ΑΡΘΡΟ
Του Γ.Κ. Χατζόπουλου
Τ. Λυκειάρχη
- «Τα ενωμένα ραβδιά δύσκολα τα σπάζει κάποιος»
(συνέχεια από το φύλλο της Πέμπτης 12 Σεπτεμβρίου)
Στις ελεύθερες απογευματινές ώρες μου, συνοδευόμενος από τον αείμνηστο Βίκτωρα Παπαδόπουλο, επισκεπτόμασταν τα ποντιοχώρια (Αργυρούπολη, Σιταγροί, Ν. Σεβάστεια, Ν. Αμισός κ.α.), κάναμε συναντήσεις με τους κατοίκους, τους ανακοινώναμε το σκοπό μας και βρίσκαμε πρόθυμη ανταπόκριση. Κάναμε καταγραφή λαογραφικού υλικού με την προοπτική σε νέα επίσκεψη να το παραλάβουμε, αφού μας το προσφέρανε με ευχαρίστηση. Δυστυχώς εκείνη η προσπάθεια δεν οδηγήθηκε σε αίσιο τέλος. Χάθηκε μια καλή ευκαιρία να αποκτήσει η Δράμα ποντιακό μουσείο.
Το άλλο θέμα, που ζήτησα να έχω την αποκλειστική αρμοδιότητα, ήταν η οργάνωση και παρουσίαση θεατρικών έργων. Μακρά η παράδοση των Ποντίων στο θέατρο. Και δεν ασχολήθηκαν οι Πόντιοι μόνο με το παραδοσιακό θέατρο στον Πόντο, που το φέρανε μαζί τους μετά τον ανήκουστο στην ανθρώπινη ιστορία ξεριζωμό, αλλά καλλιεργήσανε και το δόκιμο θέατρο, το κορυφαίο δημιούργημα του ανθρώπινου λόγου.
Οι ξεριζωμένοι από τις πανάρχαιες εστίες τους Πόντιοι μαζί με τα συντρίμμια της ψυχής τους φέρανε και την παράδοσή τους τη ζωογόνα, φέρανε τον πολιτισμό τους, κορυφαία έκφραση της πνευματικότητας το θέατρο, σχολείο υψηλής παιδείας από τα αρχαιότατα ακόμη χρόνια. Προικισμένοι πλουσιοπάροχα με το τάλαντο της γραφής και με βαθιά αναπόληση της εθιμικής και κοινωνικής ζωής, επιδόθηκαν με πάθος στη συγγραφή θεατρικών έργων, ηθογραφικού κυρίως, αλλά και ιστορικών και δραματικών.
Η νεοποντιακή θεατρική σκηνή έχει να παρουσιάσει φωτισμένους θεατρικούς λειτουργούς, όπως του αείμνηστους Φίλωνα Κτενίδη, Στάθη Ευσταθιάδη, Κυριακίδη, Μαυροπούλου, Λιανίδη, Φωτιάδη, έργα που πριν χρόνια έκρινε σημαντικά και τα ενέταξε στο ρεπερτόριό του το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος με απήχηση, αλλά και εισπρακτική επιτυχία.
Και ανεβάσαμε τότε, αν θυμάμαι καλά, το έργο «Ήντεν λέει η μάνα μ’» με πρωταγωνίστρια την Σ. Καρατζόγλου, τον Σαλωνίδη κ.α. Ποιος μπορεί να λησμονήσει τους θεατρανθρώπους Σίμο Μελιάδη, Πουλασουχίδη, τη Μαρία Πουλασουχίδου, τον Κ. Κυριακίδη, τον Λιγομενίδη Ανέστη, τον Ξενιτίδη, τη Μελιάδου Ελένη, τη Μελιάδου Αφροδίτη, τη Ζαζοπούλου Φίρμω, τον σκηνογράφο Παυλίδη κ.α., που ψυχαγώγησαν, συγκίνησαν και γοήτευσαν το θεατρόφιλο κοινό, που κατέκλυσε την αίθουσα του κινηματογράφου «Αστέρια» σπάζοντας τα ταμεία.
