Τι προκαλεί το ατύχημα και πώς αντιμετωπίζονται οι έκτακτες ανάγκες (Μέρος Ε’)

ΑΡΘΡΟ

Του Captain Νικόλαου Κ. Μεταξά

ATPL

AIRLINE PILOT

B737NG AIRBUS 320

(συνέχεια από το προηγούμενο)

Και μια και μιλήσαμε για τις πινακίδες αυτές, και για να γίνει αντιληπτή η σημασία της πρόληψης στην ασφάλεια της πτήσεως θα αναφέρουμε το εξής.

Ένα αεροσκάφος μπορεί να αποδεσμευθεί με ένα όργανο να υπολειτουργεί, ή εκτός λειτουργίας με την έγκριση του κατασκευαστού, όμως χωρίς την πινακίδα «Μην ρίχνετε αποτσίγαρα εδώ» απαγορεύεται να αποδεσμευθεί. Είναι ένα από τα ονομαζόμενα στην αεροπορική ορολογία Νο-Go-Ιtems. Πρόσφατα δοκιμάζονται συστήματα καταστολής αναπτύξεως υπερβολικών θερμοκρασιών. Τα συστήματα αυτά χρησιμοποιούν μηχανισμούς ψεκασμού σταγονιδίων νερού στο χώρο των επιβατών, σαν πολύ λεπτή βροχή, κατά τρόπον ώστε να μειώνεται η θερμοκρασία του περιβάλλοντος, όταν κατά το ατύχημα ξεσπάσει πυρκαγιά. Έτσι δίνεται και περισσότερος χρόνος αλλά και μεγαλύτερη ευχέρεια στους επιβάτες, να το εγκαταλείψουν. Περί τα μέσα του 1993 αναμένονται οι τελικές αποφάσεις του FAA και του CAA σχετικά με την έκδοση εντολών εφοδιασμού των αεροσκαφών με το σύστημα αυτό από το 1994 ή 1995.

Παλαιότερα είχαν δοκιμαστεί με μικρή επιτυχία, για τον λόγο αυτό και δεν προχώρησαν μέχρι σήμερα οι έρευνες, για χρήση πρόσθετου χημικού υγρού στα καύσιμα των αεροπλάνων που επιβραδύνει την καύση στην περίπτωση ανάφλεξης κατά το ατύχημα. Μετά το ατύχημα της British Airways στο Manchester, όπου οι επιβάτες εγκλωβισμένοι στην καμπίνα από τους καπνούς δεν είχαν την απαιτούμενη ορατότητα προς τις οδούς διαφυγής (Escape Path) και εξόδους κινδύνου (Emergency Exits) το FAA απαίτησε τα εξής ελάχιστα:

1) Τοποθέτηση επί του δαπέδου των διαδρόμων της καμπίνας των επιβατών φωτεινών γραμμών πράσινων και κόκκινων που εντοπίζουν τις οδούς διαφυγής ακόμη και μέσα στους καπνούς, λειτουργούν δε ακόμη και σε πλήρη απώλεια ηλεκτρικής ισχύος στο αεροπλάνο.

Την επόμενη φορά που θα ταξιδεύσετε με αεροπλάνο κοιτάξτε το πάτωμα στο διάδρομο. Θα δείτε μια διαφανή λωρίδα στην άκρη. Αν από βλάβη στα ηλεκτρικά συστήματα του αεροσκάφους σβήσουν τα φώτα, αυτή θα γίνει πράσινη και στα σημεία εξόδων κινδύνου κόκκινη.

2) Την ύπαρξη σε κάθε αεροπλάνο ισαρίθμων με το μέγιστο αριθμό μελών πληρώματος διαφανών καλυμμάτων κεφαλής πλήρους καλύψεως (Smoke Hoods) για χρήση MONON από τα πληρώματα σε περίπτωση καπνού. Έτσι θα μπορούν να βοηθήσουν ευκολότερα την εγκατάλειψη του αεροσκάφους από τους επιβάτες. Δεν συνίσταται η χρήση από επιβάτες διότι απαιτείται ειδική εκπαίδευση επί του αντικειμένου ώστε να αποφεύγεται ασφυξία. Και οι δύο απαιτήσεις είχαν βραχυχρόνιο προθεσμία να εφαρμοσθούν σε όλα τα πολιτικά επιβατικά αεροσκάφη.

