ΑΡΘΡΟ

Του Γ.Κ. Χατζόπουλου

Τ. Λυκειάρχη

 

ΣΥΜΒΟΛΗ ΣΤΗ ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ

 

Απ’ όσα μας παραδίδει ο Στέφανος ο Βυζάντιος, βυζαντινός γεωγράφος από την Κωνσταντινούπολη, που έζησε τον 5ο με 6ο μ.Χ. αιώνα, στο αξιόλογο γεωγραφικό και γλωσσολογικό λεξικό του Εθνικά, γενάρχης των Ηδωνών θεωρούνταν ο Ηδωνός1, αδελφός του Οδόμαντα και του Βίστωνα, γιός του θεού Άρη και της νύμφης Καλλιρόης, η οποία ήταν κόρη του ποταμού Νέστου. Άλλοι όμως, όπως ο Gervinus, υποστηρίζουν ότι οι Ηδωνοί πήραν το όνομά τους από το όρος Ηδωνός.

Κατά τον Ηρόδοτο τον Αλικαρνασσέα οι Ηδωνοί συγκαταλέγονται ανάμεσα στα τριάντα τρία έθνη των Θρακών2. Το θρακικό αυτό έθνος ζούσε στον ευρύτερο χώρο της Θράκης, μέρος της οποίας αποτελούμε και η σημερινή Ανατολική Μακεδονία, και ήταν εξαπλωμένο μέχρι τον ποταμό Στρυμόνα. Ο Θουκυδίδης3 αναφέρει ότι σε παλαιότερους χρόνους η επικράτεια των Ηδωνών έφτανε μέχρι τον Αξιό ποταμό, όμως σύντομα τους απομακρύνανε από την περιοχή οι Μακεδόνες και τους αναγκάσανε να μετακινηθούν ανατολικότερα.

Οι Ηδωνοί4 είναι γνωστοί και ως Ηδώνες5, Ηδώναι6,Ήδωνες7, Ηδωνείς και Ηδωνιάται8.

Εγκατεστημένοι σε μια περιοχή οι Ηδωνοί, που ήταν και σήμερα εξακολουθεί να είναι προικισμένη με πλούσια αγαθά, όπως εύφορη γη, άφθονα νερά, πλούσια δάση και ονομαστά μεταλλεία χρυσού και αργύρου, αλλά και από τη φύση τους φιλόπονοι, προοδευτικοί, δημιουργικοί και με ευρύτητα πνεύματος διακρίθηκαν σημαντικά στον οικονομικό, κοινωνικό και πολιτιστικό τομέα. Αποτέλεσμα αυτής της ανάπτυξης ήταν να δημιουργηθούν σύμφωνα με τη μαρτυρία του Ηροδότου, του Θουκυδίδη, του Πτολεμαίου και άλλων ιστορικών της εποχής πολλές παράλιες και μεσόγειες πόλεις, σπουδαιότερες από τις οποίες ήταν η Αμφίπολη9, η Ηιόνα10, οι Φίλιπποι11, η Μύρκινος12, η Γαληψός13, η Σκαπτή Ύλη14, το Ακόντισμα15, η Ηδώνα16, η Δραβήσκος17, η Δάτος18 κ.α.

Ο φυσικός πλούτος της περιοχής, αλλά και η σημαντική γεωγραφική θέση της χώρας των Ηδωνών, τους έδωσαν τη δυνατότητα μιας ρωμαλέας οικονομικής ανάπτυξης, αφού αυτή την καθιστούσε σημείο πρωταρχικό επικοινωνίας με τις άλλες περιοχές καθώς και της μεγάλης διακίνησης των αγαθών. Σπουδαίο σταυροδρόμι η χώρα των Ηδωνών τους καθιστά υπολογίσιμη οικονομική, κοινωνική και πολιτιστική δύναμη.

Αυτή η οικονομική τους ευρωστία τους οδηγεί στην απόφαση κοπής τοπικών νομισμάτων, όπως το οκτάδραχμο και τα αργυρά τετράδραχμα (520 – 480 π.Χ.), με ισχυρή ανταπόκριση στο χώρο της αγοράς, πάνω στα οποία απεικονίζονται οι βασιλείς τους Λυκούργος19, Γέτας20 και Πιττακός21.

(συνεχίζεται…)

 

  1. Στέφανου Βυζαντίου, Εθνικά, στη λέξη Ηδωνοί
  2. Παγκόσμια Ιστορία, της Εκδοτικής Αθηνών, τομ. Α’, σελ. 341
  3. Ηλία Σπυρόπουλου, Μακεδονία και Μακεδόνες στον Ηρόδοτο, εκδόσεις Γκοβόστη, Αθήνα 1993 (…Μακεδόνες… και πέραν Αξιού μέχρι Στρυμόνος την Μυγδονίαν καλουμένην Ηδωνάς εξελάσαντες νέμονται = Οι Μακεδόνες, αφού έδιωξαν τους Ηδωνούς, που κατοικούσαν και πέρα από τον Αξιό ποταμό, εκμεταλλεύονται τη Μυγδονία)
  4. Ηροδότου, Ιστορία V, 11, 124, Θουκυδίδου, Ιστοριών Ι, 100,3 Σοφοκλέους, Αντιγόνη στιχ. 938, Στράβωνος αποσπάσματα VII, 11
  5. Θουκυδίδου, Ιστοριών ΙΙ, 99,4, IV, 102, 3, 109, 3-4, V, 6,4
  6. P. Perdrizet, Contribution a l’ etude macedonienne, BHC 35 (1911)
  7. Στράβωνος, Γεωγραφικά, VII, αποσπ. 11
  8. Στεφάνου Βυζαντίου, Εθνικά, στη λέξη Ηδωνοί
  9. Θουκυδίδου IV, 102, 104, 107
  10. Θουκυδίδου, Ι, 98, IV, 50
  11. Collart, Phlippes, ville de Macedoine depuis ses origins, Paris 1937
  12. Θουκυδίδου, IV, 107
  13. Θουκυδίδου, IV, 107
  14. P. Perdrizet, Scaptesyle, 24
  15. Χ. Κουκούλη – Χρυσανθάκη, Via Egnatia – Ακόντισμα ΑΑΑ5 (1972)
  16. Σ. Μερτζίδη, Αι χώραι του παρελθόντος και αι εσφαλμένας τοποθετήσεις των, Κων/πολη, 1885
  17. Θουκυδίδου Ι, 100, ΙV, 102
  18. Στράβωνος, Γεωργαφικά, VII, αποσπ. 33
  19. Ομήρου, Ιλιάς, Ζ, 130-140
  20. P. Perdrizet, Contribution a l’ etude macedonienne, BCH 35 (1911)
  21. Θουκυδίδου, IV, 107, 3