Ο ΔΗΜΟΣ ΔΡΑΜΑΣ ΥΛΟΠΟΙΕΙ ΜΕΣΩ ΤΟΥ ΕΣΠΑ 2014-2020 ΤΟ ΕΡΓΟ «ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΕΜΠΕΙΡΙΑΣ ΣΤΟΝ ΑΣΤΙΚΟ ΙΣΤΟ ΤΗΣ ΔΡΑΜΑΣ» ΚΑΙ ΔΙΝΕΙ ΕΜΦΑΣΗ ΣΕ ΔΕΚΑ ΕΜΒΛΗΜΑΤΙΚΑ ΚΤΗΡΙΑ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΜΕ «ΑΡΩΜΑ ΤΑΜΠΑΚΟΥ»
ΡΕΠΟΡΤΑΖ
ΘΑΝΑΣΗΣ ΣΙΟΥΤΟΠΟΥΛΟΣ
Η ιστορία της Δράμας, ιδίως το δεύτερο μισό του 18ου και το πρώτο μισό του 19ου αιώνα, είναι συνυφασμένη με την καλλιέργεια του καπνού, και την οικονομική άνθηση που αυτή επιφέρει, αλλά και με τους αγώνες των καπνεργατών για τα δικαιώματά τους. Η σπουδαιότητα του καπνού, τόσο στην περιοχή της Δράμας όσο και στην υπόλοιπη Ανατολική Μακεδονίας και Θράκη, έχει αναγνωριστεί άλλωστε και από το επίσημο κράτος, καθώς με απόφαση του Υπουργείου Πολιτισμού η καλλιέργεια και επεξεργασία των ανατολικών καπνών (Μακεδονία, Θράκη) έχει ενταχθεί στο Εθνικό Ευρετήριο της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας.
Βέβαια, πέρα από τα οικονομικά οφέλη σε τοπικό επίπεδο κατά την περίοδο άνθησης της καπνοκαλλιέργειας, υπήρξε συμβολή στην κοινωνική και πολιτισμική συγκρότηση της περιοχής, αλλά και στη διαμόρφωση του αστικού τοπίου της Δράμας. Τη σημερινή εποχή, διάσπαρτα στον αστικό ιστό της Δράμας, διασώζονται ογκώδη κτήρια τα οποία χρησιμοποιούνταν εκείνη την εποχή ως καπναποθήκες. Αυτές εντοπίζονται κυρίως στην περιοχή της Αγίας Βαρβάρας, καθώς η υγρασία λόγω των φυσικών πηγών βοηθούσε στη φύλαξη, διατήρηση και επεξεργασία του καπνικού προϊόντος, όμως τέτοιου είδους κτήρια, όταν αυξήθηκαν οι ανάγκες, ανοικοδομήθηκαν και σε διάφορα άλλα σημεία της πόλης. Αξίζει να σημειωθεί ότι στο σύνολό τους οι καπναποθήκες διαθέτουν ιδιαίτερα αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά, καθώς εκείνη την εποχή σηματοδοτούσαν και την οικονομική δύναμη του κάθε ιδιοκτήτη τους. Κάποιες από αυτές τις καπναποθήκες, μέσω της ιδιωτικής πρωτοβουλίας, αξιοποιούνται τη σημερινή εποχή, σε άλλες χρήσεις, όπως π.χ. η Καπναποθήκη Σπήρερ στην Αγία Βαρβάρα η οποία έχει μετατραπεί στο πεντάστερο ξενοδοχείο «HYDRAMA» ή η Καπναποθήκη Αναστασιάδη, πάλι στην περιοχή της Αγίας Βαρβάρας, η οποία μετατρέπεται σε πολυχώρο πολιτισμού, όπου θα στεγαστεί, μεταξύ άλλων, και Μουσείο Φωτογραφίας και Φωτογραφικών Μηχανών. Πάντως στο σύνολό τους οι καπναποθήκες αποτελούν πολύτιμες μαρτυρίες της ιστορικής φυσιογνωμίας και της εικόνας της πόλης και είναι αλληλένδετες με την ιστορία της Δράμας.
