Αμμόλοφοι Καβάλας: Ατενίζοντας την ιστορία τους πέρα από την παραλία και τα καλοκαίρια [αφιέρωμα, φωτογραφίες]

Οι Αμμόλοφοι στη Νέα Πέραμο του Δήμου Παγγαίου στον Νομό Καβάλας είναι μια από τις κορυφαίες παραλίες της Ελλάδας με ακτογραμμή περίπου 3 χιλιόμετρων και το καλοκαίρι είναι το επίκεντρο των επισκεπτών της περιοχής. Πέρα όμως από μια πανέμορφη φυσική παραλία που οι αποθέσεις λεπτής άμμου έχουν δημιουργήσει τους λεγόμενους αμμόλοφους, οι Αμμόλοφοι και η περιοχή γύρω από αυτούς έχουν να μας διηγηθούν αμέτρητες ιστορίες οι οποίες ξεκινάνε πιθανότατα από τον 7ο αιώνα π.χ. και φθάνουν στο σήμερα. Ο πρόεδρος της Τοπικής Κοινότητας της Νέας Περάμου, Μάκης Ζουμπλιός ετοίμασε ένα αφιέρωμα για την Ιστορία των Αμμολόφων πέρα από την καλοκαιρινή τους «ταυτότητα», με τα «πρόσωπά» του ανά τις εποχές του χρόνου και ανά τους αιώνες.

Αναδρομή στο παρελθόν και στην Ιστορία της περιοχής

Η λέξη «Αμμόλοφοι» προέκυψε όταν ξεκίνησε και η τουριστική ανάπτυξη της περιοχής περίπου την δεκαετία του 90′. Οι παλιότεροι ονόμαζαν την περιοχή Άσπρη Άμμο.

Στην περιοχή γύρω από τους Αμμόλοφους άκμασε η αρχαία πόλη Οισύμη και στον λόφο απέναντι από τους πρώτους Αμμόλοφους βρισκόταν ναός αφιερωμένος πιθανότατα στην Θεά Αθηνά. Ίσως σε αυτές τις παράλιες η Καστιανείρα ως παιδί να πέρασε μέρος της ζωής της πριν γίνει μια από τις γυναίκες του Πριάμου, του Βασιλιά της Τροίας. Η Καστιανείρα γεννήθηκε στην Οισύμη και ο Όμηρος στην Ομήρου Ηλιάδα Θ’ Ραψωδία γράφει το εξής: «Είπε κι’ έριξε άλλη μια σαΐτα από τη νευρά του αντίκρυ στον Έκτορα, και η καρδιά του λαχταρούσε να τον πετύχει. Εκείνον δεν τον πέτυχε, χτύπησε όμως με το βέλος του τον αψεγάδιαστο Γοργυθύωνα, το δυνατό γιο του Πρίαμου, κατάστηθα. Αυτόν τον γέννησε μάνα πού είχε έρθει νύφη από την Αισύμη, η όμορφη Καστιάνειρα, στο κορμί όμοια με τις θεές κι έγειρε το κεφάλι του από τη μια μεριά, σαν παπα­ρούνα μέσα σε κήπο, πού έχει βαρύνει από το σπόρο της και από τις ανοιξιάτικες δροσοσταλίδες. Έτσι από τη μια μεριά έγειρε το κεφάλι του, καθώς το βάραινε ή περικεφαλαία».

Πιθανόν το 424 π.χ. οι κάτοικοι της Οισύμης από την περιοχή των Αμμόλοφων να είδαν τον Σπαρτιάτη Στρατηγό Βρασίδα με τα πλοία να έρχεται ως απελευθερωτής από τους Αθηναίους και όπως λέει και η λαϊκή παράδοση, κατά τη διάρκεια της εκστρατείας κατά της Αμφίπολης ο στρατηγός Βρασίδας των Σπαρτιατών εγκλωβίστηκε από τον Αθηναϊκό στόλο μέσα στον κόλπο της Νέας Περάμου (κόλπος βόρεια της Αρχαίας Οισύμης). Κατά τη διάρκεια της νύχτας ο Βρασίδας κατάφερε να μεταφέρει το καράβι του πάνω από μία στενή λωρίδα στεριάς η οποία χωρίζει τον κόλπο της Νέας Περάμου από την ανοιχτή θάλασσα και να διαφύγει. Για τον λόγο αυτό η Χερσόνησος του Βρασίδα πήρε και το όνομά του.

