ΑΡΘΡΟ

Του Γ.Κ. Χατζόπουλου

Τ. Λυκειάρχη

 

 

 

(συνέχεια από το προηγούμενο)

Η ζωή στην Πλατανιά συνεχίζεται και στα αρχαία χρόνια. Το αποδεικνύουν τα νομίσματα και τα άλλα ευρήματα των μακεδονικών χρόνων. Βρέθηκαν στην Πλατανιά νομίσματα της Αμφίπολης, των Φιλίππων, της Πέλλας, της Θεσ/κης, της Μαρώνειας και των Αβδήρων καθώς και νόμισμα του βυζαντινού αυτοκράτορα Αναστασίου του Α’ στην Ακρόπολη.

Τον 4ο αιώνα η Πλατανιά, το Κουζλούκιοϊ των Τούρκων, ανήκει στο βασίλειο της Μακεδονίας.

Τον 2ο μ.Χ. μια επιγραφή, προερχόμενη από την Πλατανιά, μάς πληροφορεί ότι η Πλατανιά είχε βουλευτή, που τον λέγανε Δεντούπη, ενώ ο γιος του Ουάλλης είχε το αξίωμα του αντιστρατήγου και το φορολόγου. Επιγραφή – Στην επιγραφή εικονίζεται ο Θράκας ιππέας, θεότητα που λατρεύτηκε στην περιοχή. Το κείμενο της επιγραφής έχει ως εξής:

Ουάλλης Δεντουπήους ήρως

Δεντούπης Βείθυος βουλευτής

ανέθηκεν εαυτώ και τω υιώ

Ουάλεντι, αντιστρατήγω

και φορολόγω, ετών κε’

και γυναικί αυτού

Μάτα Κουνοισιήους

Στα ρωμαϊκά χρόνια η Πλατανιά ανήκει στην colonia philippensis της οποίας είναι μια κώμη μικρή. Η περίοδος δεν είναι προς το παρόν πλούσια σε ευρήματα. Αναμένουμε το αρχαιολογικό νυστέρι. Είναι ανάγκη να ανασκαφεί το αρχαίο νεκροταφείο. Ελπίζουμε ότι θα μας διαφωτίσει αρκετά.

Ούτε από τα βυζαντινά χρόνια δεν έχουμε στοιχεία ικανοποιητικά. Με προβληματίζει το κορινθιάζον κιονόκρανο. Η άποψη ότι μεταφέρθηκε από τους Φιλίππους δύσκολα με πείθει. Ο χριστιανικός ναός της πλατείας έγινε τζαμί στα χρόνια της τουρκοκρατίας και γκρεμίσθηκε μετά την έλευση των προσφύγων και μετά το 1930.

Το 1373 ή 1384 κατά τους Εβλιγιά Τσελεμπή και Χατζηκάλφα, τούρκους ιστορικούς και περιηγητές, η περιοχή της Δράμας καταλαμβάνεται από τον εξωμότη στρατηγό

Γαζή Εβρενό μπέη από τη Βέροια. Μέσα στην κατάκτηση της περιοχής και η Πλατανιά, που μετονομάζεται από τους Τούρκους σε Κουζλούκιοϊ (= ανήλιαγο χωριό).

Η τουρκική σκλαβιά διαρκεί πέντε περίπου αιώνες.

Οι Έλληνες της Πλατανιάς μεταναστεύουν ή εκτουρκίζονται; Ιδού το ερώτημα.

Το 1908 ο μητροπολίτης Δράμας – Σμύρνης Άγιος Χρυσόστομος Καλαφάτης κάνει απογραφή του σαντζακίου της Δράμας. Στο Κουζλούκιοϊ κατοικούν 1541 Τούρκοι. Για Έλληνες δεν κάνει λόγο. Αναφερόμενος στο Νουσρατλή, στο Νικηφόρο, γράφει ότι στο χωριό κατοικούν 200 Έλληνες και 2040 Τούρκοι. Ερεύνησα όλο το Αρχείο του Χρυσοστόμου. Πουθενά δεν αναφέρει τα χωριά που βρίσκονται μετά τη Χωριστή. Μου κάνει εντύπωση γιατί δεν τα αναφέρει. Μόνο ο διάδοχός του Αγαθάγγελος ο Β’, ο Μάγνης μιλάει για το Εδιρνετζίκιον (Αδριανή). Ερευνητέον το θέμα.

Η ζωή κυλάει ήρεμα. Ο μπέης της Πλατανιάς κατοικεί σ’ ένα τριώροφο σπίτι στην πάνω γειτονιά, κοντά στο σπίτι που γεννήθηκε η ταπεινότητά μου.

Το 1913 η Πλατανιά γίνεται ελεύθερη και μόλις το 1919 γίνεται κοινότητα και μετονομάζεται από Κουζλούκιοϊ σε Πλατανιά περιλαμβάνοντας τους οικισμούς : Γκοκτσελή, Μπαλτατζιλάρ, Πραβαλάρ (Σαχίνης), Οβατζίκ (Δρυμότοπος), Μπέριτσα, Μπρασατλή (Καβαλλάρη), Χασανμπαλάρ (Παλιάμπελα), Όλα, Καραμανλή (Τερψιθέα), Τσαλ Μαχαλέ (Αγριόβατος), Τσιλεκλέρ, Λιμποτέν, Πουρνατζίκ, Κιολελί (Λιμνίσκη).

Η συμβίωση με τους Τούρκους είναι υποφερτή.

(συνεχίζεται…)

 

Το κείμενο αποτελεί την ομιλία του κ. Χατζόπουλου στην εκδήλωση «Η Πλατανιά στο βάθος των αιώνων. Ο πολιτισμός και η ιστορία της», η οποία πραγματοποιήθηκε στον προαύλιο χώρο του Δημοτικού Σχολείου Πλατανιάς στις 28 Αυγούστου 2021.