ΑΡΘΡΟ

Του Captain Νικόλαου Κ. Μεταξά

ATPL

AIRLINE PILOT

B737NG AIRBUS 320

 

 

  • Ιατρική πράξη, ιατρικά σφάλματα, μεγάλη αύξηση στην Ελλάδα
  • «Ασκείν περί τα νοσήματα δύο, ωφελείν ή μη βλάπτειν» (Επιδημιών Α)

 

Ο ασθενής σε παθητικό ρόλο και ο ιατρός – αυθεντία επιβάλλει τις θεραπευτικές του αποφάσεις.

Οι ασθενείς αντιμετωπίζονται σαν παιδιά, τα οποία προστατεύονται από την αλήθεια.

Είναι δυνατόν να επιβληθούν θεραπείες ασύμβατες με τις προσδοκίες και τον τρόπο ζωής των ασθενών.

Η λανθασμένη διάγνωση αποτελεί ένα από τα πιο κοινά, επικίνδυνα και με το μεγαλύτερο κόστος ιατρικά λάθη.

Το αναγνωρισμένο δικαίωμα του ασθενούς να συγκατατίθεται ή να αρνείται να συγκατατεθεί ύστερα από σχετική πληροφόρηση για οποιαδήποτε ιατρική ενέργεια – παρέμβαση αφορά τον εαυτό του, ώστε να δύναται να αποφασίζει και να καθορίζει, ακολούθως, ο ίδιος την πορεία της ζωής του.

Αύξηση των καταγγελιών για ιατρικά σφάλματα καταγράφεται στην Ελλάδα, με τη λανθασμένη διάγνωση να αποτελεί ένα από τα πιο κοινά, επικίνδυνα και με το μεγαλύτερο κόστος ιατρικά λάθη. Αυτό ανέφερε η ιατροδικαστής στο Γενικό Νοσοκομείο «Ασκληπιείο» Βούλας και γραμματέας της Ελληνικής Ιατροδικαστικής Εταιρίας Άννα Ράζου στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, με αφορμή ημερίδα με θέμα «Ιατρονομικά θέματα» που διοργάνωσε το «Ασκληπιείο» Βούλας.

Σύμφωνα με την κ. Ράζου, τα ιατρικά σφάλματα αποτελούν σημαντική αιτία πρόκλησης σωματικής βλάβης, αναπηρίας και θανάτου και όπως καταγράφουν έρευνες, επτά στους δέκα Έλληνες φοβούνται ότι θα πέσουν θύμα ιατρικού λάθους. «Πράγματι, τα τελευταία χρόνια οι καταγγελίες για ιατρικά λάθη έχουν αυξηθεί σημαντικά και ολοένα και περισσότεροι γιατροί βρίσκονται κατηγορούμενοι σε ποινικά δικαστήρια ή ασθενείς τους διεκδικούν από αυτούς μεγάλα ποσά για αποζημιώσεις», υπογράμμισε η κ. Ράζου.

Οι περισσότερες υποθέσεις ιατρικών λαθών αφορούν τις επεμβατικές ειδικότητες, όπως τη Γενική Χειρουργική και τη Μαιευτική – Γυναικολογία και ακολουθούν οι ειδικότητες της Ορθοπεδικής και της Αναισθησιολογίας, σημείωσε η ίδια.

Ο επιστήμονας «κλειδί» στις υποθέσεις ιατρικής ευθύνης είναι ο ιατροδικαστής, ανέφερε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Πρόεδρος της Ελληνικής Ιατροδικαστικής Εταιρίας Γρηγόρης Λέων, επισημαίνοντας ότι η ιατροδικαστική ειδικότητα παρέχει στους γιατρούς που την ακολουθούν την κατάλληλη εκπαίδευση, ώστε να χειρίζονται τις συγκεκριμένες υποθέσεις.

 

Τι είναι η «αμυντική ιατρική» και ποιες οι οικονομικές της επιπτώσεις;

 

Ξέρετε τι είναι η περίφημη αμυντική ιατρική που πολλοί γιατροί σε ολόκληρο τον κόσμο τη χρησιμοποιούν σαν μέθοδο; Γνωρίζετε πόσο στοιχίζει στο κάθε σύστημα υγείας μιας χώρας, αλλά και στην τσέπη των ασφαλισμένων; Στο άρθρο που θα διαβάσετε θα ενημερωθείτε με απλά λόγια για το τι ακριβώς είναι η αμυντική ιατρική, και ποιες οι οικονομικές της επιπτώσεις. Εμείς απλά να σας πούμε πως είναι μια μέθοδος που την χρησιμοποιούν οι περισσότεροι γιατροί προκειμένου να είναι καλυμμένοι, νομικά, απέναντι στον ασθενή.

