ΑΡΘΡΟ
Της Σωτηρίας Γιαννακοπούλου
Πτυχιούχου του Τμήματος Πολιτικών Επιστημών του Α.Π.Θ.
Για τις κυβερνήσεις των ΗΠΑ, το ζήτημα της αναγνώρισης της Γενοκτονίας των Αρμενίων αποτελούσε ένα θέμα, το οποίο εντέχνως κανείς δεν επιθυμούσε να θίξει. Ο λόγος; Μα φυσικά μία ενδεχόμενη διατάραξη των σχέσεων με την Άγκυρα, η οποία καθιστά έναν από τους σημαντικότερους εταίρους των ΗΠΑ στο ΝΑΤΟ και κάτοχο ενός από τους ισχυρότερους στρατούς στη συμμαχία. Το σενάριο επομένως για μία επικείμενη ρήξη με την Τουρκία δεν καθιστά προτεραιότητα για τις ΗΠΑ. Ή μήπως όχι;
Ο Πρόεδρος Βiden είχε εκφράσει τις διαθέσεις του έναντι της Τουρκίας, δίνοντας την υπόσχεση ότι θα δώσει ένα τέλος στην προκλητικότητα και την έπαρση του Ερντογάν. Αν και πολλοί έσπευσαν να αμφισβητήσουν την αξιοπιστία των λεγομένων του, ο Biden προσυπέγραψε τις προεκλογικές του υποσχέσεις, αναγνωρίζοντας επίσημα την Γενοκτονία των Αρμενίων, γράφοντας μία νέα σελίδα στην αμερικανική ιστορία, αλλά και στις σχέσεις της Ουάσιγκτον με την Άγκυρα.
Γιατί τώρα;
Οι προηγούμενοι Πρόεδροι των ΗΠΑ ακολουθώντας την πολιτική του στρουθοκαμηλισμού, εθελοτυφλούσαν έναντι του μεγέθους της καταστροφής και των μαζικών εξοντώσεων που βίωσαν οι Αρμένιοι στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο από την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Σύμφωνα με ιστορικούς, στη σφαγή των Αρμενίων χάθηκαν 1,5 εκατομμύρια ζωές, ενώ εκδιώχθηκαν χιλιάδες Αρμένιοι από τα σπίτια τους έπειτα από τις εισβολές των Οθωμανών οι οποίοι τους ανάγκασαν να εγκαταλείψουν τις περιουσίες τους.
Παρά το γεγονός ότι η Αρμένικη κοινότητα στις ΗΠΑ είναι αρκετά ισχυρή οικονομικά, οι εκκλήσεις της στις αμερικανικές αρχές για τη δικαίωση των προγόνων της δεν είχαν αντίκρισμα. Οι αμερικανικές κυβερνήσεις δεν ήθελαν να διακινδυνεύσουν τη σχέση τους με την Τουρκία και συνεπώς, επέλεγαν να σιωπήσουν έναντι του μεγέθους της καταστροφής. Ωστόσο, στη φετινή επέτειο της τραγωδίας των Αρμενίων ο Biden αποφάσισε να δώσει ένα τέλος στην αδρανή στάση των ΗΠΑ, αναγνωρίζοντας και επίσημα την Γενοκτονία των Αρμενίων.
Οι λόγοι στους οποίους αποδίδεται αυτή η απόφαση -και για πολλούς αντίδραση- συνδέονται κατά βάση με τις προκλητικές επιλογές και την αντιδυτική ρητορική στην οποία επενδύει το τελευταίο διάστημα ο Ερντογάν.
Πιο συγκεκριμένα, οι ιδιαίτερες σχέσεις της Τουρκίας με τον Πούτιν, σε συνδυασμό με την πολιτική Ερντογάν στη Συρία και το Ισραήλ, φαίνεται ότι έχουν φέρει στα όριά της την Αμερικανική ηγεσία. Επιπλέον, η σύγκρουση του Ναγκόρνο Καραμπάχ και η απροκάλυπτη στήριξη της Τουρκίας στο Αζερμπαϊτζάν φαίνεται ότι δυσχέραινε έτη περισσότερο τη σχέση μεταξύ των δύο εταίρων, καθιστώντας την ανάμειξή της Τουρκίας μία έμμεση πρακτική για την επέκταση του ελέγχου της στην ευρύτερη περιοχή.
