ΑΡΘΡΟ
Της Τόλης Καραγιαννίδου – Τσολπίδου
Συνταξιούχου τραπεζικής υπαλλήλου πρώην Α.Τ.Ε.
Ιούλιος 197, πόλη Γκέρλιτς, για πρώτη φορά παγκοσμίως έγινε ηχογράφηση μπουζουκιού από τους «όμηρους» Έλληνες που μεγαλουργούσαν ως κοινότητα και ηχογράφησαν ρεμπέτικα και παραδοσιακά τραγούδια. Επίσης έβγαλαν τη δική τους εφημερίδας, ΝΕΑ ΤΟΥ GORLITS, και είχαν και πολιτιστική δράση με διανοούμενους, όπως ο θεατρικός συγγραφέας Βασίλης Ρώτας.
Πώς όμως βρέθηκαν εκεί οι Έλληνες;
22/9/1916, στην πόλη Γκέρλιτς της Ανατ. Γερμανίας έφθασαν με τρένο σε 12 ημέρες από Δράμα 6.100 Έλληνες στρατιώτες, 430 αξιωματικοί χωροφύλακες, 93 γυναίκες αξιωματικών, 5 παιδιά, στρατιώτες, υπάλληλοι (Μηχανή του Χρόνου).
Οι Γερμανοί και οι Βούλγαροι είχαν σκοπό την κατάληψη των πόλεων: Σέρρες, Δράμα, Καβάλα (στο εσωτερικό Εθνικός Διχασμός – Βενιζελικοί, βασιλόφρονες). Για τη μη κατάληψη ο Γερμανόφιλος βασιλιάς Κωνσταντίνος και ο Χατζόπουλος Ιωαν., διοικητής, που δεν θέλησαν να μεταφέρουν τους στρατιώτες με πλοίο στη Θεσσαλονίκη, αλλά τους υποχρέωσαν να παραδοθούν αμαχητί και αποφάσισαν τη μεταφορά τους στη Γερμανία ως πράξη «φιλοξενίας» από αυτούς. Ήταν όμως αιχμαλωσία. Τους έβαζαν σε αγροτικές ασχολίες, με έλλειψη τροφοδοσίας, μένοντας σε κρύες παράγκες και 400 Έλληνες πέθαναν από φυματίωση. Εγώ πιστεύω πως και πολλοί Έλληνες πήγαν με τη θέλησή τους, νομίζοντας πως θα «περνούσαν» καλά.
Πολλοί τότε σκορπίστηκαν βίαια σε πόλεις δουλεύοντας σε ορυχεία, σε πολεμικές βιομηχανίες, σε εργοστάσια κτλ. Πολλοί στρατιώτες πήραν μέρος στη Γερμανική Επανάσταση των Σπαρτακιστών της Ρόζας Λούξεμπουργκ (έχω γράψει για τη Ρόζα σε άρθρο μου στις 22/4/2021) με αίτημα την επιστροφή τους στην Ελλάδα. Η Ρόζα ήταν Εβραία, γεννημένη στην Πολωνία το 1871. Ήταν επαναστάτρια, φιλόσοφος, μαρξίστρια, πολιτική θεωρητικός. Συνίδρυσε την Ένωση Σπάρτακος, δημιουργία κομμουνιστικού κόμματος. Σε εξέγερση το 1919, 15 Ιανουαρίου, με Έλληνες στρατιώτες, συνελήφθη, βασανίστηκε μαρτυρικά και δολοφονήθηκε με κτηνώδη τρόπο. Το 1921 ιδρύθηκε ο Ελληνικός Σύνδεσμος από 200 Έλληνες που απόγονοί τους υπάρχουν και σήμερα στην πόλη Γκέρλιτς.
Όσο για το τραγούδι Ρόζα, με στιχουργό τον Άλκη Αλκαίου (που βασανίστηκε από τη Χούντα και το αφιέρωσε με κρυφό τρόπο στη Ρόζα), και παραγωγό τον Μπενέτη, που για 20 χρόνια η κασέτα ήταν στα αζήτητα και την «προσπέρασε» η Αλεξίου. Το 1996 το εμβληματικό αυτό τραγούδι είναι πολιτική παρακαταθήκη και συνοψίζεται σε τρεις λέξεις: ΠΙΣΤΗ ΣΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ.
Ας το θυμόμαστε με τον Δημ. Μητροπάνο την επόμενη φορά που θα τραγουδήσουμε τη δική μας Ρόζα (MENS HOUSE). Το ζεϊμπέκικο όλων των Ελλήνων. Τα χείλη μου ξερά και διψασμένα (δηλ. κάθε ικανοποίηση των σύγχρονων αναγκών μας) γυρεύουνε στην άσφαλτο νερό…
