ΑΡΘΡΟ
Της Τόλης Καραγιαννίδου – Τσολπίδου
Συνταξιούχου τραπεζικής υπαλλήλου πρώην Α.Τ.Ε.
Ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες μουσικοσυνθέτες είναι ο Μίκης Θεοδωράκης, τιμηθείς με βραβείο Λένιν το 19883, ενώ ήταν και υποψήφιος βραβείου Ειρήνης. Ένας συνθέτης με μελοποιημένη ποίηση Ελλήνων και ξένων ποιητών με πιο αναγνωρισμένο ελληνικό ρυθμό διεθνώς το «Συρτάκι».
Ο Φλωράκης είπε για τον Μίκη: Είναι σπουδαίος μόνο ως μουσικός, όχι ως πολιτικός.
Ας δούμε κάποιους τίτλους και στίχους αγωνιστικών τραγουδιών.
1943: Ο Ύμνος του ΕΛΑΝ (Ελληνικό Λαϊκό Απελευθερωτικό Ναυτικό). Συνθέτης για το αντιστασιακό ναυτικό του ΕΛΑΣ που διαλύθηκε με την Συνθήκη της Βάρκιζας.
1948: Της Εξορίας. Σύνθεσή του για οδοιπορικό μνήμης στην Ικαρία, όπου ήταν εξόριστος με χιλιάδες αγωνιστές της Αριστεράς από το 1938 έως το 1954.
…Στ’ άγρια βράχια πάνω, τα νιάτα μας φρουρούν…
1948: Χτύπα – χτύπα. Σύνθεσή του για τους εξόριστους στην Μακρόνησο.
…Τα πλοία στα βράχια σκορπούν τους συντρόφους
τους ζώνουν σαν φίδια φρουροί τρομεροί…
Μελοποιήθηκε το 1976.
1959: Της Δικαιοσύνης ήλιε νοητέ (Ελύτης). Μελοποιήθηκε το 1964.
1961: Βράχο – βράχο (Χριστοδούλου).
…Πάρε με να μη ξαναδώ…
τα βράχια και τον χάρο
(χάρος έγινε πόνος – λογοκρισία)
1961: Παράπονο (Χριστοδούλου).
Μου ‘γινε ρούχο ο σπαραγμός και σπίτι μου ο πόνος.
1961: Το γελαστό παιδί (μεταφ. Ρώτα). Ποίημα του Brendan Behan για τον επαναστάτη Ιρλανδό Κόλινς κατά των Βρετανών, που όμως έγινε συνώνυμο της αντίστασης των Ελλήνων κατά του παρακράτους της Δεξιάς.
1962: Τον Παύλο και τον Νικολιό (Μίκης)
τους πάνε για ταξίδι και το ταξίδι θάνατος που γυρισμό δεν έχει (για εξορίες).
1965: Σωτήρης Πέτρουλας (21-7-65). Για τον αδικοχαμένο φοιτητή στην απεργία της Αθήνας. Μελοποιήθηκε το 1975.
…σε πήρε ο Λαμπράκης σε πήρε η Λευτεριά…
1966: Τώρα όπου νάναι θα σημάνουν οι καμπάνες (Ρίτσος).
1966: Όταν σφίγγουν το χέρι (Ρίτσος). Ποιήματα – τραγούδια για προσμονή ελευθερίας.
1969: Της Φυλακής. Επί Χούντας έστειλε επιστολή στον Διεθνή Ερυθρό Σταυρό εκ μέρους των πολιτικών κρατούμενων του στρατοπέδου Ωροπού, όπου ήταν και ο ίδιος, αλλά η επιστολή ποτέ δεν στάλθηκε.
…μήνας μπαίνει, μήνας βγαίνει
μεσ’ το σύρμα περπατώ (μελοποιήθηκε το 1975)
1970: Τραγούδια του Λόρκα, του δημοφιλέστερου… Έλληνα ποιητή (1898-1936) που εκτελέστηκε από τους φασίστες του Φράνκο στον Ισπανικό Εμφύλιο.
1973: Ήταν νέοι ήταν παιδιά (Αναγνωστάκης). Μελοποιημένο για την εξέγερση του Πολυτεχνείου.
1973: Το Σφαγείο ή το Μεσημέρι (Μίκης). Αφιερωμένο στον Ανδρέα Λεντάκη για τα βασανιστήρια που υπέστη σε κτήριο της Ασφάλειας (Μπουμπουλίνας).
…και το κελί μας κόκκινο ουρανό, μύρισε το σφαγείο μας θυμάρι…
1974: Προδομένος λαός (Γκούφας). Θεατρικό με 12 τραγούδια αναφορές στο Ελληνικό Εμφύλιο.
1974: Το Μπλόκο της Κοκκινιάς (Περγιάλης). Ηχογραφήθηκε το 1977. Θεατρικό αντιστασιακό κατά της Γερμανικής Κατοχής.
…που γίνηκε μια Κυριακή…
1974: Άπονες εξουσίες (Κακογιάννης). Ήταν η δίψα του κόσμου ν’ ακούσει αυτά τα τραγούδια τα απαγορευμένα.
…σκότωσαν τον Αντώνης
ο ένας γυιός μπάρκαρε
τον άλλον τον συλλάβανε γιατί ήτα γυιός του Αντώνη…
1974: Είμαστε δυο είμαστε τρεις
βαράνε δυο βαράνε τρεις
κλείσε το φως χτύπα φρουρούς (πρώτη εκτέλεση φωνή Μίκη)
1974: Τα τραγούδια του Αγώνα (Παναγούλης – Ελευθερίου). Πρώτη εκτέλεση στο Λονδίνο.
1974: Στιχουργός Μίκης.
…Αλέξανδρε μου
σε βλέπω στο κελί στενό
να σέρνεις πρώτος τον χορό
πάνω στο θάνατό σου…
1974: Πάλης ξεκίνημα, νέοι αγώνες (Παναγούλης). Τίτλος: Κι ακόμα.
Αυτοί οι στίχοι και τα μελοποιημένα αγωνιστικά, αντιστασιακά και αλλά πολλά διαχρονικά του Μίκη θα μείνουν σε πολλές γενιές και για πάντα.
