ΑΡΘΡΟ
Του Captain Νικόλαου Κ. Μεταξά
ATPL
AIRLINE PILOT
B737NG AIRBUS 320
· Και όχι αρχ…ογράφοντας ενάντια στα μέτρα – προφυλάξεις, ένεκα των επιθυμιών τους
«Έτυχε να ναι χρόνια δίσεκτα» λέει σε μια αποστροφή του ποιήματος ο Σεφέρης και κόλλησε πάνω μας το 2020 ο στίχος μαζί με τη μάσκα και το αντισηπτικό. Με καμπύλες νοσηρότητας να τραβούν την ανηφόρα και το φόβο να φωλιάζει ξανά κάτω από το δέρμα μας.
Η αλήθεια είναι, βέβαια, ότι οι επιστήμονες είχαν προειδοποιήσει αρκετά έγκαιρα ότι δεν θα ξεμπερδέψουμε γρήγορα με την πανδημία, ότι δε θα κατευναστεί ιδιαίτερα το καλοκαίρι, ότι θα αποτελέσει ριζική τομή όχι μόνο για τη δημόσια υγεία αλλά γενικότερα για τη ροή της ιστορίας. Κι οι καθημερινοί αριθμοί είναι ένα μικρό σοκ που εκ των πραγμάτων ενεργοποιεί σε συλλογικό επίπεδο ένα διπλό ερώτημα για το πώς ξαναφτάσαμε εδώ – ενώ ξέραμε- και για το τι θα συμβεί παρακάτω.
Κλειδωθήκαμε σπίτι ένα δίμηνο με ανυπολόγιστο κοινωνικό, ψυχικό και οικονομικό κόστος για να δοθεί χρόνος στην Πολιτεία να ενισχύσει το Εθνικό Σύστημα Υγείας (ΕΣΥ) και να επεξεργαστεί ένα στιβαρό και αξιόπιστο σχέδιο.
Μάλλον, όμως, αυτή η ευκαιρία έμεινε αναξιοποίητη. Απλά πατήθηκε το repeat- επανάληψη, και ακούμε ξανά σε μια ξεκούρδιστη συγχορδία το αφήγημα της «ατομικής ευθύνης», ενώ τα δημόσια νοσοκομεία στενάζουν από τις ελλείψεις, ο μαζικός επιδημιολογικός έλεγχος δεν έχει προχωρήσει, οι συνθήκες συνωστισμού σε μια σειρά καταστάσεις. Ο εισαγόμενος επιβεβλημένος Τουρισμός, η βαριά βιομηχανία της χώρας από την μια και η μεγαλύτερη είσοδος έξοδος αφορολογησιάς –φοροκλεψιάς να βρίσκεται μέσα σε αυτήν την ανθηρή Βιομηχανία και κλεψιάς επιδεινώθηκαν και επιδείνωσαν τα επιτεύγματα κλεισίματος τριών σχεδόν μηνών, προς άγραν τουριστικού μερίσματος και η χρήση της μάσκας υπονομεύτηκε από την συνεχή αμφισημία τόσο του κυβερνητικού λόγου, όσο και των εκπρόσωπων της αντίπερα αμφισβήτησης όχθης.
Μαζί με την αύξηση των κρουσμάτων αυξάνονται και οι φορές που επαναλαμβάνεται η έννοια της «ατομικής ευθύνης». Είναι μια μέθοδος για να αποσιωπηθούν οι κυβερνητικές παλινωδίες πάνω στο χειρισμό της πανδημίας;
Εδώ και δύο μήνες παρακολουθούμε ένα απόλυτο κυβερνητικό αλαλούμ. «Στις πλατείες κολλάει – στα μπουζούκια δεν κολλάει, στο μετρό κολλάει – στο αεροπλάνο δεν κολλάει, με την ΟΕΝΓΕ κολλάει – με την Πρωτοψάλτη δεν κολλάει, από φουκαρά κολλάει – από τουρίστα δεν κολλάει».
Δεν είναι επιστημονικός ορθολογισμός αυτό. Το διπλά άσχημο είναι πως ένα μέρος του πληθυσμού που εκλαμβάνει ως επίσημο μήνυμα αυτό που εκπέμπει η Κυβέρνηση, μπερδεύεται και πέφτει θύμα αντιεπιστημονικών αντιλήψεων και μυθοπλασιών, καταλήγοντας να αμφισβητεί την ίδια την ύπαρξη του ιού.