Δυστυχώς το Κ.Θ.Β.Ε. απέβαλε από το ρεπερτόριό του τα ποντιακά θεατρικά έργα, αλλά και η διάθεση Ποντιακών Συλλόγων απέθεσε στις καλένδες το ανέβασμα θεατρικών έργων. Μόνο κάποιοι νοσταλγοί της παράδοσης εξακολουθούν να αποτελούν οάσεις ισχνές στον αποξηραμένο θεατρικό χώρο. Το χώρο των δραστηριοτήτων κατέλαβε η παρουσίαση χορών με την ευκαιρία, κυρίως τοπικών πανηγυριών. Δεν λέω, κομμάτι της ταυτότητάς μας και οι χοροί με την ευγένεια, τη δυναμική και τη σοβαρότητά τους, δείγμα της κοινωνικότητας και της ανθρώπινης προσέγγισης. Μην το παρατραβούμε όμως το σχοινί. Δεν έχουμε δικαίωμα να έχουμε στο βαλάντιό μας κουτσουρεμένη την ταυτότητά μας. Ατόφια έχουμε χρέος να την παρουσιάζουμε.
Όμως κάτι, που με στεναχωρεί ιδιαίτερα, είναι η διάσπαση των δυνάμεων. Αρκετοί είναι οι Σύλλογοι, που δραστηριοποιούνται στην πόλη. Κάποιες από τις εκδηλώσεις τους παρουσιάζουν αξιόλογο ενδιαφέρον. Η προσφορά τους ασφαλώς θα ήταν πιο πλούσια και δυναμική, αν κάποτε αποφασίζανε να συμπτυχθούν σ’ έναν φορέα. Έτσι και τα οικονομικά τους θα ήταν γαλαντόμα, θα απέφευγαν τη στενή εξάρτηση από τους δημόσιους φορείς (Δήμος, Περιφέρεια), θα πορεύονταν σε κοινή δράση, θα αποφεύγανε τις δαπάνες για ενοίκιο, συντήρηση γραφείων, τα λειτουργικά έξοδα και δεν θα δυσκολεύονταν στην αναζήτηση προσώπων, που θα στελέχωναν το διοικητικό συμβούλιο. Έτσι, όσοι θα μετείχαν στο Δ.Σ. θα ήταν άτομα, τα οποία θα αναλώνονταν σε εθελοντική προσφορά, απαλλαγμένοι από επαγγελματικές υποχρεώσεις ή άλλα κωλύματα. Λειτουργώντας κάτω από κοινή στέγη, θα επιτυγχάνονταν η καλύτερη προσέγγιση και θα εξέλιπε η παρουσιαζόμενη δυστυχώς κατά καιρούς τριβή μεταξύ τους.
Η ένωσή τους σ’ έναν φορέα θα ενίσχυε το βαλάντιό τους, κάτι που θα τους επέτρεπε σε άνετη έρευνα και μελέτη του ποντιακού πολιτισμού, σε έκδοση πονημάτων, που αφορούν τον Πόντο (τη διάλεκτο, την ιστορία, τα ιερά προσκυνήματα, την οικονομική ζωή, την οργάνωση συνεδρίων κ.α.). Τέλος, δεν θα έφερναν σε δύσκολη θέση τους Φορείς και το κοινό στην επιλογή τους ποιαν εκδήλωση να παρακολουθήσουν. Έτσι εύλογα θα αίρονταν η πικρία, γιατί δεν τίμησαν με την παρουσία τους οι Φορείς την εκδήλωσή τους. Η πυκνότητα εκδηλώσεων των διαφόρων Συλλόγων μοιραία προκαλεί τη δυσφορία Αρχών και κοινού, πυκνότητα εκδηλώσεων για την οποία ευθύνονται οι Φορείς, αφού δεν φροντίζουν για την ύπαρξη συντονιστή εκδηλώσεων.
Ενωμένοι σαν μια γροθιά θα είχαν ουσιαστικό λόγο και θα προβαίνανε σε κοινωνικές, πολιτιστικές και οικονομικές παρεμβάσεις στην Αυτοδιοίκηση.
Δεν ξέρω ποιας υποδοχής μπορούν να τύχουν αυτές οι σκέψεις της ταπεινότητάς μου, που πάνω απ’ όλα θέτει την ειλικρινή αγάπη για τις ρίζες μας, ώστε αρδευόμενες πνευματικά να προστατεύουν από το μαρασμό το δέντρο της ζωής μας.
Εύχομαι ο λόγος μου να αγγίξει ευαίσθητα ώτα, όχι βέβαια για να ικανοποιηθεί η φιλοδοξία μου, αλλά για να διατηρήσουμε άσβηστο στο καντηλάκι της ιερής μνήμης, μιας μνήμης κατάφορτης από πληγές, όμως προικισμένης με τη διάθεση λαμπρής δημιουργίας.