Σε μια προσπάθεια ανάδειξης εμβληματικών κτηρίων της Δράμας από τη χρυσή εποχή του καπνού, ο Δήμος Δράμας αξιοποιεί δυνατότητες της Πολιτικής Συνοχής της Ε.Ε., έτσι ώστε να επιτύχει αφενός την αύξηση της επισκεψιμότητας σε πολιτιστικούς πόρους και στον αστικό ιστό εν γένει και αφετέρου την ενίσχυση της τοπικής γνώσης και ιστορίας. Συγκεκριμένα, μέσω του
Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ανατολική Μακεδονία – Θράκη» της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης υλοποιείται το έργο «Αναβάθμιση της πολιτιστικής εμπειρίας στον αστικό ιστό της Δράμας», προϋπολογισμού 160.000 ευρώ, συμπεριλαμβανομένου του Φ.Π.Α. Το έργο είναι ενταγμένο στο ΕΣΠΑ 2014-2020, χρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) και υλοποιείται στο πλαίσιο της Στρατηγικής Βιώσιμης Αστικής Ανάπτυξης του Δήμου Δράμας.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το συγκεκριμένο έργο έρχεται ως συνέχεια ενός άλλου έργου, το οποίο επίσης αξιοποίησε πόρους της Πολιτικής Συνοχής της Ε.Ε. Η Αναπτυξιακή Δράμας Α.Ε. είχε συμμετάσχει ως επικεφαλής εταίρος στην υλοποίηση του «ALECTOR» μέσω του διασυνοριακού προγράμματος INTERREG BLACK SEA 2007- 2013 και το έργο «Άρωμα Ταμπάκου» αφορούσε την πιλοτική μελέτη της χρυσής εποχής του καπνού στη Δράμα. Έτσι, τώρα μέσω του έργου που υλοποιεί ο Δήμος Δράμας κεφαλαιοποιούνται τα αποτελέσματα εκείνης της παρέμβασης.
Το έργο «Αναβάθμιση της πολιτιστικής εμπειρίας στον αστικό ιστό της Δράμας» αφορά την παρουσίαση δέκα επιλεγμένων κτηρίων της πόλης της Δράμας, τα οποία χωροθετούνται στο ιστορικό κέντρο της πόλης και ευρύτερα αυτού και σχετίζονται με τη χρυσή εποχή του καπνού στη Δράμα (1840-1940). Πρόκειται για τα εξής κτήρια:
-Καπναποθήκη και Αρχοντικό Αναστασιάδη, 1875.
-Σιδηροδρομικός Σταθμός, 1895
-Καπναποθήκη Πορτοκάλογλου, 1904
-Εκπαιδευτήρια της Ορθοδόξου Κοινότητας Δράμας, 1909
-Καπναποθήκη Πρωτόπαπα (πρώην Μιχαηλίδη), 1912
-Θέατρο Ολύμπια, 1920
-Καπναποθήκη Σπήρερ, 1925
-Αρχοντικό Τζήμου (Ταξιαρχία), 1925
-Αρχοντικό Φάις, 1927
-Εθνική Τράπεζα, 1928
Μέσω της χρήστης καινοτόμων στοιχείων, όπως εφαρμογή των αρχών της ερμηνείας και χρήση νέων τεχνολογιών (e-book, QR codes), αλλά και τη συμμετοχή της τοπικής κοινωνίας στην ερμηνεία του πολιτιστικού αποθέματος της περιοχής, το έργο περιλαμβάνει:
1. Χωροθέτηση, παραγωγή και τοποθέτηση δέκα ερμηνευτικών πινακίδων σε επιλεγμένα μνημεία/επιλεγμένες θέσεις κατόπιν διαβούλευσης με αρμόδιους φορείς και σχετικής έρευνας που θα γίνει για τα συγκεκριμένα μνημεία.
2. Χωροθέτηση και τοποθέτηση σαράντα πινακίδων κατεύθυνσης.
3. Σύνταξη ερμηνευτικών κειμένων στην ελληνική και την αγγλική γλώσσα, σχεδίαση και παραγωγή του ηλεκτρονικού βιβλίου (e-book) «Άρωμα Ταμπάκου».
4. Συγγραφή σε ψηφιακή και έντυπη μορφή, εκπαιδευτικού υλικού (βιωματικές ασκήσεις, κλπ) για τα δύο εκπαιδευτικά εργαστήρια των δέκα «τοπικών πολιτιστικών συνοδών».
