ΕΓΚΡΙΘΗΚΑΝ ΜΕ ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΣΚΥΛΑΚΑΚΗ

 

Δημοσιεύθηκε σε ΦΕΚ (Τεύχος Δ’, αρ. φύλλου 957, 31 Δεκεμβρίου 2024) η απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Θεόδωρου Σκυλακάκη με θέμα «Έγκριση του Σχεδίου Διαχείρισης της Περιοχής Προστασίας της Βιοποικιλότητας στο Φαλακρό Όρος και έγκριση του σχετικού Σχεδίου Δράσης».

Η απόφαση αφορά στη διαχείριση των σημαντικών οικότοπων και ειδών που συνθέτουν το προστατευτέο αντικείμενο των εξής Περιοχών Προστασίας της Βιοποικιλότητας:

– «ΚΟΡΥΦΕΣ ΟΡΟΥΣ ΦΑΛΑΚΡΟ» (Ειδική Ζώνη Διατήρησης).

– «ΟΡΟΣ ΦΑΛΑΚΡΟ» (GR1140009) (Ζώνη Ειδικής Προστασίας)

Οι εν λόγω περιοχές περιλαμβάνονται στην απόφαση και αποτυπώνονται σε χάρτη, ο οποίος θεωρήθηκε από την Προϊσταμένη της Διεύθυνσης Τοπογραφικών Εφαρμογών. Η διαχείριση των σημαντικών οικοτόπων και ειδών που συνθέτουν το προστατευτέο αντικείμενο των ως άνω περιοχών επιτυγχάνεται μέσω ειδικών μέτρων, τα οποία αναφέρονται αναλυτικά στην απόφαση.

Ως σκοπός της απόφασης αναφέρεται ότι είναι:

α) Η πρόβλεψη διαχειριστικών δράσεων, και παρεμβάσεων που είναι απαραίτητα για να επιτευχθεί ή να διατηρηθεί η ικανοποιητική διατήρηση του προστατευτέου αντικειμένου βάσει των ειδικών Στόχων Διατήρησης που έχουν ορισθεί,

β) Η εξειδίκευση μέτρων και δράσεων που περιλαμβάνονται στη σχετική Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη (ΕΠΜ των περιοχών Natura Περιφερειακών Ενοτήτων Δράμας, Θάσου, Καβάλας, Ξάνθης και Ροδόπης (μέρους) που είναι απαραίτητες για την ικανοποιητική διατήρηση του προστατευτέου αντικειμένου καθώς και στην πρόβλεψη των ειδικότερων έργων που πρέπει να εκπονηθούν για την εξειδίκευση ή/και οριστικοποίηση του περιεχομένου προτεινόμενων διαχειριστικών δράσεων και μέτρων,

γ) Η παροχή κατευθύνσεων και προτεραιοτήτων για την υλοποίηση έργων, δράσεων και μέτρων που απαιτούνται για την αποτελεσματική προστασία, διαχείριση και αποκατάσταση των αντικειμένων που προστατεύονται καθώς και για τα κατάλληλα προγράμματα παρακολούθησης του προστατευτέου αντικειμένου και αξιολόγησης της αποτελεσματικότητας του Σχεδίου Διαχείρισης.

Διαχειριστικά μέτρα

Όπως αναφέρεται στην απόφαση, σε όλη την έκταση των περιοχών προστασίας της βιοποικιλότητας δύνανται να υλοποιούνται τα εξής μέτρα και δράσεις:

