ΑΡΘΡΟ

Του Γ.Κ. Χατζόπουλου

τ. Λυκειάρχη

(συνέχεια από το προηγούμενο)

Θρακιώτης στην καταγωγή ο Χρύσανθος Φιλιππίδης, ο τελευταίος Μητροπολίτης της Τραπεζούντος, κορυφαίος εκκλησιαστικός λόγιος και συγγραφέας. Αγωνίσθηκε για την επίλυση των προβλημάτων του ελληνισμού του Πόντου και τη δημιουργία Ελληνοαρμενικής Ομοσπονδίας καθώς και με τη στερέωση της επανιδρυμένης ορθόδοξης Εκκλησίας της Γεωργίας.

Έσωσε όχι μόνο τον ελληνικό, αλλά και τον τουρκικό πληθυσμό της Τραπεζούντος από τη σφαγή των Ρώσων, όταν μπήκαν στην Τραπεζούντα το 1916.

Και οι αγνώμονες Τούρκοι τον καταδίκασαν σε θάνατο. Κατάφερε όμως να αποφύγει την αγχόνη και το 1922 ήρθε στην Ελλάδα, όπου ίδρυσε την Επιτροπή Ποντιακών Μελετών και εξέδωσε το περισπούδαστο περιοδικό Αρχείον Πόντου.

Συνέγραψε πολλά έργα με κορυφαίο την Εκκλησία της Τραπεζούντος γύρω στις 800 σελίδες. Σύγγραμμα πολυτιμότατο για την ιστορία του ελληνισμού.

Έγινε Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και Πάσης Ελλάδος και το 1941 αρνήθηκε να ορκίσει τη γερμανόφιλη κυβέρνηση του στρατηγού Τσολάκογλου απαντώντας με τη λιγόλογη φράση του «Με στενοχωρεί, διότι θα περιπέσωμεν εις δύο δεινά: την τυραννίαν των Γερμανών και την τυραννίαν της ψευδοκυβερνήσεως Τσολάκογλου». Αρνούμαι να την ορκίσω.

Και το αποτέλεσμα ήταν η απομάκρυνσή του από τον αρχιεπισκοπικό θώκο. Αποσύρθηκε σ’ ένα φτωχόσπιτο στην Κυψέλη των Αθηνών γράφοντας. Έφυγε από τη ζωή το 1949.

Τέλος οι Θρακιώτες με άνεση ξεδίπλωσαν τις εμπορικές τους ικανότητες, ιδρύοντας εταιρείες και βιοτεχνίες και εξασφαλίζοντας τον άρτον τον επιούσιον σε πλήθος εργαζομένων.

Στον τομέα της λογοτεχνίας ανέδειξαν προσωπικότητες, όπως ο Γεώργιος Βιζυηνός με σπουδές φιλοσοφίας και παιδαγωγικής στη Γερμανία και με θεμιτή φιλοδοξία να γίνει πανεπιστημιακός. Όμως το κατεστημένο της Αθήνας επιφύλαξε οδυνηρό τέλος στον μεγάλο Θρακιώτη πεζογράφο και ποιητή.

Στον τομέα της ιστορίας διακρίθηκαν ο Γεώργιος Λαμπουσιάδης και ο Κωνσταντίνος Κουρτίδης, ενώ στον χώρο της ιατρικής ξεχώρισε ο Αχιλλέας Σαμοθράκης. Στον τομέα του εμπορίου διακρίθηκε ο Γρηγόριος Μαρασλής, Δήμαρχος της Οδησσού και ιδρυτής της Μαρασλείου βιβλιοθήκης.

Ο πολυγραφώτατος Πολύδωρος Παπαχριστοδούλου πρωτοστάτησε στη συλλογή, συγγραφή και έκδοση του Λαογραφικού και Γλωσσικού Θησαυρού της Θράκης με την έκδοση περισπούδαστων περιοδικών.

Το ίδιο συνέβη και με τον καθηγητή της Λαογραφίας Στίλπωνα Κυριακίδη στο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης. Ένα μικρό μέρος του θρακιώτικου εθιμικού βίου αναστύλωσε η ταπεινότητά μου στο δίτομο πόνημά της «Το Κρυόνερο», που βραβεύθηκε από την Ακαδημία Αθηνών, ενώ ο ποιητής και πεζογράφος Γεώργιος Βιζυηνός ήταν το πτυχιακό μου θέμα.

Θα μπορούσε κάποιος να μιλάει ώρες ατέλειωτες για την προσφορά των Θρακιωτών στον ελληνικό πολιτισμό, κάτι που δεν μου το επιτρέπει η ανελέητη κλεψύδρα του χρόνου.

Όμως σας παρακαλώ δώστε μου μόνο ένα λεπτό ακόμη για να αναφερθώ στην συντοπίτισσά σας ιατρό, την αείμνηστη Ευαγγελία Νεραντζάκη, την άριστη ιερουργό του τεμένους του Ασκληπιού, που απάλυνε με το υψηλό της λειτούργημα για χρόνια τον ανθρώπινο πόνο, ενώ στήριζε οικονομικά αναξιοπαθούντες συνανθρώπους της.

Στο σημείο αυτό οφείλω να εξάρω το όραμά της για δημιουργία Κέντρου κατά της παχυσαρκίας. Δυστυχώς δεν πρόλαβε να το δει να υλοποιείται. Το ενστερνίστηκε όμως, ο γιατρός και Δήμαρχός σας Θεμ. Ζεκερίδης, φίλος εκλεκτός, και αυτό είναι που τον τιμά ιδιαίτερα.

Φίλε Δήμαρχε, συνέχισε να εκδηλώνεις και να υλοποιείς τον όρκο του πατέρα της Ιατρικής Ιπποκράτη. Ευχόμαστε να υλοποιηθεί το όραμα της Βαγγελιώς εδώ στη γενέτειρά της. Πιστεύουμε ότι θα ικανοποιηθεί η ψυχούλα της από εκεί που βρίσκεται.

Σεπτότατε Ιεράρχα, εντιμότατοι Άρχοντες,

Κυρίες και Κύριοι,

Δε θέλω να σας κουράσω άλλο.

Σας ευχαριστώ για την τιμή και την υπομονή σας να με ακούσετε.

 

Το άρθρο αποτελεί την ομιλία του κ. Γ.Κ. Χατζόπουλου στην Γιορτή των Γραμμάτων, η οποία πραγματοποιήθηκε την Κυριακή 29 Ιανουαρίου 2023 στον Νεροφράκτη