Γράφει ο Θουκυδίδης για τον Στρατηγό Βρασίδα και την Οισύμη [4.107.1]: Μετὰ δὲ τοῦτο ὁ μὲν τὰ ἐν τῇ Ἠιόνι καθίστατο, ὅπως καὶ τὸ αὐτίκα, ἢν ἐπίῃ ὁ Βρασίδας, καὶ τὸ ἔπειτα ἀσφαλῶς ἕξει, δεξάμενος τοὺς ἐθελήσαντας ἐπιχωρῆσαι ἄνωθεν κατὰ [4.107.2] τὰς σπονδάς· ὁ δὲ πρὸς μὲν τὴν Ἠιόνα κατά τε τὸν ποταμὸν πολλοῖς πλοίοις ἄφνω καταπλεύσας, εἴ πως τὴν προύχουσαν ἄκραν ἀπὸ τοῦ τείχους λαβὼν κρατοίη τοῦ ἔσπλου, καὶ κατὰ γῆν ἀποπειράσας ἅμα, ἀμφοτέρωθεν ἀπεκρούσθη, τὰ δὲ περὶ [4.107.3] τὴν Ἀμφίπολιν ἐξηρτύετο. καὶ Μύρκινός τε αὐτῷ προσ- εχώρησεν Ἠδωνικὴ πόλις, Πιττακοῦ τοῦ Ἠδώνων βασιλέως ἀποθανόντος ὑπὸ τῶν Γοάξιος παίδων καὶ Βραυροῦς τῆς γυναικὸς αὐτοῦ, καὶ Γαληψὸς οὐ πολλῷ ὕστερον καὶ Οἰσύμη· εἰσὶ δὲ αὗται Θασίων ἀποικίαι. Παρὼν δὲ καὶ Περδίκκας εὐθὺς μετὰ τὴν ἅλωσιν ξυγκαθίστη ταῦτα.

Οι Αμμόλοφοι για τους κάτοικους της Αρχαίας Οισύμης ήταν ένας ιερός χώρος και για αυτόν τον λόγο στις παράλιες έθαψαν τους νεκρούς τους. Το 1964 η Αρχαιολογική Υπηρεσία ανάσκαψε δεκάδες τάφους και βρέθηκαν κτερίσματα τα οποία μπορούμε να τα δούμε ως εκθέματα στο μουσείο της Καβάλας.

Ένα από τα πιο σημαντικά ευρήματα σε αυτούς τους τάφους ήταν ένας αμφορέας ο οποίος χρησιμοποιήθηκε ως τεφροδόχος. Ο αμφορέας εκτίθεται από το 2004 στο μουσείο της Ιστορίας Ολυμπιακών Αγώνων στην Ολυμπία! Η μια όψη απεικονίζει μια μαινάδα η οποία πλαισιώνεται από σάτυρους, ενώ στην άλλη όψη ο Ηρακλής ο οποίος παλεύει με τον Νηρέα και δίπλα τους είναι ο Ποσειδώνας και οι Νηρηίδες.

Η εύφορη περιοχή με τους αμπελώνες και τους ελαιώνες γύρω από την παραλία σήμερα ίσως αντικατοπτρίζει και τους αμπελώνες και ελαιώνες των αρχαίων κάτοικων της που αντίστοιχα καλλιεργούσαν και παρήγαγαν τον γνωστό στην αρχαιότητα Βίβλινο Οίνο. Η πόλη άκμασε χάρη στη γεωργία και το εμπόριο. Είχαμε και τη δημιουργία λατομείων και πιθανόν ορυχείων μετάλλων με το παράδειγμα του λατομείου Μυλόπετρας το οποίο βρίσκεται ακριβώς δίπλα από την παραλία των Αμμόλοφων στη Χερσόνησο του Βρασίδα στο οποίο μέχρι και σήμερα τα σημάδια από την εξόρυξη μπορούμε να τα δούμε στους βράχους. Μάλιστα, χάρη στην ακμή της η περιοχή έκοψε και νομίσματα.

Κατά τη διάρκεια των αιώνων η περιοχή παρέμεινε κατοικημένη με την ανάπτυξη της βυζαντινής Ανακτορούπολης έως και την πτώση το 1.380 περίπου μ.Χ. Ακόμα όμως και με την πτώση του Βυζαντίου οι εναπομείναντες κάτοικοι οι οποίοι παρέμειναν στην περιοχή (καθώς οι περισσότεροι κατέφυγαν προς τους πρόποδες του Συμβόλου όρους για να αποφύγουν την πειρατεία ιδρύοντας το χωριό Ελευθερές) συνέχιζαν να ζουν και να καλλιεργούν στην περιοχή.

