Πραίτορες – πατρίκιοι έναντι των πληβείων, δηλαδή του λαουτζίκου – κοσμάκη (Μέρος Β’)

ΑΡΘΡΟ

Του Captain Νικόλαου Κ. Μεταξά

ATPL

AIRLINE PILOT

B737NG AIRBUS 320

(συνέχεια από το προηγούμενο)

Η ευκολία στη διακίνηση ιδεών που παρέχει η εποχή μας ελλοχεύει κινδύνους: όσοι μπορούν να μιλούν δεν σημαίνει και ότι πρέπει να μιλούν. Πώς να προστατευτούμε από τους απατεώνες που παριστάνουν τους ειδήμονες.

Το τελευταίο εξάμηνο έχουμε να αντιμετωπίσουμε δύο πανδημίες: την πανδημία του νέου κορωνοϊού και την «πανδημία» της παραπληροφόρησης σχετικά με τον νέο κορωνοϊό. Δεν είναι τυχαίο ότι ο ίδιος ο γενικός διευθυντής του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) Δρ Τέντρος Αντανόμ Γκεμπρεγιέσους έχει δηλώσει ότι τα fake news σχετικά με τον ιό εξαπλώνονται ταχύτερα και ευκολότερα από τον ίδιο. Και τι δεν έχουμε δει, ακούσει και διαβάσει αυτούς τους μήνες, ακόμη και από ανθρώπους που κυβερνούν παγκόσμιες υπερδυνάμεις: ότι η χλωρίνη μπορεί να αποτελέσει από του στόματος φάρμακο για τον SARS-CoV-2 καθώς τον καθαρίζει (κυριολεκτικώς και μεταφορικώς) εντός μας στο λεπτό, ότι αν δεν την… πιούμε (τη χλωρίνη πάντα) μπορούμε να τη… λουστούμε αφού σκοτώνει τον ιό και επάνω στο δέρμα μας, ότι τα αντιβιοτικά προλαμβάνουν τον νέο κορωνοϊό, ότι οι λάμπες υπεριώδους ακτινοβολίας αποτελούν την καλύτερη μέθοδο αποστείρωσης για τα χέρια μας εναντίον του, ότι οι καθημερινές πλύσεις στη μύτη με φυσιολογικό ορό προλαμβάνουν τη μόλυνση με τον ιό, ότι το σησαμέλαιο τον πολεμά αποτελεσματικά, ότι το σκόρδο αποτελεί το καλύτερο προληπτικό μέτρο εναντίον του, ότι ο ιός μεταδίδεται με τα κουνούπια, ότι τα παιδικά ούρα προστατεύουν από τον ιό, όπως επίσης και η κοκαΐνη!

Και αυτές είναι μόνο λίγες μέσα από μια μακριά λίστα – η οποία μάλιστα γίνεται ολοένα και μακρύτερη – ψευδών ειδήσεων που όλο αυτό το διάστημα κυκλοφορούν και… οπλοφορούν αφού μετατρέπονται σε «όπλα καταστροφής»: δεν είναι τυχαίο ότι μετά τις δηλώσεις του Προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ τον περασμένο Απρίλιο σχετικά με τις ευεργετικές ιδιότητες της κατάποσης χλωρίνης ενάντια στον νέο κορωνοϊό, αυξήθηκαν οι εισαγωγές σε νοσοκομεία των ΗΠΑ αλλά και άλλων χωρών ατόμων που ήπιαν απολυμαντικά ως μέσο πρόληψης για την COVID-19. Η εφημερίδα «Το Βήμα» μίλησε με έναν από τους πιο έγκριτους ειδικούς παγκοσμίως στο πεδίο της παραπληροφόρησης σχετικά με θέματα υγείας, τον καθηγητή Νομικών της Υγείας και Πολιτικής της Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο της Αλμπέρτα στον Καναδά και διευθυντή ερευνών στο Ινστιτούτο Νομικών της Υγείας του Πανεπιστημίου της Αλμπέρτα, δρα Τίμοθι Κόλφιλντ, ο οποίος έχει ασχοληθεί επί σειρά ετών με πλήθος θεμάτων δημόσιας υγείας που «έλκουν» την ψευδοεπιστήμη – από τα βλαστικά κύτταρα και τη γενετική ως τον SARS-CoV-2.

Και παρότι πρόκειται για έναν ειδήμονα του οποίου τα μάτια έχουν δει πολλά και τα αφτιά έχουν ακούσει ακόμη περισσότερα, όπως ανέφερε, η κατάσταση με την πανδημία του νέου κορωνοϊού είναι χωρίς προηγούμενο, όχι μόνο από τη σκοπιά της δημόσιας υγείας αλλά και από εκείνη της διασποράς ψευδών πληροφοριών η οποία εμφανίζει εκθετική αύξηση σε ευθυγράμμιση με τα κρούσματα!

