ΑΡΘΡΟ
Του Χάρη Δαμιανίδη
Απόφοιτου του τμήματος Κοινωνικής Διοίκησης και Πολιτικής Επιστήμης
Τα ρομπότ κυριαρχούν ολοένα και περισσότερο στην εργασία και από βοηθοί τείνουν να γίνουν οι κυρίαρχοι. Αποτελούν ουσιαστικά μια ένωση πολλών διαφορετικών τεχνολογιών όπου η εφαρμογή τους στη βιομηχανική παραγωγή κρίνεται απαραίτητη λόγω του ανταγωνισμού ανάμεσα στους μονοπωλιακούς ομίλους για αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας, για αύξηση του ποσοστού κέρδους και τελικά επικράτηση στην αγορά σε βάρος των ανταγωνιστών. Όταν πέφτει το ποσοστό κέρδους, είναι υποχρεωμένο το κεφάλαιο να βρει ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα, να παράγει καινοτομία ούτως ώστε να βρεθεί πρώτο στην αγορά και να αποσπάσει μεγάλο ποσοστό κέρδους. Αυτός είναι βασικός νόμος στη διευρυμένη αναπαραγωγή του κεφαλαίου. Δε μπορεί να λειτουργήσει διαφορετικά ο καπιταλισμός.
Η εισαγωγή των ρομπότ στη παραγωγή εντάσσεται μέσα στη λεγόμενη 4η Βιομηχανική Επανάσταση. Η εισαγωγή νέας τεχνολογίας και ιδιαίτερα της ρομποτικής μειώνει την ανάγκη για εργατικά χέρια και προχωράει περισσότερο στη πιο εξειδικευμένη εργασία. Η τεχνητή νοημοσύνη και τα νέα πληροφορικά συστήματα δε κάνουν τίποτα άλλο από το να αυτοματοποιούν όλο και περισσότερο τη παραγωγική διαδικασία. Στις εξελίξεις αυτές, οι οποίες είναι ενδιάμεσο στάδιο στη συνεχή εξέλιξη των παραγωγικών δυνάμεων, είναι ενσωματωμένη η επιστήμη και η τεχνολογία και η μέχρι σήμερα γνώση της κοινωνικής εργασίας. Όλον αυτό τον άθλο τον επιτελεί η κοινωνία και έτσι λοιπόν αυτό το επίπεδο ανάπτυξης φανερώνει την όλο και μεγαλύτερη συμμετοχή της κοινωνίας στη παραγωγική διαδικασία. Αυτός ο κοινωνικός χαρακτήρας της παραγωγής δείχνει και τις δυνατότητες που έχουμε σα κοινωνία να αξιοποιήσουμε προς όφελος μας τα επιτεύγματα της σύγχρονης τεχνολογίας.
Η εισαγωγή των νέων τεχνολογιών αναδιαρθρώνει ολόκληρους παραγωγικούς κλάδους και επιφέρει σαρωτικές αλλαγές στα εργασιακά δεδομένα, όχι μόνο στη βιομηχανική παραγωγή αλλά και στη μεταποίηση και στις υπηρεσίες. Το παγκόσμιο οικονομικό φόρουμ του Νταβός, στην έρευνα με θέμα «το μέλλον της εργασίας» διαπίστωσε ότι: έως το 2020, από την εισαγωγή ρομπότ στη μεταποίηση και τις υπηρεσίες θα δημιουργηθούν 2,1 εκατομμύρια και θα χαθούν 7,1 εκατομμύρια θέσεις εργασίας. Αυτό συμβαίνει επειδή το κίνητρο της παραγωγής είναι το κέρδος και όχι η εξυπηρέτηση των ανθρώπινων αναγκών. Γιατί όμως ενώ η παραγωγικότητα της εργασίας με την εισαγωγή των νέων τεχνολογιών έχει απογειωθεί σε σχέση με προηγούμενες εποχές, η ζωή μας χειροτερεύει; Αντί να λύνονται κοινωνικά προβλήματα οξύνονται ακόμη περισσότερο; Γιατί κυριαρχεί η ανασφάλεια και η αβεβαιότητα στη καθημερινότητα μας; Πού είναι ο ελεύθερος χρόνος που θα έπρεπε να μας προσφέρει η αντικατάσταση της ανθρώπινης εργασίας από τις μηχανές; Είναι ερωτήματα και προβληματισμοί που αβίαστα σκέφτεται ο καθένας και έρχονται στο προσκήνιο του κοινωνικού προβληματισμού. Μήπως πρέπει να δαιμονοποιήσουμε τη τεχνολογία; ΟΧΙ. Το πρόβλημα δεν είναι η τεχνολογία αλλά ποιος τη διαχειρίζεται. Σε ποιανού χέρια είναι και τι στόχους εξυπηρετεί η εφαρμογή της. Μπορούμε εμείς σαν παραγωγοί του κοινωνικού πλούτου, όλοι οι εργαζόμενοι να διαχειριστούμε το πλούτο που παράγουμε με κριτήριο τις ανθρώπινες ανάγκες, να παραμερίσουμε ό,τι δευτερεύον μας διχάζει και να προτάξουμε το ουσιαστικό, ότι εμείς με την εργασία μας, πνευματική και χειρωνακτική, είμαστε παραγωγοί όλου αυτού του πλούτου. ΜΠΟΡΟΥΜΕ, ΕΧΟΥΜΕ ΤΟ ΗΘΙΚΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ. Αρκεί να το πιστέψουμε.