Οι Αμμόλοφοι βρίσκονται σε πλεονεκτική στρατηγική τοποθεσία, καθώς βλέπουν το Αιγαίο, τον Στρυμωνικό Κόλπο, αλλά και τα νοτιοδυτικά της Θάσου. Για αυτόν τον λόγο έγιναν πλήθος οχυρωματικών έργων στον Α’και Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο υπάρχουν ακόμα και σήμερα, διάσπαρτα στις αμμουδιές και στους λόφους της περιοχής, αποδεικνύοντας ότι οι Αμμόλοφοι ήταν ένα ενεργό κομμάτι της ιστορικής εξέλιξης της περιοχής.

Οι Αμμόλοφοι του χειμώνα

Ίσως η καλύτερη εποχή για να απολαύσει κάποιος την ηρεμία των Αμμόλοφων, να περπατήσει, να τρέξει να γυμναστεί αλλά και να δει εντυπωσιακά καιρικά φαινόμενα είναι το φθινόπωρο και ο χειμώνας. Είναι η εποχή κατά την οποία οι Αμμόλοφοι «αποκαλύπτουν» το πραγματικό τους πρόσωπο και χαρακτήρα, μακριά από τη γνωστή και δημοφιλή καλοκαιρινή τους εικόνα.

Η Ταυτότητα Υδάτων Κολύμβησης

Η ακτή εντάσσεται στο Υδατικό Διαμέρισμα Ανατολικής Μακεδονίας (GR11), στην Λεκάνη Απορροής Στρυμόνα (GR06) και στο Παράκτιο Υδατικό Σύστημα «Ακτές Συμβόλου (GR1106C0002N)», του οποίου η οικολογική κατάσταση έχει χαρακτηριστεί ως καλή, με βάση τα αποτελέσματα της ταξινόμησης, που πραγματοποιήθηκε στο σχετικό Σχέδιο Διαχείρισης (αρ.οικ. 1007/13.09.2013 Υ.Α. (ΦΕΚ Β’ 2291)).

Στο Υδατικό Σύστημα αντιστοιχεί σταθμός εποπτικής παρακολούθησης που έχει οριστεί στο πλαίσιο εφαρμογής του Άρθρου 8 της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ. Η παρακολούθηση γίνεται σύμφωνα με τα οριζόμενα στην ΚΥΑ 140384/2011. Στην περιοχή δεν εντοπίστηκε άλλο υδάτινο σώμα, αναγνωρισμένο στο πλαίσιο της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ που να επηρεάζει την κολυμβητική ακτή.

Ποιότητα κολυμβητικών υδάτων. Η παραλία Αμμόλοφοι αναγνωρίσθηκε ως ακτή κολύμβησης το έτος 1990 και έκτοτε παρακολουθείται στο πλαίσιο των ετησίων προγραμμάτων παρακολούθησης της ποιότητας των κολυμβητικών υδάτων, τα οποία πραγματοποιούνται με ευθύνη του Υπουργείου Παραγωγικής Ανασυγκρότησης Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Από το 2010, η παρακολούθηση και η αξιολόγηση της ποιότητας των υδάτων για τις κολυμβητικές περιόδους πραγματοποιείται σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στην Οδηγία 2006/7/ΕΚ και με συναξιολόγηση των αποτελεσμάτων παρακολούθησης των τελευταίων ετών.

Η θέση της ακτής εντός ανοιχτού όρμου εξασφαλίζει τον απαιτούμενο ρυθμό ανανέωσης των υδάτων και περιορίζει τον κίνδυνο εμφάνισης του φαινόμενου του ευτροφισμού. Επιπλέον, η ακτή, παρά τη γεωργική δραστηριότητα της ευρύτερης περιοχής, δεν επηρεάζεται από την απορροή ρυπαντικών φορτίων των κύριων θρεπτικών συστατικών αζώτου και φωσφόρου, τα οποία συμβάλλουν στην ανάπτυξη αλγών και ευνοούν την εξέλιξη φαινομένων ευτροφισμού. Τα νερά της ακτής είναι υπό κανονικές συνθήκες διαυγή και καθαρά, ενώ δεν έχουν καταγραφεί περιστατικά ραγδαίας ανάπτυξης αλγών ή φυτοπλαγκτόν. Με βάση τα παραπάνω εκτιμάται χαμηλός βαθμός επικινδυνότητας ανάπτυξης μακροφυκών και φυτοπλαγκτόν στην ακτή.

*Πηγή: zoumeperamo.blogspot.com-Μάκης Ζουμπλιός-πρόεδρος Κοινότητας Νέας Περάμο και kavalapost.gr