Ιωάννης Καποδίστριας, ο αμφιπρόσωπος ηγέτης (Μέρος Α’)

ΑΡΘΡΟ

Του Γ.Κ. Χατζόπουλου

Τ. Λυκειάρχη

ΜΑΤΙΕΣ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΑΣ

• «Ο Λαός μοιάζει με το άτι εκείνο, που, για να το δαμάσεις, θέλει υπομονή και τέχνη και όχι χάιδεμα» (Σύγχρονος πολιτικός ηγέτης)

Το άρθρο, που ακολουθεί, γράφτηκε με την ευκαιρία του εορτασμού της συμπλήρωσης διακοσίων χρόνων από την έναρξη του ιερού εκείνου αγώνα για την έλευση της θεόδοτης ελευθερίας.

Κινεί όντως το ενδιαφέρον των ιστορικών πώς ένας λαός, ο οποίος για τέσσερις και πλέον αιώνες έζησε μέσα στο έρεβος μια δουλείας παντελώς απάνθρωπης, στάθηκε όμως στητός κι ολόρθος διατηρώντας στη χόβολη της ψυχής του, τις αρετές εκείνες, οι οποίες τον κατατάσσουν στη χορεία των λαών που με την πνευματική και κοινωνική του προσφορά στέριωσε το κάστρο του πολιτισμού και άνοιξε νέους δρόμους στην πολυεπίπεδη ζωή των λαών.

Ανατρέχοντας κάποιος στη Δέλτο της ανθρώπινης ιστορικής πορείας, διαπιστώνει πως λαοί με όχι και τόσο ευκαταφρόνητη προσφορά στην ανθρωπότητα διατηρούνται σ’ αυτήν (τη Δέλτο) μόνον ως ονόματα.

Αυτή ακριβώς η αλήθεια προσδίδει στο γένος των Ελλήνων μιαν ιδιαιτερότητα η οποία επί χιλιετηρίδες κίνησε και κινεί το ενδιαφέρον των ιστορικών, οι οποίοι με θαυμασμό αναφέρονται στην προσπάθεια προσέγγισης αυτού, που ονομάζεται ελληνικό φαινόμενο.

Ασφαλώς ο λαός αυτός υπήρξε αντικείμενο μελέτης από τους ιστορικούς όχι μόνο για την επίζηλη προσφορά του, αλλά και για τα ολέθρια λάθη, τα οποία διέπραξε κατά τη μακρά ιστορική του πορεία. Λάθη για τα οποία φέρει ο ίδιος αποκλειστικά την ευθύνη εκλέγοντας ανεπαρκείς ηγέτες ή παρέχοντας το δικαίωμα σε ξένες ηγεσίες να επιλέξουν αυτές γι’ αυτόν την ηγεσία, η οποία θα χειρισθεί τις τύχες του.

Είναι σύνηθες το φαινόμενο στον ελληνικό λαό να επιλέγει αμφιπρόσωπες ηγεσίες. Με μια από αυτές θα ασχοληθούμε στο παρόν άρθρο. Πρόκειται για τον αρχοντάνθρωπο Κερκυραίο πολιτικό Ιωάννη Καποδίστρια με την πανευρωπαϊκή αίγλη και το πολιτικό κύρος, ο οποίος συγκέντρωσε στο πρόσωπό του όχι μόνο τον θαυμασμό, αλλά και τον φθόνο, αφού με τις δυναμικές του παρεμβάσεις δυναμίτιζε σε διεθνείς συσκέψεις τα συμφέροντα των Μεγάλων Δυνάμεων.

Ας δούμε λοιπόν ποια ήταν η πολιτική αυτή προσωπικότητα, που αποτυπώθηκε ανάγλυφα στην ελληνική ιστορική Δέλτο, η οποία όχι μόνο λατρεύτηκε από μερίδα

του ελληνικού λαού, αλλά και μισήθηκε θανάσιμα με κατάληξη την άγρια δολοφονία του.

Ο Ιωάννης Καποδίστριας, γόνος μιας αριστοκρατικής κερκυραϊκής οικογένειας, πολύ νωρίς διακρίθηκε για την υψηλή νοημοσύνη του, αλλά και για την έντονη αγάπη του προς την Ελλάδα. Αν και σπούδασε ιατρική ελάχιστα ασχολήθηκε με το επάγγελμα.

Η υψηλή παιδεία του, η σύνεσή του, η ευρύτητα του πνεύματός του τού άνοιξαν το δρόμο για να ανέβει τα σκαλιά της διπλωματίας στα αυτοκρατορικά σαλόνια της Ρωσίας, απ’ όπου παρακολουθούσε άγρυπνα το δράμα των υποδούλων Ελλήνων καταβάλλοντας νουνεχείς προσπάθειες, ώστε κάποτε να αποκτήσουν το υπέρτατο αγαθό της ελευθερίας είτε και στηρίζοντας με τις δυναμικές και σώφρονες παρεμβάσεις του είτε και στηρίζοντας οικονομικά τον αγώνα για παλιγγενεσία του δούλου Γένους.

Με παρέμβαση των Άγγλων η Εθνική Γενική Συνέλευση της Τροιζήνας τον εξέλεξε ως πρώτο Κυβερνήτη μιας χώρας, η οποία, ύστερα από έναν οκταετή τιτάνιο αγώνα, είχε καταστεί σκιά φαντασμάτων, μοχθώντας να απαλλαγεί από τα ερείπια και τους αναδυόμενους καπνούς της συμφοράς. Η έλευσή του στην Ελλάδα για να αναλάβει τα ηνία της εξουσίας της καθημαγμένης πατρίδας του, της οποίας η έγνοια ποτέ δεν κατέλειπε την σκέψη του, έγινε με σύμφωνη γνώμη των προστατίδων Δυνάμεων: της Αγγλίας, της Γαλλίας και της Ρωσίας, των οποίων το ενδιαφέρον για το νεοσύστατο κράτος δεν ξεκινούσε από ειλικρινή αγάπη για τον ελληνικό λαό, αλλά κυρίως για την εξυπηρέτηση των δικών τους συμφερόντων, αφού εννοούσε τα ανομολόγητα σχέδιά τους η ίδρυση ενός προτεκτοράτου στην απόληξη της Βαλκανικής Χερσονήσου.

Αγγλικό πολεμικό πλοίο αποβίβασε τον Ιανουάριο του 1828 στο Ναύπλιο τον Καποδίστρια.

Με την αποβίβασή του ο νέος Κυβερνήτης βρέθηκε μπροστά σε μια αξιοθρήνητη κατάσταση: Ερείπια και στάχτες παντού! Ήξερε περίπου τι θα αντάμωνε. Γι’ αυτό και δεν απογοητεύτηκε! Έθεσε νοερά σε κίνηση το σχέδιό του, για να αναστυλώσει εκ βάθρων όχι μόνο τα ερείπια, αλλά και τη χιλιοπληγωμένη ψυχή των Ελλήνων. Να περιορίσει το μακρόσυρτο θρήνο, να θέσει στην άκρη το πένθος, να χορτάσει τους πένητες αγωνιστές και τις φαμίλιες τους.

(συνεχίζεται…)