ΑΡΘΡΟ

Του Χάρη Δαμιανίδη

Απόφοιτου του τμήματος Κοινωνικής Διοίκησης και Πολιτικής Επιστήμης

 

 

Μετά τις δημοτικές και περιφερειακές εκλογές στις 26.5.2019 και με κάποια καθυστέρηση ομολογώ, έτσι ετεροχρονισμένα, ξαναείδα τα ψηφοδέλτια των παρατάξεων με τους υποψήφιους συμβούλους που συμμετείχαν σε αυτά. Αυτό που είναι άμεσα φανερό είναι το κοινωνικό στάτους των υποψηφίων. Στη συντριπτική τους πλειονότητα προέρχονται από μικροαστικά και μεσαία στρώματα. Δημόσιοι υπάλληλοι, δάσκαλοι, καθηγητές, γιατροί, δικηγόροι, πολιτικοί μηχανικοί, φαρμακοποιοί και ακόμη μικρομαγαζάτορες από το χώρο του εμπορίου. Ενώ, απουσιάζουν προκαλώντας απογοήτευση και θυμό εκπρόσωποι των εργατών και των αγροτών. Από τις πλέον παραγωγικές τάξεις. Αυτή η εικόνα δεν είναι στιγμιαία και ούτε έχει τοπικό χαρακτήρα. Είναι διαχρονική και πανελλήνια. Αντανακλά κοινωνικές αντιλήψεις και στερεότυπα και κυρίως αποτυπώνει την αντίθεση πνευματικής και χειρωνακτικής εργασίας, όπου αναβαθμίζεται και είναι σε θέση περιωπής η πνευματική εργασία ενώ η χειρωνακτική είναι απαξιωμένη. Έτσι μεγάλα τμήματα της κοινωνίας αποστασιοποιούνται από τα κοινά και μπορούμε να πούμε ότι αλλοιώνεται η αρχή της ισότητας μεταξύ των πολιτών. Θα μου πείτε, υπάρχει νόμος που να απαγορεύει σε κάποιον, που λόγω της κοινωνικής του κατάστασης να είναι υποψήφιος; Όχι. Το όχι όμως απαντάει στο τυπικό μέρος. Το ουσιαστικό έχει να κάνει εκτός από τις κοινωνικές προκαταλήψεις και με τις οικονομικές δαπάνες που απαιτούνται για να θέσει υποψηφιότητα κάποιος και αυτή η αιχμή αναφέρεται στους υποψήφιους Δημάρχους. Και άλλοι πλην των κάθε φορά υποψηφίων Δημάρχων πιθανόν να ήθελαν να πολιτευτούν. Να έρθουν στο προσκήνιο και να αναλάβουν την κοινωνική ευθύνη που τους αναλογεί. Να δοκιμασθούν. Όμως στην περίπτωση τους λειτουργεί ανασταλτικά το οικονομικό έξοδο. Και έτσι ένας κόσμος με αρετές και ήθος που επιθυμεί να βάλει το δικό του στίγμα στις εξελίξεις, ιδιωτεύει αναπαράγοντας όλη αυτή την κοινωνική και πολιτική παθογένεια.

Αφορμή για αυτούς του προβληματισμούς στάθηκαν οι αναγνώσεις κάποιων άρθρων για την λειτουργία της δημοκρατίας στην Αρχαία Αθήνα και πιο συγκεκριμένα για το μέτρο της κλήρωσης στην ανάδειξη των πολιτικών αρχόντων. Βασικό στοιχείο του δημοκρατικού πολιτεύματος των αρχαίων Ελλήνων ήταν η κλήρωση, η οποία έχει ένα σοβαρό πλεονέκτημα και αρκετά μειονεκτήματα. Το πλεονέκτημα είναι πλέον ο καθένας ανεξάρτητα από την κοινωνική του θέση και την οικονομική του επιφάνεια μπορεί να είναι υποψήφιος Δημοτικός Σύμβουλος, Δήμαρχος, Περιφερειάρχης και Βουλευτής. Έτσι, σύμφωνα με τους αρχαίους υλοποιούνταν η αρχή της ισότητας. Όμως η συγκεκριμένη διαδικασία έχει κάτι το άτοπο και το επικίνδυνο. Μπορεί να επιτρέψει στον οποιονδήποτε που δεν έχει καθόλου κοινωνικό πρόσωπο, που είναι ευτελής και απαίδευτος να αναδειχθεί σε ανώτατα αξιώματα. Τότε οι συνέπειες για την κοινωνία θα είναι ακόμη πιο οδυνηρές. Πέρα από το γεγονός ότι με την κλήρωση το ρίσκο που αναλαμβάνει η κοινωνία είναι μεγάλο. Πόσο ανεπτυγμένη μπορεί να είναι μια κοινωνία και πόσο ισχυρούς θεσμούς και ασφαλιστικές δικλείδες πρέπει να διαθέτει για να αποτρέψει σοβαρές παρασπονδίες των αρχόντων που εκλέχτηκαν με κλήρωση; Και πόσο εύκολο είναι να εφαρμοστεί κάτι τέτοιο σήμερα;

Το δίλημμα κλήρωση ή εκλογές είναι ψευτοδίλημμα. Αφού η τοπική αυτοδιοίκηση είναι κομμάτι του κρατικού μηχανισμού και υλοποιεί τις κατευθύνσεις της κεντρικής διοίκησης. Εάν κάποιος λοιπόν επιλεγεί, είτε με κλήρωση είτε με εκλογές και πρόθεση του είναι να κινηθεί μέσα στα όρια που θέτει η κεντρική κυβέρνηση είναι υποχρεωμένος να κινηθεί στην ίδια ρότα. Αυτή τη μεγάλη εικόνα πρέπει να έχουμε μπροστά μας όταν καταπιανόμαστε με ειδικά ζητήματα.