  1. Δράσεις και παρεμβάσεις που αποσκοπούν στη διαχείριση των προστατευόμενων περιοχών όπως εφαρμογή μέτρων που σχετίζονται με την εκμετάλλευση των προστατευόμενων ειδών και αποσκοπούν στην απογραφή των αυτοφυών ειδών χλωρίδας και την διατύπωση κανόνων διαχείρισης, χρήσης και εμπορίας τους, για την δημιουργία μονάδων καλλιέργειας αυτοφυών αρωματικών φυτών, καθώς και τη παροχή υποστήριξης στον τομέα της πιστοποίησης και προώθησης στην αγορά των προϊόντων.
  2. Κατάλληλα προληπτικά και ανασταλτικά μέτρα για την αντιμετώπιση των πυρκαγιών όπως η υλοποίηση σύνταξης σχεδίου αντιπυρικής προστασίας, και της υλοποίησης των προτεινόμενων έργων αντιπυρικής προστασίας σύμφωνα με τη Δασική Νομοθεσία (δασοκομικοί και διαχειριστικοί χειρισμοί των δασικών εκτάσεων και τυχόν τεχνικά έργα π.χ. πυροφυλάκεια, σημεία υδατοπαροχής κλπ.).
  3. Εφαρμογή μέτρων για τη μείωση της ρύπανσης με τη χρήση εξοπλισμού συλλογής και εργασιών καθαρισμού με σκοπό την απομάκρυνση ογκωδών απορριμμάτων, αδρανών υλικών σε επιλεγμένες θέσεις των προστατευόμενων περιοχών.
  4. Εφαρμογή εγκεκριμένων και αποτελεσματικών προληπτικών μέτρων για την αποφυγή επιθέσεων μεγάλων σαρκοφάγων σε κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις σε περιοχές υψηλής επικινδυνότητας της κατανομής τους. Όπως και αναγνώριση και προσδιορισμού των διαδρομών διάσχισης άγριας πανίδας μεταξύ των περιοχών του Δικτύου NATURA 2000 και αποτίμηση τυχόν επιδράσεων στη συνδεσιμότητα των βιοτόπων των μεγάλων θηλαστικών.
  5. Δράσεις για τη διαχείριση και διατήρηση οικοσυστημάτων, τύπων οικοτόπων, ειδών χλωρίδας και πανίδας όπως ο εντοπισμός και προσδιορισμός περιοχών που φύονται σπάνια και απειλούμενα είδη χλωρίδας και προστασία αυτών με τη δημιουργία περιοχών προστασίας από ανθρώπινες δραστηριοτήτες/επεμβάσεις όπως αυτές προκύψουν από την υλοποίηση σχεδίου διαχείρισης.
  6. Παρεμβάσεις για την ενίσχυση των πληθυσμών ειδών των Οδηγιών όπως η Ex situ αναπαραγωγή και διατήρηση των τοπικών χλωριδικών ειδών (Dryas octopetala, Fritillaria drenovskii, Haberlea rhodopensis, Lathraea rhodopea, ορχιδέες Φαλακρού (Orchis militaris) και η συλλογή γενετικού υλικού από όλους τους πληθυσμούς των ειδών με σκοπό τη μελλοντική επανεισαγωγή τους στη φύση σε περίπτωση που χρειαστεί.
  7. Βελτίωση και δημιουργία κατάλληλων ενδιαιτημάτων μέσω της έρευνας και συμπλήρωσης των δεδομένων πληθυσμού και βαθμού διατήρησης ειδών ερπετών-αμφιβίων, της συντήρησης και διάνοιξης των υδατοσυλλογών, έλεγχο των εισβλητικού είδους (Trachemys scripta) και του μύκητα Batrachochytrium dendrobatidis.
  8. Βελτίωση και δημιουργία κατάλληλων ενδιαιτημάτων ειδών ερπετών-αμφιβίων όπως η κατασκευή και συντήρηση μικρών υδατοσυλλογών για να ευνοηθούν είδη αμφιβίων και καταφυγίων (hybernacaulum) για την ερπετοπανίδα καθώς και ο προσδιορισμός των απειλών και των θέσεων υλοποίησης των μέτρων.
  9. Εφαρμογή κατάλληλων μέτρων και δράσεων για τη διασφάλιση της διατήρησης του είδους Alectoris graeca (Πετροπέρδικας) και την ανάκαμψη του πληθυσμού του στην περιοχή.

Έγκριση σχεδίου δράσης

Με την απόφαση εγκρίνεται το σχέδιο δράσης του σχεδίου διαχείρισης των περιοχών προστασίας της βιοποικιλότητας με το οποίο:

α) εξειδικεύονται τα αναγκαία μέτρα οργάνωσης και λειτουργίας για τη διατήρηση των αντικειμένων που προστατεύονται,

β) προσδιορίζονται αναλυτικά οι κατευθύνσεις και οι προτεραιότητες για την υλοποίηση έργων, δράσεων και μέτρων που απαιτούνται για την αποτελεσματική προστασία, διαχείριση και αποκατάσταση των αντικειμένων που προστατεύονται κατά περίπτωση και

γ) εξειδικεύονται τα αναγκαία μέτρα/δράσεις, οι στόχοι, οι προτεραιότητα και το χρονοδιάγραμμα υλοποίησής τους.

Φορέας υλοποίησης των μέτρων ορίζεται η Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης.

