ΜΕΣΩ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ «CIRCPRO» ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ INTERREG EUROPE 2014-2020 Η ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗΣ ΣΤΟΧΕΥΕΙ ΣΤΗΝ ΚΑΘΙΕΡΩΣΗ ΤΩΝ ΚΥΚΛΙΚΩΝ ΠΡΟΜΗΘΕΙΩΝ ΜΕ ΤΑ ΠΟΛΛΑΠΛΑ ΟΦΕΛΗ ΠΟΥ ΑΥΤΕΣ ΕΠΙΦΕΡΟΥΝ
ΡΕΠΟΡΤΑΖ
ΣΠΥΡΟΣ ΛΑΤΣΑΣ
Η στροφή σε ένα οικονομικό μοντέλο ανάπτυξης με κυρίαρχα τα «πράσινα» χαρακτηριστικά φαντάζει μονόδρομος για την ανθρωπότητα, δεδομένων των περιβαλλοντικών ζητημάτων που καλείται να αντιμετωπίσει, σχεδόν σε καθημερινό επίπεδο, ο σύγχρονος άνθρωπος. Έστω και με αργά βήματα, βασικά στοιχεία αυτής της νέας πορείας είναι οι επιλογές με μικρότερο περιβαλλοντικό αποτύπωμα, μέσω της χρήσης «πράσινων» πόρων, η ελαχιστοποίηση ή ο μηδενισμός των αποβλήτων, η επανάχρηση προϊόντων. Η Κυκλική Οικονομία, με το πέρασμα των χρόνων, εδραιώνεται ως ένα νέο μοντέλο χρήσης πόρων, μειώνοντας την εξάρτηση από μη ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, επεκτείνοντας τον κύκλο ζωής των προϊόντων και ενθαρρύνοντας τη χρήση δευτερογενών υλικών και αποβλήτων.
Σε αυτή τη μετάβαση σε ένα πιο βιώσιμο πρότυπο παραγωγής και κατανάλωσης, καθοριστικός είναι ο ρόλος των δημοσίων φορέων, όχι μόνο γιατί αποτελούν μεγάλους «καταναλωτές», αλλά κυρίως γιατί μπορούν να λειτουργήσουν ως εμπνευστές αυτού του νέου μοντέλου, λειτουργώντας με τροχιοδεικτικό τρόπο, ως παραδείγματα προς μίμηση.
Στο πλαίσιο αυτό, 11 εταίροι από 10 ευρωπαϊκές χώρες συνένωσαν τις δυνάμεις τους και αξιοποιώντας δυνατότητες και πόρους που παρέχει η Πολιτική Συνοχής της Ε.Ε., βάζουν στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος τις κυκλικές προμήθειες. Συγκεκριμένα, μέσω του προγράμματος ευρωπαϊκής διαπεριφερειακής συνεργασίας INTERREG EUROPE 2014-2020, υλοποιείται το έργο «Έξυπνες διαδικασίες Κυκλικών Προμηθειών» (Smart Circular Procurement) και ακρωνύμιο «CircPro». Το εταιρικό σχήμα, στο οποίο από πλευράς Ελλάδας συμμετέχει η Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, απαρτίζεται αναλυτικά από τους εξής εταίρους: Kouvola Innovation Ltd (Φινλανδία), ως επικεφαλής εταίρος, Ministry of Environment and Spatial Planning, Regional Government of Andalusia (Ισπανία), Piemonte Regionκαι University of Turin (Ιταλία), Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης (Ελλάδα), Alentejo Coordination and Regional Development Commission (Πορτογαλία), Bulgarian Association of Recycling (Βουλγαρία),Development Agency IGRA (Κροατία), Lithuanian Innovation Centre (Λιθουανία), Stockholm Environment Institute Tallinn Centre (Εσθονία), Municipality of Elverum (Νορβηγία).
