«Όποιος καβαλλάει σε ξένο άλογο, γρήγορα ξεπεζεύει» (Θυμόσοφος λαϊκός λόγος)

ΑΡΘΡΟ

Του Γ.Κ. Χατζόπουλου

Τ. Λυκειάρχη

ΠΕΡΙΟΔΟΣ Θ’ Ι

ΔΙΑΛΟΓΟΙ ΣΕ ΕΡΗΜΗΤΗΡΙΟ

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 12 ΙΟΥΛΙΟΥ, ΩΡΑ 8 Π.Μ.

-Είμαστε ασυνεπείς, καλέ μου φίλε Αναξίμανδρε, γιατί αφήσαμε κοντά ένα μήνα να περάσει από τότε που επισκεφθήκαμε το δάσκαλό μας στο ερημητήριο, είπε ο Δημόδοκος, καθώς συνάντησε τυχαία στην οδό Πραξιτέλους τον εκλεκτό του φίλο.

-Έχεις δίκιο, Δημόδοκε. Αυτές τις ημέρες το σκεφτόμουν έντονα, όμως κάποιες επείγουσες υποχρεώσεις με δέσμευαν να σκεφθώ ο,τιδήποτε άλλο.

-Τότε δεν έχεις να κάνεις τίποτε άλλο από να ειδοποιήσεις και τους άλλους φίλους μας, τον Φιλήμονα, τον Πλάτωνα και τον Χειρίσοφο.

-Σου δίνω το λόγο μου ότι θα το κάνω και μάλιστα αύριο πρωί με τη δροσιά θα αναχωρήσουμε για το ερημητήριο.

Συμφώνησαν χωρίς κανέναν ενδοιασμό και, προτού σκάσει ο αφέντης της ημέρας δειλά στον ορίζοντα, βρέθηκαν στο ερημητήριο.

Τους περίμενε περιχαρής, όπως πάντα, ο πράος και με παλιά την κόμη δάσκαλος.

Πήραν τις καθιερωμένες θέσεις τους, αναμένοντας κάποιον να λάβει την πρωτοβουλία για την έναρξη της συζήτησης.

Ο Δημόδοκος, αν και συνεσταλμένος, έδωσε λύση στην αμηχανία, απευθυνόμενος, προς τον σοφό δάσκαλο, του υπέβαλε το ερώτημα:

-Πολυσέβαστε δάσκαλέ μας, εσύ, που κουβαλάς εμπειρία αρκετών δεκαετηρίδων, πόσο νομίζεις ότι έχει ισχύ ο θυμόσοφος λόγος: «Όποιος καβαλλάει σε ξένο άλογο, γρήγορα ξεπεζεύει»;

-Λαμπρέ φίλε Δημόδοκε, η σοφία του λαού μας θεμελιωμένη πάνω στη μακρά του εμπειρία, σπάνια αποδεικνύεται αναληθής. Υπάρχουν βέβαια και περιπτώσεις, που τα αποτελέσματα είναι αντίθετα. Είναι φυσιολογικό κάτι τέτοιο, όμως γενικά επαληθεύεται ο θυμόσοφος λαϊκός λόγος.

-Πολυσέβαστε δάσκαλέ μας, πήρε αυτόβουλα το λόγο ο Αναξίμανδρος, ισχύει σε συγκεκριμένο τομέα της ζωής ή έχει καθολική εφαρμογή;