Και 3) Όταν η πτήση γίνεται νύχτα και κατά τη διάρκεια της απογείωσης και της προσγείωσης, πρέπει τα φώτα της καμπίνας να χαμηλώνουν. Αυτό γίνεται, ώστε σε περίπτωση ατυχήματος, και πλήρους συσκοτίσεως, το ανθρώπινο μάτι να μπορεί να προσαρμοστεί στο λίγο ή καθόλου φως ευκολότερα από το αν ο φωτισμός θα ήταν πλήρης.

Σήμερα έχουν όλες οι αεροπορικές εταιρίες εναρμονισθεί με τις απαιτήσεις αυτές. Άλλη σημαντική απαίτηση του FAA είναι, το αεροσκάφος να διαθέτει τόσες εξόδους, κανονικές και κινδύνου, ώστε με 100% πληρότητα και τις μισές από τις εξόδους που διαθέτει ελεύθερες, επιβάτες και πλήρωμα να μπορούν να το εγκαταλείπουν σε χρονικό διάστημα που να μην υπερβαίνει τα 90 δευτερόλεπτα της ώρας. Αυτό είναι και μία από τις βασικές απαιτήσεις για να δοθεί το πιστοποιητικό πλοϊμότητας σε ένα νεοκατασκευαζόμενο ή ανακατασκευαζόμενο αεροσκάφος. Ακόμη αν το αεροσκάφος προορίζεται για μεγάλα υπερατλαντικά δρομολόγια πρέπει να διαθέτει τόσες σωσίβιες φουσκωτές σχεδίες ικανές να δεχτούν όλους τους επιβάτες και το πλήρωμα. Μέσα στις σχεδίες αυτές υπάρχουν πάντα όλα τα εφόδια που αναφέρθηκαν και πιο πάνω όσον αφορά τις σχεδίες της Πολεμικής Αεροπορίας, με επιπλέον καλύμματα για προστασία από τον άνεμο, βροχή και ήλιο. Και μια και αναφέραμε περί εφοδίων διάσωσης στη θάλασσα πρέπει να πούμε ότι η διαδικασία προσθαλάσσωσης προβλέπεται όταν δεν υπάρχει δυνατότητα προσεγγίσεων σε αεροδρόμιο για οποιονδήποτε λόγο. Έχει πολύ μεγάλες πιθανότητες επιβίωσης, ιδίως όταν ο κυματισμός της θάλασσας είναι μικρός και η προσέγγιση τέτοια που να μην προκληθούν σοβαρές ζημιές στο αεροσκάφος. Στην περίπτωση αυτή η διάσωση φθάνει το 100% στα άτομα που μπορούν να κινηθούν και σε αρκετά υψηλά ποσοστά σε άτομα που θα βοηθηθούν από το πλήρωμα ή άλλους συνεπιβάτες τους. H βύθιση του αεροσκάφους μπορεί να καθυστερήσει πολλές ώρες, μέρες ή ποτέ εξαρτώμενη απολύτως από τις ζημιές που θα υποστεί το σκάφος κατά την πρόσκρουσή του επί της υδάτινης επιφανείας.

Στο αεροσκάφος επίσης σε κάθε πόρτα υπάρχουν οι λεγόμενοι ολισθητήρες διαφυγής (Escape slides). Είναι απολύτως αυτομάτου λειτουργίας με χειροκίνητη εναλλακτική σε περίπτωση που δεν θα λειτουργήσει αυτομάτως. Σε περίπτωση ανάγκης μόλις η πόρτα ανοίξει ένας διάδρομος από ενισχυμένο πλαστικό και πανί, φουσκώνει επιτρέποντας στους επιβάτες να διαφύγουν ολισθαίνοντας επάνω του. Στις πιο πολλές περιπτώσεις το ίδιο συγκρότημα χρησιμοποιείται και σαν πλωτή σχεδία.