Ο συνολικός προϋπολογισμός του έργου είναι 2.208.675 ευρώ, εκ των οποίων 1.737.311,25 ευρώ προέρχονται από πόρους του Ευρωπαϊκού Περιφερειακού Ταμείου Ανάπτυξης, ενώ το υπόλοιπο ποσό προέρχεται από εθνικούς πόρους των συμμετεχουσών χωρών. Ο προϋπολογισμός της συμμετοχής της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης είναι 219.400 ευρώ, εκ των οποίων 186.490 ευρώ προέρχονται από την ευρωπαϊκή πηγή χρηματοδότησης. Η ημερομηνία ολοκλήρωσης του έργου είναι η 31η Μαΐου του 2023.
Στοχεύοντας αρχικά στη μετάβαση των εταίρων σε εθνικές και περιφερειακές διαδικασίες λήψης αποφάσεων που σχετίζονται με την Κυκλική Οικονομία, εδραιώνοντας την εφαρμογή των κυκλικών προμηθειών, ο απώτερος στόχος του έργου «CircPro» είναι, μετά την ολοκλήρωσή του, οι κυκλικές προμήθειες να αποτελέσουν την καθιερωμένη πρακτική των δημοσίων προμηθειών, ενσωματώνοντας τις αρχές και τα κριτήρια της Κυκλικής Οικονομίας σε στρατηγικό επίπεδο. Άλλωστε, με την έννοια κυκλικές προμήθειες νοείται η ενσωμάτωση των αρχών και των κριτηρίων της Κυκλικής Οικονομίας στην προμήθεια προϊόντων και υπηρεσιών, όπου τα προϊόντα υπόκεινται σε περαιτέρω επεξεργασία μετά τη χρήση τους (με επισκευή, επαναχρησιμοποίηση, τροποποίηση, διαχωρισμό στοιχείων και υλικών).
Για να συμβεί αυτό, καταρτίστηκε ή καταρτίζεται από κάθε εταίρο του έργου ένα σχέδιο δράσης με συγκεκριμένες προτάσεις που έχουν ως σκοπό τη βελτίωση των υφιστάμενων συνθηκών στον τομέα των κυκλικών προμηθειών. Παράλληλα, μέσω της ώσμωσης (κύριο χαρακτηριστικό των προγραμμάτων εδαφικής συνεργασίας) ανάμεσα στους φορείς που συμμετέχουν στην υλοποίηση του έργου «CircPro», αυξάνεται η τεχνογνωσία σχετικά με τις κυκλικές προμήθειες και ανταλλάσσονται καλές πρακτικές, οι οποίες μπορούν να αποτελέσουν πρότυπα σε κάθε χώρα. Η ανταλλαγή και διάδοση ορθών πρωτοβουλιών, ο εντοπισμός εμποδίων και η εύρεση λύσεων υπερκέρασής τους, καθώς και η ενίσχυση του διαλόγου, οδηγούν στην ενίσχυση εφαρμογής κυκλικών προμηθειών στο σύνολο των συμμετεχουσών στο έργο χωρών. Εξάλλου, η διαπεριφερειακή ανταλλαγή εμπειριών και η μαθησιακή διαδικασία μεταξύ των εμπλεκομένων στο έργο εκτιμάται πως θα έχει πολλαπλασιαστικά οφέλη για τους ετέρους του CircPro.
Έτσι, μέσω πόρων και δυνατοτήτων που παρέχονται από την Πολιτική Συνοχής της Ε.Ε., υλοποιείται η μετάβαση από ένα γραμμικό σε ένα κυκλικό μοντέλο οικονομίας και προωθείται η πράσινη ανάπτυξη. Οι εταίροι του έργου υιοθετούν πρακτικές προμηθειών, οι οποίες περιλαμβάνουν στοιχεία κυκλικών και πράσινων κριτηρίων, ενώ παράλληλα αποκομίζονται γνώσεις και εμπειρία για εξοικονόμηση πόρων, αξιοποίηση ανακυκλωμένων υλικών και προϊόντων με συνολική διαχείριση του κύκλου ζωής τους, στοιχεία τα αποτελούν τους βασικούς άξονες της Κυκλικής Οικονομίας.
