ΑΡΘΡΟ
Του Χάρη Δαμιανίδη
Απόφοιτου του τμήματος Κοινωνικής Διοίκησης και Πολιτικής Επιστήμης
Με αφορμή τη συμφωνία των Πρεσπών ακούστηκαν και γράφτηκαν πολλά. Τόσο από τους υπερασπιστές της όσο και από τους επικριτές της. Κοινή συνισταμένη όλων ήταν ο περιορισμός της σε ένα διημερές πρόβλημα που διευθετήθηκε αγνοώντας σκοπίμως τη μεγάλη εικόνα των εξελίξεων στη βαλκανική χώρα που κυριαρχούν αγεφύρωτες αντιθέσεις των ιμπεριαλιστικών χωρών που χαράσσουν τον βηματισμό των εξελίξεων και όχι τα θέλω και τα πρέπει των εκάστοτε πρωθυπουργών ή προέδρων που εν τέλει είναι γρανάζια στις επιδιώξεις των μεγάλων δυνάμεων. Αυτές οι οποίες αναζητούν συνεχώς εργαλεία για να προωθήσουν τα «δίκαια» τους και να ισχυροποιήσουν τις θέσεις τους σε βάρος των ανταγωνιστών. Το πρόβλημα είναι σύνθετο και δεν ερμηνεύεται με γραμμικές αναλύσεις. Και προς το παρόν οι διαφορές και οι αντιθέσεις λύνονται με οικονομικά και διπλωματικά μέσα γιατί η ιστορία διδάσκει πως όταν αυτοί οι ειρηνικοί τρόποι εξαντλήσουν τις δυνατότητες τους τότε έρχεται η ώρα να μιλήσουν τα όπλα. Και στα Βαλκάνια αρκετές φορές ήχησε η κλαγγή των όπλων με ανυπολόγιστες συνέπειες, κυρίως σε ανθρώπινες ζωές.
Ενώ απουσιάζει από τις εξελίξεις ο λαϊκός παράγοντας. Ο μόνος που είναι ικανός να φρενάρει τα δολοφονικά σχέδια των κυρίαρχων δυνάμεων και να βάλλει τη ρότα της ιστορίας σε άλλη πορεία. Αρκεί βέβαια οι λαοί να παραμερίσουν αυτά που τους διαιρούν, τον ρατσισμό, τον εθνικισμό, τις θρησκευτικές διχόνοιες και τις διαφορετικές πολιτιστικές κουλτούρες που αναπτύχθηκαν στην περιοχή. Είναι φανερό ότι πρόκειται για μια πολυμερή παρουσία. Αυτή την εικόνα προσπάθησε να αποτυπώσει σε μια μελέτη η ρωσική δεξαμενή σκέψης, think tank, εξωτερικής πολιτικής. Από τη μελέτη γίνεται προσπάθεια για λεπτομερή εξέταση των «παιχτών» που είναι παρόντες στη περιοχή περιγράφοντας το μέγεθος των αντιθέσεων στην περιοχή των Βαλκανίων, τα σημεία σύγκλισης ή απόκλισης των διαφορετικών συμφερόντων ενώ παρουσιάζεται και η ρωσική στάση στην νοτιοανατολική Ευρώπη. Σύμφωνα με τους Ρώσους αναλυτές τα τελευταία χρόνια έχουμε σημαντικά αυξημένη οικονομική, πολιτική και ιδεολογική επιρροή κυρίως της Κίνας, της Τουρκίας και διαφόρων κρατών της Μέσης Ανατολής στη περιοχή των Βαλκανίων, και αυτός ο διαγκωνισμός πολλών παραγόντων με διαφορετικά συμφέροντα δείχνει ότι η μελέτη των αντιθέσεων και η τροπή που μπορεί να πάρουν δεν μπορούν να στηρίζονται στο δίπολο, Ρωσία – Δύση, αλλά να παίρνουν υπόψη τους όλες τις παραμέτρους που επηρεάζουν την περιοχή. Η ρωσική θεωρητική σκέψη σε θέματα πολιτικής εντοπίζει εννέα παράγοντες που εμπλέκονται και επιχειρούν να επηρεάσουν τις εξελίξεις ανεξάρτητα από το ειδικό βάρος του καθένα, τις ικανότητες που διαθέτουν και το σχέδιο που έχει. ΗΠΑ, ΕΕ, Κίνα, Ηνωμένο Βασίλειο, Τουρκία, Ρωσία, η ομάδα του Βίσεγκραντ, οι Αραβικές πετρελαιοπαραγωγικές χώρες, μη κρατικοί παράγοντες που εκμεταλλεύονται τη στρατιωτική θέση της περιοχής και δημιουργούν διαμετακομιστικούς διαδρόμους και στρατολογούν νέους ανθρώπους και δημιουργούν διάφορες εγκληματικές ομάδες.
Είναι αυτονόητο ότι οι σχεδιασμοί αυτοί διαμορφώνονται σε περιβάλλον οξυμένων ανταγωνισμών και αντιθέσεων μεταξύ των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων. Η Ρωσία έχει ισχυρά ερείσματα και μεγάλα οικονομικά συμφέροντα στη περιοχή και δεν είναι διατεθειμένη να τα εγκαταλείψει. Η Κίνα με το σύγχρονο εμπορικό «Δρόμο του Μεταξιού» βλέπει τα Βαλκάνια σαν προθάλαμο για την μεγαλύτερη αγορά της Ευρώπης. Έτσι, έχει σε άμεση προτεραιότητα τον τομέα των υποδομών για την διευκόλυνση της μεταφοράς εμπορευμάτων (λιμάνια, σιδηρόδρομοι, οδικοί άξονες). Επίσης, δεν μπορεί να αγνοηθεί η συνεχής παρέμβαση της Τουρκίας με δηλώσεις για τούρκους και Αλβανούς που είναι «αδέρφια και ένα». Ενώ και μέσα στην Ε.Ε. υπάρχει διαφορετική αντιμετώπιση της Ρωσίας από τις χώρες. Αυτές οι εξελίξεις δείχνουν ότι ανακατεύεται η τράπουλα στην περιοχή και τίποτα καλό δεν προμηνύεται για τους λαούς της περιοχής. Στην αναμόχλευση των εθνικισμών με στόχο την αλλαγή των συνόρων οι λαοί της περιοχής πρέπει να αντιτάξουν την αλληλεγγύη τους και να δείξουν εμπιστοσύνη στη δύναμη της παρέμβασης τους.