Έχουμε επιστρέψει, τώρα, στο αφήγημα του ανεύθυνου πολίτη που είναι ένα επικοινωνιακό τέχνασμα. Δεν φταίει ο πολίτης που η Κομισιόν υιοθέτησε την πρόταση της ελληνικής κυβέρνησης να μην υπάρχουν κενές θέσεις στα αεροπορικά καθίσματα. Ούτε για την κατάσταση που επικρατεί στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς φταίει ο πολίτης. Ο πληθυσμός της χώρας το δίμηνο που διήρκησε το lockdown επέδειξε εξαιρετική σοβαρότητα και υπευθυνότητα.
Και στα μπιτσόπαρτα, «πατείς με πατώ σε» οι γλεντοκόποι, Έλληνες και τουρίστες της καλοκαιρινής ραστώνης, έχοντας γραμμένους τους πάντες και τα πάντα κατά την λαϊκή ρήση, οργιαστικά χορεύουν, αρχι…γράφοντας πάν μέτρον προφύλαξης κατά της μεταδοτικής νόσου COVID-19.
Από όλες τις επικίνδυνες ιδέες που μπορεί να γεννήσει το μυαλό του ανθρώπου, πιο επιβλαβής για την ευτυχία μας είναι η επιθυμία μας να ήταν τα πράγματα διαφορετικά. Με πολύ κόπο μπορούμε να προσπαθήσουμε να αλλάξουμε τον τρόπο που οι άνθρωποι σκέφτονται ή φέρονται και να επηρεάσουμε την εξέλιξη των γεγονότων. Αν όμως συναντήσουμε, ως συνήθως, αντίσταση, διαβρωτικές ουσίες αρχίζουν να κατατρώγουν τον πυρήνα της ύπαρξής μας. Αμφιβάλλω ακόμα και κατά πόσο μπορούμε να αλλάξουμε το χαρακτήρα μας: ίσως το μόνο που μας μένει είναι να δράσουμε εναντίον του σπόρου που γεννάει ό,τι απεχθανόμαστε περισσότερο στον εαυτό μας.
Η επιθυμία είναι συνήθως η αυτόκλητη και εσωτερική διάθεση από μας για κάποιον άνθρωπο (βιολογική έλξη), κάποια κατάσταση (διαμόρφωση τρόπου ζωής) ή η φυσική και επίκτητη ροπή ανταπόκρισης σε μια ιδεολογική ή πνευματική αξία (ιδεαλισμός).
Οι φυσικές μας ανάγκες εκφράζονται με πάση θυσία πραγματοποιήσιμο τρόπο και αφορούν τις βιολογικές μας ανάγκες (πείνα, δίψα, αναπνοή, έρωτας θερμορρύθμιση) και είναι ενστικτώδης ορμές (ένστικτα ζωής), πανανθρώπινες και μη ανατρέψιμες.
Όταν η επιθυμία αποπροσανατολίζει το ένστικτο οδηγεί
Το χάος κι η σύγχυση, όταν θα σου χτυπήσουν το κουδούνι της εξώπορτας, θα φορούν πολλές μάσκες. Μην τρομάξεις. Η μία θα ‘ναι κατακόκκινη και θα σε αποπλανήσει με τα φτερά και τη χρυσόσκονη που την διακοσμούν. «Επιθυμία» γράφει η ετικέτα της στο πλάι. Η άλλη θα ‘ναι απλή. Όμορφη δε θα την πεις, αλλά με
όλα θα ταιριάζει. Δε θα σε σαγηνεύσει, αλλά θα χωρά σε όλα τα περιβάλλοντα. Άσπρη, λιτή, ευλύγιστη. «Ένστικτο» γράφει η δική της ετικέτα. Μείνε ξάγρυπνος και βάλ’ τις μέσα στο σπιτικό σου. Φόρα και τις δύο, μη διστάζεις.
Πήγαινε στον μεγάλο καθρέφτη και κοιτάξου, κινήσου μέσα στον χώρο και νιώσε. Μόνος είσαι, κανείς δεν κοιτάζει. Επίσης είσαι ελεύθερος. Δικές σου είναι κι οι δύο. Σε διεκδικούν, αλλά εσύ ορίζεις. Καμιά φορά μας κοστίζει ακριβά αυτή η ελευθερία, γιατί συνεπάγεται ευθύνη. Είναι γνωστό πως εμείς οι άνθρωποι απευχόμαστε τις ευθύνες σαν το διάολο.