Από την παρουσίαση περιπτώσεων και παραδειγμάτων έργων που αφορούν π.χ. στην εξοικονόμηση πόρων στον δημόσιο φωτισμό, σε μοντέλα συνεργασίας για τηλεθέρμανση και ενεργειακή απόδοση των κτηρίων, αλλά και σε διαδικασίες υποβολής προσφορών για δημόσιες συμβάσεις ως συγκεκριμένο μέσο προστασίας του περιβάλλοντος, το έργο «CircPro» προετοιμάζει τις τοπικές κοινωνίες για το μέλλον που έρχεται…
Η πρόσφατη συνάντηση της περιφερειακής ομάδας εφαρμογής στην Α.Μ.Θ.
Στο πλαίσιο υλοποίησης του έργου «CircPro», πρόσφατα, στις 16 Μαρτίου 2021, η Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης διοργάνωσε διαδικτυακά την 4η συνάντηση εργασίας της Περιφερειακής Ομάδας Εφαρμογής. Κατά τη διάρκεια της συνάντησης, οι εμπλεκόμενοι φορείς ενημερώθηκαν για την πορεία υλοποίησης του έργου, καθώς και για τα αποτελέσματα της 5ης Διαπεριφερειακής Συνάντησης, η οποία διοργανώθηκε, μέσω τηλεδιάσκεψης, τον περασμένο Νοέμβριο, και πάλι από την Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης.
Μέσω της παρουσίασης καλών πρακτικών και παραδειγμάτων δράσεων έξυπνων κυκλικών προμηθειών σχετικά με την εξοικονόμηση ενέργειας σε επίπεδο Τοπικής Αυτοδιοίκησης από άλλες χώρες και περιφέρειες που συμμετέχουν στο έργο, αναλύθηκαν οι προτάσεις για το σχεδιασμό του περιφερειακού σχεδίου δράσης. Μάλιστα, στο πλαίσιο της πρόσφατης συνάντησης παρουσιάστηκαν επιλεγμένα επιτυχημένα παραδείγματα από εταίρους του έργου «CircPro», όπως η διαδικασία ESCO της εξέλιξης του δημόσιου φωτισμού στην περιοχή του Κεντρικού Alentejo (Πορτογαλία), το πρόγραμμα εκσυγχρονισμού οδοφωτισμού στην πόλη Vilnius (Λιθουανία), η διαδικασία παραγωγής ηλεκτρικής ενέργεια από απόβλητα στο Elverum (Νορβηγία), η Win – win συνεργασία μεταξύ ενέργειας και αποβλήτων στην πόλη Kouvola (Φινλανδία), οι διαγωνιστικές διαδικασίες ως συγκεκριμένο μέσο – εργαλείο προστασίας του περιβάλλοντος στην περιφέρεια Piemonte της Ιταλίας και το μοντέλο One stop shop για ενεργειακή απόδοση στα κτίρια – Τάση ανακαίνισης, Ανάκτησης και Ανθεκτικότητας στη Βουλγαρία.
Στην τοποθέτησή του, κατά τη διάρκεια της συνάντησης, ο Εντεταλμένος Περιφερειακός Σύμβουλος Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης κ. Αλέξης Πολίτης επεσήμανε πως η Περιφέρεια είναι απόλυτα ικανοποιημένη από τη συμμετοχή στο έργο «CircPro», καθώς το έργο στο σύνολο του αναφέρεται σε όρους του μέλλοντος. Όπως σημείωσε, η κυκλική οικονομία αρχίζει και μπαίνει στις ζωές των ανθρώπων στην Ελλάδα και επομένως είναι απαραίτητη η μετάβαση από το γραμμικό στο κυκλικό μοντέλο της οικονομίας. Οι δημόσιες συμβάσεις αποτελούν έναν ισχυρό μοχλό για την υιοθέτηση συνολικά των οφελών την κυκλικής οικονομίας, εκφράζοντας ένα μέλλον που πρέπει να προταχθεί και να προωθηθεί, συμπλήρωσε ο κ. Πολίτης.