5. Σύνταξη σε ψηφιακή και έντυπη μορφή, εκπαιδευτικού οδηγού των εργαστηρίων δέκα «τοπικών πολιτιστικών συνοδών».
6. Διεξαγωγή δύο εκπαιδευτικών εργαστηρίων για δασκάλους σχολείων.
7. Σύνταξη, δημιουργία και παραγωγή 100 εκπαιδευτικών εγχειριδίων δασκάλων σχολείων.
8. Διενέργεια δέκα σχολικών «πολιτιστικών περιπάτων».
9. Σύνταξη δημιουργία και παραγωγή τετρακοσίων εντύπων προβολής – προώθησης για το ευρύ κοινό στην ελληνική και στην αγγλική γλώσσα.
10. Διενέργεια δέκα «πολιτιστικών περίπατων» για το ευρύ κοινό.
Όσον αφορά το e-book, πρόκειται για μια ψηφιακή έκδοση, η οποία θα αποτελείται από κείμενα, διαδραστικές εικόνες, βίντεο κλπ. και θα παρουσιάζει, στα ελληνικά και στα αγγλικά, τα 10 επιλεγμένα μνημεία της διαδρομής «Άρωμα Ταμπάκου». Θα είναι αναγνώσιμο σε υπολογιστές και σε όλες τις έξυπνες συσκευές, θα προσφέρεται δωρεάν σε εκδόσεις για λειτουργικά συστήματα iOS και Android και θα είναι διαθέσιμο στα AppStore και Google Play.
Από τις δράσεις του έργου «Αναβάθμιση της πολιτιστικής εμπειρίας στον αστικό ιστό της Δράμας» ξεχωρίζουν και οι «τοπικοί πολιτιστικοί συνοδοί», μέσω των οποίων επιδιώκεται η ενεργός συμμετοχή τοπικών εμψυχωτών στη διαχείριση και στην προώθηση της πολιτιστικής κληρονομιάς. Πρόκειται για εθελοντές, κάτοικους της Δράμας, οι οποίοι θα επιλεγούν μετά από ανοιχτή διαδικασία μέσα από την κοινωνία των πολιτών, δεν θα λάβουν οποιαδήποτε αμοιβή για τις υπηρεσίες τους αλλά θα αποτελούν φορείς μετάδοσης της τοπικής γνώσης σε μαθητές και επισκέπτες της περιοχής. Θα λάβουν ειδική εκπαίδευση – κατάρτιση σε θέματα ερμηνείας και διαχείρισής της και θα αναλάβουν να περιηγηθούν μαζί με ομάδες μαθητών με τους δασκάλους – καθηγητές τους αλλά και με ομάδες τουριστών. Μέσω της εκπαίδευσης που θα λάβουν, θα μπορούν να μεταφέρουν ιστορίες, γεγονότα και αστικούς μύθους στους μαθητές της Δράμας, αλλά και τις ομάδες τουριστών που θα θελήσουν να περιηγηθούν στην πολιτιστική διαδρομή.
Έτσι, πέρα από τη στόχευση για αύξηση της επισκεψιμότητας και της τουριστικής κίνησης, καθώς το e-book, το οποίο θα δημιουργηθεί, θα είναι διαθέσιμο σε παγκόσμιο επίπεδο, το έργο στοχεύει και στην κινητοποίηση της τοπικής κοινωνίας, ενισχύοντας τους δεσμούς των κατοίκων με σημαντικούς χώρους πολιτιστικής κληρονομίας. Προς αυτή την κατεύθυνση, θα λειτουργήσουν και τα παραδοτέα που αφορούν σήμανση, καθώς εκτιμάται ότι θα συμβάλλουν στην αισθητική αναβάθμιση της πόλης.
Σε πρόσφατη συνεδρίασή της, την Τρίτη 18 Μαΐου, η Οικονομική Επιτροπή του Δήμου Δράμας ενέκρινε το σχέδιο όρων δημοπράτησης και συγκρότησε την Επιτροπή Διαγωνισμού της υπηρεσίας «Αναβάθμιση της πολιτιστικής εμπειρίας στον αστικό ιστό της Δράμας». Έτσι, το συγκεκριμένο έργο οδεύει προς το στάδιο της υλοποίησής του…
