“Οι Άγριες Μέλισσες” στο Φεστιβάλ της Δράμας

Σε ζεστό κλίμα και με μεγάλη συμμετοχή του κοινού, πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του 45^ου Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους Δράμας το δεύτερο μέρος του προγράμματος CINEMATHERAPY που επιμελείται η Ντενίς Νικολάκου, με μια πρωτοτυπία, όπως χαρακτήρισε η ίδια την επιλογή της να συμπεριλάβει στο φετινό πρόγραμμα την κοινωνικοπολιτική τηλεοπτική σειρά «Άγριες Μέλισσες».

Με προσκεκλημένους τον σκηνοθέτη της σειράς Λευτέρη Χαρίτο και την ηθοποιό Μαρκέλλα Γιαννάτου και με τον σχολιασμό, τις παρεμβάσεις και τις ερωτήσεις τόσο της επιμελήτριας που συντόνιζε τη εκδήλωση όσο και του κοινού του φεστιβάλ που παραβρέθηκε την Παρασκευή το βράδυ στον θερινό κινηματογράφο «Αλέξανδρος», διεξήχθη μια ενδιαφέρουσα συζήτηση για τα στερεότυπα της «αγίας» ελληνικής οικογένειας, επιχειρώντας για περίπου δύο ώρες «μια προσπάθεια προσέγγισης των ψυχοθεραπευτικών στοιχείων που περιέχει η τηλεοπτική σειρά η οποία θίγει πολλά κοινωνικά ζητήματα», όπως τόνισε η Ντενίς Νικολάκου. «Αυτή άλλωστε είναι και η δύναμη του κινηματογράφου», συμπλήρωσε και πρόσθεσε ότι «στην Αμερική χρησιμοποιούνται κατά κόρον και τηλεοπτικές σειρές στην κινηματογραφοθεραπεία».

Για πρώτη φορά φέτος στο πρόγραμμα CINEMATHERAPY του Φεστιβάλ Δράμας εντάχθηκε μια τηλεοπτική σειρά, μια σειρά «φαινόμενο», όπως την αποκαλούν, για την ελληνική τηλεόραση και επιχειρήθηκε μια απόπειρα ανάλυσης του περιεχομένου της χρησιμοποιώντας τα εργαλεία της κινηματογραφοθεραπείας.

Η ιστορία της σειράς, η οποία ολοκληρώθηκε σε τρεις κύκλους από το 2019 έως το 2022, διαδραματίζεται στον θεσσαλικό κάμπο από το έτος 1958, στην μετεμφυλιακή εποχή, όπου οι ήρωες μετρούν ακόμη τα τραύματα του παρελθόντος και προσπαθούν να ξαναστήσουν τις ζωές τους, έως την περίοδο της στρατιωτικής δικτατορίας στην Ελλάδα,  από το 1967 εώς το 1974, καθώς το ξημέρωμα της 21^ης Απριλίου τους βρίσκει ανυποψίαστους και στη ζωή τους κυριαρχεί το άγνωστο, ο φόβος, η σιωπή, ο κίνδυνος, τα διλήμματα, οι παγίδες, αλλά και οι αποχωρισμοί, ο έρωτας και η εξουσία.

Η συζήτηση με αφορμή τη γνωστή τηλεοπτική σειρά στο πλαίσιο του προγράμματος CINEMATHERAPY  του 45^ου DISFF αναπτύχθηκε σε τρεις θεματικούς άξονες, τη φυλετική βία, τον κοινωνικό αποκλεισμό και τη διαφορετικότητα, δίνοντας μεγαλύτερη βαρύτητα στο ζήτημα της βίας κατά των γυναικών και στο πώς αντιμετωπίζεται σήμερα.

Μιλώντας για την ηρωίδα που η Μαρκέλλα Γιαννάτου καλέστηκε να ερμηνεύσει στις «Άγριες Μέλισσες», την Ζωή Μεγαρίτη, μια καταπιεσμένη και κακοποιημένη γυναίκα σε ένα γάμο που δεν ήθελε να κάνει, μεταξύ άλλων είπε ότι για να την προσεγγίσει μελέτησε πολύ μαρτυρίες γυναικών που έχουν υποστεί ενδοοικογενειακή βία και σήμερα και τότε, συμπληρώνοντας ότι, αν και το ενδιαφέρον για κείνην δεν ήταν να βρει κοινά σημεία με την ηρωίδα, «το στοιχείο που με συγκινούσε πολύ ήταν η σχέση της με τα παιδιά της και παρόλο που δεν είμαι βιολογική μητέρα, ένιωσα μέσα από κείνην να το βιώνω». Ιδιαίτερα η σχέση της με τον τηλεοπτικό της γιο «αποτελεί ένα ενδιαφέρον κοινωνικό θέμα», συμπλήρωσε η Ντενίς Νικολάκου, «Την παρατηρούμε να υψώνει το ανάστημά της στο κακοποιητικό περιβάλλον που ζει, «όταν η βία περνάει στα παιδιά της και αντιλαμβάνεται πως ήρθε η ώρα να το αντιμετωπίσει», συμφώνησε η ηθοποιός. Και πρόσθεσε ότι ήταν χαρακτηριστικό το γεγονός ότι λάμβανε μηνύματα από τηλεθεατές, μητέρες ομοφυλόφιλων αγοριών, που ζητούσαν τη συμβουλή της, κάτι που την έφερνε σε αμηχανία, όπως είπε, αλλά, πρόσθεσε «μου άρεσε που η σειρά κατάφερε να αγγίξει ευαίσθητες χορδές και να δημιουργήσει ερωτήματα».