Άρα τι Ιατρική έχουν σπουδάσει; Αυτό είναι το μεγάλο ερώτημα μιας και μπορώ να αντιστρέψω παραλληλίζοντας το ερώτημα πάνω στην δική μου ειδικότητα. Φανταστείτε να κρατούν οι Πιλότοι αμυντική τακτική πτήσεων απέναντι στα εκάστοτε δρομολόγια, τα οποία αναλόγως δυσκολίας θα τα ακυρώνουν, για λογούς ασφάλειας και σωστής πλοϊμότητας.

Εδώ γελάμε μετά δακρύων!

Καθημερινά κατά τη διάρκεια της εξάσκησης της κλινικής πρακτικής, πολλοί από θεράποντες ιατρούς, απαιτούν από τον ασθενή να φέρει κάποιες εξετάσεις, μικροβιολογικές, βιοχημικές, ακτινολογικές ή άλλες, που έχουν βέβαια σχέση με το πρόβλημά του, αλλά η διάγνωση ή/και η θεραπεία θα μπορούσαν να τεθούν και χωρίς αυτές. Έτσι βλέπουμε σχεδόν καθημερινά ασθενείς που έχουν κάνει μαγνητική τομογραφία, αντί μιας απλής ακτινογραφίας σε περιπτώσεις απλής οξείας οσφυαλγίας ή ακόμη την εκτέλεση όλου του ελέγχου για νόσο του κολλαγόνου σε κάποια ασθενή που διαμαρτύρεται για μια απλή δυσκαμψία ή ελαφρό οίδημα των άκρων χεριών της, που είναι κάτι πολύ συνηθισμένο στην απλή οστεοαρθρίτιδα. Πολλοί είναι οι λόγοι που εφαρμόζεται αυτή η πρακτική, ένας από τους πιο σημαντικούς είναι η κάλυψη των νώτων από μια πιθανή μη πετυχημένη διάγνωση ή θεραπεία. Η διαδικασία αυτή ονομάζεται αμυντική ιατρική και συνοδεύεται πάντα με την φράση «τι τα θες, τι τα γυρεύεις».

Εδώ απαντά ο κάθε ασθενής, τωρινός είτε μελλοντικός, «ΩΡΑΙΑ ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΠΟΥΔΑΣΑΤΕ ΚΑΙ ΜΑΘΑΤΕ ΣΤΑ ΜΠΑΡ ΚΑΙ ΣΤΑ ΞΕΝΥΧΤΙΑ ΚΑΙ ΣΤΙΣ ΑΓΟΡΕΣ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ».

Επειδή οι αμερικανοί είναι άνθρωποι που τα μετρούν και τα αξιολογούν όλα οικονομικά, σκέφτηκαν να μετρήσουν και πόσο στοιχίζει η αμυντική ιατρική. Έτσι εκτέλεσαν μια έρευνα μεταξύ 1.241 ορθοπεδικών χειρουργών παρακαλώντας τους να απαντήσουν σε μια σειρά ερωτήματα που είχαν σχέση με την αμυντική ιατρική. Τα αποτελέσματα είναι ιδιαίτερα ενδιαφέροντα και έχουν ως εξής: (Το ποσοστό % που αναφέρεται είναι αυτό των άχρηστων εξετάσεων)

1) Απλές ακτινογραφίες (19%). 2) Αξονικές ακτινογραφίες (26%). 3) Μαγνητικές τομογραφίες (31%). 4) Υπέρηχοι (44%). 5) Αιματολογικές και άλλες εργαστηριακές εξετάσεις (23%). 6) Βιοψίες (18%). 7) Ανάγκη για γνώμες ειδικών (35%). 8) Εισαγωγές σε νοσοκομείο (7%).

Όλες αυτές οι εξετάσεις υπολογίστηκε ότι κοστίζουν κάθε χρόνο περίπου δύο δισεκατομμύρια δολάρια και αφορούν μόνο τον ορθοπεδικό χώρο. Η μελέτη ανακοινώθηκε σε συνέδριο της Αμερικανικής Ακαδημίας Ορθοπεδικών χειρουργών (ΑΑΟS).

Προσωπικά συγκλονίστηκα από τα αποτελέσματα διότι ζω σε μια χώρα με τεράστια οικονομικά προβλήματα και βομβαρδίζομαι καθημερινά από τα Μ.Μ.Ε. με ανακοινώσεις για φορολογίες, μείωση συντάξεων και μισθών, υποτίμηση υπηρεσιών και τραπεζών, εξαθλίωσης των νοσοκομείων για οικονομικούς λόγους, εξαφάνισης χρησίμων φαρμάκων από την αγορά και τόσων άλλων λίαν δυσάρεστων.