Αναμφίβολα, η επιβολή κυρώσεων στη Τουρκία για την αγορά των ρωσικών πυραυλικών συστημάτων S-400, είχε ήδη ψυχράνει το κλίμα μεταξύ των δύο κρατών, υποδηλώνοντας ότι οι αμερικανικές δυνάμεις δεν θα ανεχτούν το διπλό παιχνίδι στο οποίο αρέσκεται το τελευταίο διάστημα με τη Ρωσία. Όπως πολλάκις έχουν επισημάνει οι ΗΠΑ, οι σχέσεις της Τουρκίας με το Κρεμλίνο αντιφάσκουν έναντι των κυρίαρχων αρχών του ΝΑΤΟ, ενώ η προκλητικότητά της στη Μεσόγειο και η διαρκής παρενόχληση νατοϊκών συμμάχων υποβαθμίζει την ενότητα της συμμαχίας, η οποία το τελευταίο διάστημα βρίσκεται σε οριακό σημείο.
Σημαντικός παράγοντας για την αποφασιστική πολιτική Biden αποτελούν οι σχέσεις του νέου Προέδρου με την αρμένικη κοινότητα, η οποία τον στήριξε ένθερμα κατά την προεκλογική του εκστρατεία, κατά την οποία ο ίδιος δεσμεύτηκε για την διευθέτηση του ζητήματος.
Οι απειλές και η αλαζονική στάση Ερντογάν έχει ως αποτέλεσμα την εναντίωση των δύο κυρίαρχων κομμάτων των ΗΠΑ στο πρόσωπό του, τα οποία έχουν τεθεί πλέον ανοιχτά εναντίον του. Παρά την σχέση αγάπης-μίσους που είχε αναπτύξει ο Erdogan με τον Donalt Trump, τόσο οι Δημοκρατικοί, όσο και οι Ρεπουμπλικανοί επιδιώκουν των περιορισμό των σχέσεων ΗΠΑ-Τουρκίας, ακολουθώντας μία αποφασιστική στρατηγική εναντίον της τουρκικής προκλητικότητας.
Οι αντιδράσεις της Άγκυρας
Η Άγκυρα φαίνεται ότι δεν θέλει να πέσει στην παγίδα μίας γρήγορης και βεβιασμένης απάντησης στο Biden σε σχέση με την αναγνώριση της Γενοκτονίας των Αρμενίων, αλλά προετοιμάζει μεθοδικά την αντίδρασή της. Όπως δήλωσε χαρακτηριστικά ο εκπρόσωπος του Erdogan: «Η Τουρκία θα ανταποκριθεί άμεσα στην εξωφρενική δήλωση του Μπάιντεν. Θα υπάρξουν αντιδράσεις διαφορετικών προελεύσεων και βαθμίδων τις επόμενες ημέρες και τους επόμενους μήνες». Βέβαια το Τουρκικό ΥΠΕΞ δεν κατάφερε ως φαίνεται να παραμείνει ψύχραιμο έναντι των εξελίξεων, καταδικάζοντας την απόφαση Biden, υποστηρίζοντας ότι δεν έχει καμία επιστημονική, νομική και ιστορική βάση. Ο Πρόεδρος Erdogan παρέμεινε φειδωλός στις δηλώσεις τους, τονίζοντας ότι η ιστορία δεν πρέπει να πολιτικοποιείται από τρίτους.
Οι εν λόγω αντιδράσεις αναμφίβολα υποδηλώνουν την αμηχανία της Τουρκίας έναντι των εξελίξεων, η οποία βλέπει πλέον τη πλειοψηφία των κρατών να της γυρνά και επίσημα την πλάτη, με τον αριθμό των συμμάχων της πλέον να μετριούνται στα δάχτυλα ενός χεριού. Πού θα καταλήξει αυτό το ντόμινο καταγγελιών εναντίον της; Η συνέχεια επί της οθόνης…
*Το άρθρο της κ. Γιαννακοπούλου δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα insuranceforum.gr