«Πολλοί ηθοποιοί λάμβαναν μηνύματα από το κόσμο με αφορμή τις ιστορίες αυτές», πρόσθεσε παίρνοντας το λόγο ο Λευτέρης Χαρίτος. «Η σειρά ήταν προϊόν σκληρής δουλειάς καθημερινά από τους ηθοποιούς, ιδίως για όσους ερμήνευαν ήρωες που είχαν υποστεί βία σύμφωνα με το σενάριο. Αυτό που έχει ενδιαφέρον στο επάγγελμα του ηθοποιού, είναι ότι δεν συζητάμε απλώς, όπως εδώ τώρα, το ζήτημα της βίας, πρέπει να το υποδυθείς και να πείσεις ότι πραγματικά σου συνέβη. Πάντα με μαγεύει το πώς το πετυχαίνουν αυτό οι ηθοποιοί και πείθουν. Και όπως αποδείχθηκε από τα μηνύματα που λάμβαναν οι ηθοποιοί υπήρχε άμεση σύνδεση της σειράς με την πραγματικότητα».

Σχολιάζοντας το ζήτημα της έξαρσης του φαινομένου της άσκησης βίας τόσο ενδοοικογενειακά, αλλά όσο και σε επαγγελματικά περιβάλλοντα την τελευταία τριετία, λόγω των οικονομικοκοινωνικοπολιτικών συνθηκών που ζούμε, όπως είπε η συντονίστρια της συζήτησης, η Μ. Γιαννάτου πρόσθεσε ότι «είναι τρομακτικό το γεγονός πως η γενιά των 35-45 σήμερα φαίνεται να είμαστε η γενιά που παραιτήθηκε πριν από τους γονείς της». Σε αυτό το σημείο ο Λευτέρης Χαρίτος τόνισε ότι «η βία δεν είναι φαινόμενο των τελευταίων χρόνων, η ανθρώπινη ιστορία είναι γεμάτη βία» και συμπλήρωσε ότι «αυτό που είναι πολύ σπουδαίο σήμερα είναι ότι το ζήτημα της βίας έχει βγει στην επιφάνεια».

«Δεν υπάρχει έξαρση βίας ξαφνικά σήμερα, επειδή κλειστήκαμε στα σπίτια μας εδώ και τρία χρόνια, αρχίσαμε να πλακωνόμαστε και καταλάβαμε τι σημαίνει ελληνική οικογένεια. Η βία στην ελληνική οικογένεια είναι σε έξαρση εδώ και πάρα πολλά χρόνια. Ο Γιάννης Οικονομίδης το έχει πει πολύ ξεκάθαρα στην ταινία του “Σπιρτόκουτο” βγάζοντας τα άπλυτα της ελληνικής οικογένειας στο φως πριν από είκοσι χρόνια. Το σημαντικό σήμερα είναι ότι επιτέλους οι γυναίκες τα κατάφεραν κι αντέδρασαν, μετά από αιώνες», κατέληξε.

Σε αυτό όμως που αναμφίβολα βοήθησε η περίοδος του εγκλεισμού λόγω της πανδημίας, αλλά και η ανεργία που επέφερε, πρόσθεσε ο σκηνοθέτης, είναι «να βγουν στην επιφάνεια τα ζητήματα βίας στον επαγγελματικό μας χώρο, στο σινεμά, το θεάτρου και την τηλεόραση. Ο κόσμος έχει αρχίσει πλέον και μιλάει και αυτό δείχνει πως πάει να συμμαζευτεί κάπως αυτό το ξέφραγο αμπέλι που είναι ο δικός μας χώρος. Για μένα, λοιπόν, η περίοδος αυτή, ήταν πολύ ευεργετική. Εύχομαι να συμβεί και σε άλλα επαγγελματικά περιβάλλοντα και για άλλα αντίστοιχα επαγγελματικά προβλήματα».

Παρών στην εκδήλωση ήταν και ο πρόεδρος του Σωματείου Ελλήνων Ηθοποιών Σπύρος Μπιμπίλας, ο οποίος απαντώντας με τη σειρά του στην ερώτηση την οποία έθεσε η Ντενίς Νικολάκου για το πώς ορίζεται κατά την άποψη του κοινού η έννοια του «φυσιολογικού», καθώς η συζήτηση προχώρησε στον θεματικό άξονα Διαφορετικότητα, είπε χαρακτηριστικά πως «με απλά λόγια, ό,τι γεννιέται από τη φύση είναι το φυσιολογικό, δεν είναι φυσιολογικό ό,τι βάζουν σε καλούπια οι θρησκείες, οι πολιτικές εξουσίες και όσοι ασκούν εξουσία με όποιο τρόπο. Η ίδια η φύση και το σύμπαν έχει αποφασίσει τι είναι το φυσιολογικό: και είναι το ελεύθερο».

Κλείνοντας την παρέμβασή του ο Σπύρος Μπιμπίλας πρόσθεσε αναφορικά με την έξαρση του κινήματος MeToo στην Ελλάδα και το πόσο βοήθησε το ΣΕΗ τους ηθοποιούς να υψώσουν το ανάστημά τους απέναντι στη βία, όπως σχολίασε νωρίτερα η Μαρκέλλα Γιαννάτου, ότι «εξαρχής είχαμε πει καλώς γίνονται οι καταγγελίες αλλά πρέπει να γίνονται στα αρμόδια όργανα και όχι στα τηλεοπτικά παράθυρα. Έχει δημιουργήσει ένα μπούμερανγκ όλο αυτό με μηνύσεις και αγωγές, ακριβώς επειδή έγινε με ένα λάθος τρόπο και όχι με τον φυσιολογικό». Και τόνισε, καταλήγοντας, «δεν είναι φυσιολογικό, επίσης, οι άνθρωποι να μην μιλάνε εκεί που πρέπει. Αυτοί δημιούργησαν μια μη φυσιολογική κατάσταση».