Η ζωή μας όλη είναι μια μπουνιά. Εκεί που ξεζαλίζεσαι για λίγο, την ξανατρώς. Εκεί που αποφασίζεις να βάλεις ασορτί ρούχα με την κόκκινη μάσκα και να μαγνητίσεις τα πλήθη, σου πιάνεται η μπλούζα στο χερούλι της πόρτας και σκίζεται. Κι εκεί που πας να βγάλεις μια τέλεια φωτογραφία προφίλ, να φαίνεται το φτερό, ξεκολλάει και σου μένει στο χέρι. Άντε να το κολλήσεις! Κι όμως, θα σκάσεις άμα δε φορέσεις τα ρούχα που είχες φανταστεί. Πας πάλι στην ντουλάπα, αυτό το σετ θα βγει όπως το ‘χεις, και τέλος! Τρέχεις να βρεις και κόλλα. Φοράς και γάντια μην κολλήσουν και τα χέρια σου. Κάτι έκανες τελικά, ρούχα βρήκες, φτερά κόλλησες και λίγο πριν βγεις, το ραντεβού ακυρώνεται! Δεν το περίμενες ε; Ή μάλλον, δε το ‘θελες, ε; Πριν πετάξεις την ετικέτα, την είδες; «Επιθυμία» έλεγε. Καμία εγγύηση.
Η ζωή μας όλη μια αέναη αλλαγή. Σήμερα ξύπνησες κουρασμένος απ’ τις επιθυμίες σου. Αλλάζουν οι διαθέσεις μας. Η άσπρη, μίνιμαλ, μάσκα κρέμεται στην είσοδο του σπιτιού σου. Εκεί την άφησες την τελευταία φορά. Την πιάνεις, μα δεν σε συγκινεί. Ασχημούλα θα την έλεγες. Είσαι έτοιμος να την παρατήσεις, μα κάτι μέσα σου σού φωνάζει ασταμάτητα. Την φοράς. Σαστίζεις. Η μάσκα εφάπτεται υπέροχα στο πρόσωπό σου. Δεν της φαινόταν! Γίνεται ένα με σένα. Δεν αστράφτει τίποτα πάνω της, μα σου ταιριάζει γάντι. Χαμογελάς.
Πάει με όλα σου τα ρούχα. Είναι πρακτική. Αναρωτιέσαι γιατί δεν της έδωσες σημασία τόσο καιρό. Τρέχεις με ενθουσιασμό να φορέσεις αγαπημένα σου ρούχα στον μεγάλο καθρέφτη. Η λευκή απέριττη μάσκα συνοδεύει υπέροχα τα πάντα. Χαζεύεις για πολλή ώρα την ετικέτα.
Ένστικτο. Θέλει το καλό μας, μα το αγνοούμε. Το κουκουλώνουμε. Το ακυρώνουμε. Ενίοτε, το ταπεινώνουμε. Του φερόμαστε σαν να ‘ναι απειλή, είναι οξύμωρο.
Εκείνο το ανθρωπάκι που ξέρει, ζει μέσα μας. Φαντάζεσαι πόσο απεγνωσμένο καμιά φορά μπορεί να ‘ναι; Δοκιμάζει μαζί μας τα πάντα. Ντουντούκα, σφαλιάρες, ψυχοσωματικά, όνειρα και πολλά άλλα! Είναι να το λυπάσαι ώρες-ώρες αυτό το ανθρωπάκι, για ένα και μόνο λόγο: Δεν παραιτείται ποτέ μαζί μας! Συνεχίζει ακούραστα και με αγάπη να μας πιάνει το χέρι και να μας δείχνει το μονοπάτι.
Θέλει να μας μάθει τι σημαίνει αυταξία, αξιοπρέπεια –που ουδεμία σχέση έχει με τον εγωισμό– και νοιάξιμο για τον σκοπό και τα όνειρά μας. Ενυπάρχει και κατοικεί σε κάθε μας κύτταρο. Δεν θα πάψει ποτέ να ελπίζει σε μας. Θα περιμένει να εκφραστεί μέσα από εμάς. Κι εμείς το θέλουμε. Άλλωστε, η λευκή απέριττη μάσκα συνοδεύει υπέροχα τα πάντα.
(συνεχίζεται…)
* Ει δε ουκ εγκρατεύονται, γαμησάτωσαν, κρείσσον γάρ εστι γαμήσαι ή πυρούσθαι
Απόστολος Παύλος, Προς Κορινθίους Α’, 7,9. Εάν όμως δεν αισθάνονται τη δύναμη να εγκρατευθούν, αυτό σημαίνει ότι δεν έχουν το χάρισμα της αγαμίας, και ας προχωρήσουν εις γάμον. Διότι είναι προτιμότερον να έλθει κανείς εις γάμο, παρά να πυρπολείται από την φλόγα της σαρκικής επιθυμίας.