-Η ζωή, φίλτατέ μου Αναξίμανδρε, δεν πολυτέμνεται. Μπορούμε να βρούμε την εφαρμογή της αλήθειας σε κάθε τομέα, ιδιαίτερα όμως βαρύνει τον κοινωνικό τομέα, όπου ασκείται κάθε μορφής εργασία. Και το τονίζω αυτό, γιατί το υποτιθέμενο άλογο, που δεν είναι άλλο από την εξουσία, μας το προσφέρουν δανεικό οι συνάνθρωποί μας, και μάλιστα με αυστηρούς όρους, όπως: πρέπει να το σεβόμαστε αυτό το «άλογο», σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να περνάει από το μυαλό μας ότι μπορούμε να το κάνουμε ισόβιο κτήμα μας, ότι πρέπει να μην το ταλαιπωρούμε με τις αδεξιότητές μας, ότι πρέπει να μη του συμπεριφερόμαστε αλαζονικά, να το εκτρέφουμε κανονικά και να του προσφέρουμε τη δέουσα περιποίηση. Και όλα αυτά πρέπει να τα βάλουμε καλά στο μυαλό μας, γιατί αυτοί, που μας το πρόσφεραν ως δανεικό, παρακολουθούν άγρυπνα τη συμπεριφορά μας προς αυτό, μας δίνουν λίγη πίστωση χρόνου, όταν όμως διαπιστώσουν πως εμείς οι δανεισθέντες, είτε εκούσια είτε και ακούσια, δεν τηρούμε τους όρους του συμβολαίου δανεισμού, χάνουν την υπομονή τους για την ασυνέπειά μας και μας το αφαιρούν με οργή. Και επειδή οι ζητητές είναι πολλοί, το προσφέρουν, σ’ εκείνον που, κατά την κρίση τους, θα σεβαστεί την προσφορά και θα του το δανείσουν, υπενθυμίζοντάς τους τους όρους δανεισμού και το τίμημα της ασυνέπειας. Βέβαια οι ασυνεπείς, θολωμένοι από το νέκταρ της εξουσίας, θα πικραθούν. Και θα πικραθούν χωρίς να έχουν δίκιο, γιατί περιφρόνησαν τη σύνεση και ανέβηκαν στο άρμα της αλαζονείας, που το ταξίδι μ’ αυτό ποτέ δεν οδηγεί στο παλλάδιο της ευτυχίας. Ο φιλεύσπλαχνος Θεός μάς προίκισε με θεία δώρα, όπως τη σύνεση, την ταπεινοφροσύνη και τη λογική και δεν φταίει σε τίποτε, αν εμείς παρεκκλίνουμε από το σωστό δρόμο. Και, επειδή η αγάπη του είναι ειλικρινής και περίσσια, μας τραβάει κάπου κάπου το αφτί, όχι βέβαια για να μας τιμωρήσει, αλλά για να μας συνετίσει. Άλλωστε, πρέπει να ξέρετε όλοι σας ότι στο χώρο της παιδαγωγικής η τιμωρία δεν πρέπει να έχει ως στόχο την εξόντωση, αλλά τον φρονηματισμό, τη βελτίωση του χαρακτήρα, την απάλειψη των αδυναμιών, την ορθή κοινωνικοποίηση του ατόμου και την πρόοδο του κοινωνικού συνόλου. Αλλοίμονο, αν η τιμωρία είχε σκοπό την εξόντωση του παραβάτη. Τότε θα είχε τα αντίθετα αποτελέσματα. Θα ενίσχυε τον ρεβανσισμό, θα φούντωνε τα πάθη, τα αποδιοργάνωνε τον κοινωνικό ιστό και θα αγελοποιούσε την ανθρώπινη κοινωνία. Θα όρθωνε το μίσος και την κακία ανάμεσα στις ανθρώπινες ψυχές και θα επιβεβαίωνε τη λατινική ρήση: «Ο άνθρωπος για τον άνθρωπο είναι λύκος».

Με βαθιά τη σκέψη και κρεμασμένοι από τα χείλη του σοφού τους δασκάλου γευμάτισαν ένα ακόμη πλουσιοπάροχο γεύμα ψυχής. Τι ευτυχία να συναντάς στο διάβα της ζωής σου τέτοιους ευσταλείς οδοδείκτες.

Σιωπηλοί πήραν το δρόμο του γυρισμού, πλούσιοι ψυχικά για μια ακόμη φορά.