Η κλασική έκφραση «μαζί τα φάγαμε» επανήλθε στο μυαλό μου και δυστυχώς άλλαξε και έγινε «μαζί τα τρώμε». Πράγματι πλην μιας διαπίστωσης που κάνω, σαν όλους τους πολιτικούς που ακούω στην τηλεόραση ή το ραδιόφωνο, δεν έχω να προτείνω κάποια λύση στο πρόβλημα της αμυντικής ιατρικής. Τα ποσά που ξοδεύονται πρέπει να είναι τεράστια και στην Ελλάδα μια και η εμπιστοσύνη προς τους γιατρούς έχει χαθεί εδώ και πολύ καιρό και οι τελευταίοι αμύνονται όπως μπορούν για να επιβιώσουν σε ένα τρομερά δύσκολο και απαιτητικό περιβάλλον.

Δεν γνωρίζω πόσοι θα συγκινηθούν από αυτό το άρθρο αλλά είμαι σίγουρος ότι ελάχιστοι θα αλλάξουν πρακτική.

Όπως και είμαι σίγουρος ότι οι πολιτικοί μας θα συνεχίσουν να ασχολούνται με απλά και ήσσονος σημασίας θέματα αφήνοντας τα σημαντικά για άλλους πιο ικανούς που πιθανόν θα έρθουν στο απώτερο μέλλον.

Η ελπίδα όλων μας θα πεθάνει, όπως είναι γνωστό, τελευταία!

Αρκετοί γιατροί, σήμερα, στην προσπάθειά τους να μειώσουν τον κίνδυνο ιατρικού λάθους ασκούν τη λεγόμενη «αμυντική ιατρική», υπογράμμισε ο κ. Λέων, τονίζοντας ότι διεθνείς μελέτες αναφέρουν ότι «εννιά στους 10 γιατρούς προχωράνε σε εκούσια κατάχρηση των ιατρικών υπηρεσιών και δίνουν περισσότερη προσοχή σε φάρμακα και διαγνωστικές μεθόδους προκειμένου να μην βρεθούν αντιμέτωποι με καταγγελίες και τη Δικαιοσύνη».

Για παράδειγμα, ανέφερε ότι ο φόβος για αμέλεια συνέβαλε σε ένα βαθμό στην αύξηση των ποσοστών της καισαρικής τομής, αλλά και στην πτωτική τάση των φυσιολογικών τοκετών, έπειτα από καισαρική.

Η αμυντική ιατρική, όμως, έχει υψηλό κόστος και συμβάλλει στην αύξηση της ιατρικής δαπάνης, υπογράμμισε ο κ. Λέων, τονίζοντας πως στις ΗΠΑ, για παράδειγμα, το κόστος της αμυντικής ιατρικής ανέρχεται στα 46 εκατομμύρια δολάρια σε ετήσια βάση.

Είναι γνωστό ότι τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια συνεχής και σημαντική αύξηση των αγωγών και μηνύσεων για ιατρική αμέλεια, που αφορούν συνηθέστερα τους ιατρούς χειρουργικών ειδικοτήτων και ιδιαίτερα τους μαιευτήρες – γυναικολόγους, τους αναισθησιολόγους, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις και ειδικευόμενους ιατρούς. Η τάση αυτή οφείλεται σε πολλά αίτια: 1. Εδώ και αρκετά χρόνια, έχουν αλλάξει ριζικά οι σχέσεις ιατρού – ασθενή. Οι σχέσεις αυτές, παραδοσιακά, βασίζονταν στο κλασσικό πατερναλιστικό πρότυπο, δηλαδή στον σεβασμό και την απόλυτη εμπιστοσύνη που είχε ο ασθενής στην αυθεντία του ιατρού, ο οποίος αποφάσιζε τα πάντα σχετικά με την αντιμετώπιση του ασθενή χωρίς πολλές εξηγήσεις. Το πρότυπο αυτό έχει σήμερα αντικατασταθεί από το μοντέλο του ενημερωμένου ασθενή, που προσβλέπει σε μια ισότιμη σχέση με τον ιατρό και συμμετοχή στη λήψη των αποφάσεων που τον αφορούν. Όμως, η επιβεβλημένη ενημέρωση περιπλέκεται αφενός από την αδυναμία ή απροθυμία των ιατρών να την παράσχουν σωστά και αφετέρου από την έλλειψη κατανόησης από τους ασθενείς των ορίων της ιατρικής καθώς και των εγγενών περιορισμών που εμπεριέχει η άσκησή της. Το πρόβλημα αυτό επιδεινώνεται από τον κατακλυσμό πληροφοριών, άλλοτε ορθών κι άλλοτε όχι, μέσω του διαδικτύου. Η κοινωνία υποσυνείδητα πιστεύει, ή θέλει να πιστεύει, ότι η ιατρική είναι παντοδύναμη και μπορεί να αντιμετωπίζει τα πάντα, χωρίς κινδύνους ή αποτυχίες. Έτσι, αν κάτι δεν πάει καλά στη διάγνωση ή θεραπεία, ο ασθενής και οι οικείοι του οδηγούνται στο συμπέρασμα ότι πρέπει να φταίει ο ιατρός. Τέλος, αρνητικά επιδρά επίσης και η οικονομική διάσταση στην άσκηση της ιατρικής.

(συνεχίζεται…)