Αυτά είναι τα σημαντικότερα εφόδια για διαφυγή και διάσωση σε περίπτωση ατυχήματος. Υπάρχουν και άλλα εφόδια ατομικής χρήσεως που είναι τα πιο κάτω. Κάθε επιβάτης κάτω από τη θέση του έχει και το ατομικό του σωσίβιο που και αυτό φουσκώνει είτε αυτόματα, τραβώντας το κορδονάκι που προβλέπεται γι’ αυτό ή με το στόμα. Ακόμη προβλέπονται και παιδικά σωσίβια που σε περίπτωση ανάγκης το πλήρωμα θα τα διανείμει στα παιδιά που ταξιδεύουν. Κάθε επιβάτης επίσης έχει πάνω από το κεφάλι του από μία προσωπίδα οξυγόνου που θα πέσει μπροστά του είτε αυτόματα σε περίπτωση ανάγκης, είτε κατόπιν επιλογής του πληρώματος αν κριθεί αναγκαίο. Για κάθε μέλος του πληρώματος επίσης προβλέπεται μια φορητή φιάλη οξυγόνου με δύο προσωπίδες μιας χρήσεως για χρησιμοποίησή τους όπως κρίνει το πλήρωμα.

Υπάρχουν ακόμα εφόδια καταπολεμήσεως πυρκαγιάς όπως πυροσβεστήρες νερού, αφρού, κώνεως, διοξειδίου του άνθρακος και χημικού HALLON, τσεκούρια και πυρίμαχα γάντια.

Επίσης νάρθηκες για περίδεση καταγμάτων, και φυσικά πλήρη κιβώτια πρώτων βοηθειών. Όλα τα πιο πάνω εφόδια διασώσεως ελέγχονται σχολαστικά για πληρότητα, ευχρηστότητα και λειτουργία από τα πληρώματα και τους μηχανικούς εδάφους πριν από κάθε πτήση. Κανένα από αυτά δεν μπορεί να είναι εκτός λειτουργίας ή ελλιπές και το αεροπλάνο να διατεθεί για πτήση.

Σχετική αμέλεια επισύρει τις βαρύτερες κυρώσεις για εκείνον που θα υποπέσει σε τέτοια παράβαση.

Συμπεράσματα

Οι κίνδυνοι που περιγράφονται πιο πάνω είναι κίνδυνοι που έχουν κατά καιρούς καταγραφεί. Δεν σημαίνει απαραίτητα ότι οι πτήσεις είναι πάντα εκτεθειμένες σε αυτούς. Κάθε άλλο. Οι στατιστικές επιβεβαιώνουν για το ασφαλές των μετακινήσεών μας με το αεροπλάνο. Όπως επίσης οι στατιστικές και οι επιστημονικές μελέτες βεβαιώνουν για την καθοριστικής σημασίας πρόληψη του ατυχήματος. Βέβαια η γλώσσα της αλήθειας είναι σκληρή, όπως σκληρός προβλέπεται για το μέλλον και ο αγώνας για τη διατήρηση της ασφαλούς διακινήσεως ανθρώπων και αγαθών μέσω της εναέριας οδού, όπως σκληρή, ωμή αν θέλετε, πρέπει να είναι και η γλώσσα όταν αναφερόμαστε στην ασφάλεια των πτήσεων. H απελευθέρωση των αερομεταφορών στην Ενωμένη Ευρώπη ίσως αποτελέσει απαρχή συγκρούσεων μεγάλων συμφερόντων. Μια γωνιά όμως του αεροπορικού κόσμου απαιτεί περιφρούρηση και επαγρύπνηση. O χώρος Ασφάλεια Πτήσεων δεν επιδέχεται συμβιβασμούς. O σκληρός ανταγωνισμός που έρχεται, απαιτεί τη διατήρηση της ασφάλειας των πτήσεων στα υψηλά επίπεδα που ήδη είναι. Και δεν αποτελεί υπερβολή να πούμε ότι ο αερομεταφορέας που θα χάσει τη μάχη της ασφάλειας των πτήσεων πρέπει να ετοιμάζεται να χάσει και τη θέση του στον χώρο της Πολιτικής Αεροπορίας.