Όλα υπό αμφισβήτηση

Ο καθηγητής Κόλφιλντ έλαβε επιχορήγηση της τάξεως των 400.000 δολαρίων από τα Καναδικά Ινστιτούτα για την Ερεύνα στην Υγεία προκειμένου να εντοπίσει τις ψευδείς πληροφορίες και τις θεωρίες συνωμοσίας γύρω από την πανδημία του SARS-CoV-2. Παράλληλα είναι συγγραφέας ευπώλητων βιβλίων αλλά και παρουσιαστής ντοκιμαντέρ που προβάλλεται από το Netflix με αντικείμενο την ψευδοεπιστήμη καθώς θεωρεί ότι η σωστή εκλαΐκευση της επιστήμης αποτελεί όπλο ενάντια στην παραπληροφόρηση.

Η συζήτηση με την εφημερίδα ξεκίνησε ρωτώντας τον αν η «infodemic» που αντιμετωπίζουμε αυτή την περίοδο είναι η μεγαλύτερη που έχει καταγραφεί ως σήμερα. «Η παραπληροφόρηση για τον νέο κορωνοϊό ήλθε σε μια εποχή η οποία θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ήδη ως εποχή της παραπληροφόρησης. Ωστόσο φαίνεται να είναι χωρίς προηγούμενο – υπάρχει τόση παραπληροφόρηση σχετικά με τόσο πολλές πτυχές της πανδημίας ώστε είναι δύσκολο να ξεχωρίσει κάποιος την έγκυρη επιστήμη από τις ανοησίες. Ενώ μεγάλο μέρος του πληθυσμού παραδέχεται ότι έχει εκτεθεί στην κορωνο-παραπληροφόρηση. Ίσως ένας πιο σημαντικός δείκτης σχετικά με το τι συμβαίνει με αυτή την πανδημία είναι ο αριθμός των ανθρώπων που πιστεύουν σε τουλάχιστον μία από τις θεωρίες συνωμοσίας που έχουν διατυπωθεί. Για παράδειγμα, στη Βρετανία ποσοστό μεγαλύτερο του 20% του πληθυσμού πιστεύει ότι η πανδημία είναι απάτη, στις ΗΠΑ σχεδόν τρεις στους 10 πιστεύουν τη θεωρία της βιοτρομοκρατίας ενώ πρόσφατη μελέτη στον Καναδά έδειξε ότι το 50% του πληθυσμού πιστεύει σε κάποια θεωρία συνωμοσίας για την εξάπλωση του ιού, όπως για παράδειγμα ότι αυτή συνδέεται με την τεχνολογία 5G».

Η παραπληροφόρηση είναι πανταχού παρούσα σε ό,τι αφορά την πανδημία του SARS-CoV-2, επεσήμανε ο καθηγητής Κόλφιλντ. «Υπάρχει παραπληροφόρηση για τα πάντα. Για την προέλευση του ιού – έχει αναφερθεί για παράδειγμα ότι αποτελεί βιολογικό όπλο -, ακόμη και για το αν υπάρχει ή όχι πανδημία. Υπάρχει παραπληροφόρηση για τις θεραπείες του ιού – όπως για το αν τα ούρα αγελάδας, η χλωρίνη ή το οινόπνευμα μπορούν να τον θεραπεύσουν. Υπάρχει τεράστιος όγκος ψευδοεπιστήμης γύρω από την υποτιθέμενη ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος για την αντιμετώπιση του ιού μέσα από συμβατικές αλλά και εναλλακτικές θεραπείες. Και υπάρχει παραπληροφόρηση και σε ό,τι αφορά τα υποψήφια φάρμακα για τον ιό, με κύριο παράδειγμα αυτό της υδροξυχλωροκίνης».

Καμία ανοσία στα ύποπτα συμφέροντα

Το επόμενο εύλογο ερώτημα είναι για ποιον λόγο η παραπληροφόρηση έχει αυτή τη φορά λάβει τόσο μεγάλες διαστάσεις, διαστάσεις… πανδημικές. «Αυτό συμβαίνει επειδή προέρχεται από ένα μεγάλο εύρος πηγών. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και το Internet έχουν παίξει σημαντικό ρόλο, ρόλο όμως έχουν παίξει και συγκεκριμένα άτομα και ομάδες που προσπαθούν να πουλήσουν ιδεολογίες και μη αποδεδειγμένες θεραπείες. Μεταξύ των ατόμων που παίζουν τον δικό τους ρόλο στην αλυσίδα της παραπληροφόρησης συγκαταλέγονται και πολιτικοί, η υιοθέτηση από τον Πρόεδρο Τραμπ των θεωριών σχετικά με μη αποδεδειγμένες φαρμακευτικές θεραπείες είναι ένα χαρακτηριστικότατο παράδειγμα. Έρευνες έχουν δείξει ότι τα σχόλια του Προέδρου Τραμπ σχετικά με τη λήψη υδροξυχλωροκίνης οδήγησαν σε αύξηση της συνταγογράφησης του φαρμάκου από γιατρούς αλλά και των αναζητήσεων στο Internet από το κοινό για τη συγκεκριμένη θεραπεία».

(συνεχίζεται…)