτάσσει ο εαυτός του γράφοντας στους ορχείς του όλους τους άλλους.

Περιβαλλοντολόγοι επισημαίνουν ότι λόγω της αλματώδους αύξησης του πληθυσμού της Γης ερχόμαστε ολοένα και εγγύτερα σε είδη άγριας πανίδας, με αποτέλεσμα να αυξάνει ο κίνδυνος μόλυνσης από νέους ιούς. Όπως αναφέρει η «Εκστρατεία για τη Φύση» του National Geographic, θα ακολουθήσουν κι άλλα λοιμώδη νοσήματα σαν την Covid-19 λόγω της αποψίλωσης των δασών και τη χρήση άγριων ζώων ως κατοικίδιων, ως πηγή τροφής και για την παρασκευή φαρμάκων.

Ο Enric Sala, οικολόγος θαλάσσιων οικοσυστημάτων που μετέχει στην καμπάνια του National Geographic, υπογραμμίζει ότι θα πρέπει να σταματήσουμε να αγνοούμε τη σχέση ανάμεσα στις μολυσματικές ασθένειες και τον φυσικό κόσμο. Μέχρι το 2050 ο πληθυσμός του πλανήτη μας θα αυξηθεί, όπως αναμένεται κατά δύο δισεκατομμύρια, φθάνοντας τα 9,7 δισ. με αποτέλεσμα να ασκηθεί περαιτέρω πίεση στις πηγές τροφίμων και να πλησιάσουν οι άνθρωποι περισσότερο την άγρια πανίδα.

(συνεχίζεται…)