Το σχέδιο δράσης περιλαμβάνει διοικητικά και διαχειριστικά μέτρα που διασφαλίζουν την αποτελεσματική προστασία της περιοχής και την αρμονική συνύπαρξη ανθρώπου και φύσης, στο πλαίσιο της βιώσιμης ανάπτυξης.

Για την υλοποίηση των μέτρων δύνανται να καταρτίζονται προγραμματικές συμβάσεις μεταξύ της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης και φορέων υλοποίησης των δράσεων του σχεδίου διαχείρισης.

Για τον σκοπό της παρακολούθησης και εποπτείας της υλοποίησης του Σχεδίου Δράσης συστήνεται Επιτροπή Εφαρμογής και Παρακολούθησης με απόφαση του αρμοδίου οργάνου της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης.

Η Επιτροπή Εφαρμογής και Παρακολούθησης του Σχεδίου Δράσης συνεδριάζει τουλάχιστον τρεις φορές κάθε έτος και παράγει συνοπτική αναφορά πεπραγμένων που υποβάλλεται για θέματα της αρμοδιότητάς της στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας στη Γενική Διεύθυνση Δασών και Δασικού Περιβάλλοντος και εν συνεχεία, στη Διεύθυνση Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος και Βιοποικιλότητας, στο Πράσινο Ταμείο και στον Οργανισμό Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής (Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α). Η Επιτροπή παρακολουθεί το Σχέδιο Δράσης, την υλοποίηση των προβλεπόμενων δράσεων και μέτρων διατήρησης και διασφαλίζει τις επιχειρησιακές συνθήκες για την έγκαιρη υλοποίησή τους.

Αναπόσπαστα μέρη της παρούσας απόφασης αποτελούν τρία παραρτήματα, τα οποία είναι τα εξής:

  1. Χάρτης περιοχής εφαρμογής του σχεδίου διαχείρισης.
  2. Ζεύγη συντεταγμένων περιοχής εφαρμογής του σχεδίου διαχείρισης.
  3. Σχέδιο δράσης της περιοχής προστασίας της βιοποικιλότητας όρος φαλακρό.

 

Το σχέδιο δράσης

 

Το σχέδιο δράσης της περιοχής προστασίας της βιοποικιλότητας στο όρος Φαλακρό περιλαμβάνει τα εξής μέτρα/δράσεις:

-Μεταπυρική παρακολούθηση τύπων οικοτόπων και πληθυσμών ομάδων ειδών και κατάρτιση σχεδίου δράσης για την ανάκτηση της απώλειας της βιοποικιλότητας

-Έργα αντιπυρικής προστασίας στις εν λόγω προστατευόμενες περιοχές (π.χ. εξοπλισμός τηλεπισκόπησης, δεξαμενές πυρόσβεσης).

-Συλλογή και απομάκρυνση ογκωδών απορριμμάτων από επιλεγμένες θέσεις της προστατευόμενης περιοχής.

-Πρόγραμμα παρακολούθησης αυτοφυών αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών και αξιολόγηση των φυσικών πληθυσμών.

-Πρόγραμμα ενίσχυσης των ιδιοκτητών κτηνοτροφικών εκμεταλλεύσεων για την άμβλυνση της σύγκρουσης με τα μεγάλα σαρκοφάγα:

Εκπόνηση μελέτης για την ένταση και τη χωρική κατανομή της σύγκρουσης ανθρώπων μεγάλων θηλαστικών,

Προμήθεια κατάλληλων αποτρεπτικών,

Παραχώρηση σε δικαιούχους.

-Μελέτη αναγνώρισης διαδρομών διάσχισης άγριας πανίδας ανάμεσα στις περιοχές του δικτύου NATURA 2000.

Ειδικό σχέδιο διαχείρισης των σπάνιων και απειλούμενων ειδών χλωρίδας:

Μελέτη καταγραφής πληθυσμιακών δεδομένων, προσδιορισμός απειλών και θέσεων υλοποίησης παρεμβάσεων,

Δημιουργία περιοχών προστασίας από ανθρώπινες δραστηριότητες/επεμβάσεις και υλοποίηση έργων,

Ενίσχυση πληθυσμών σπάνιων ειδών,

Δημιουργία γενετικών αποθεμάτων των σπάνιων και απειλούμενων χλωριδικών ειδών

-Δημιουργία κατάλληλων ενδιαιτημάτων ειδών αμφιβίων και ερπετών κοινοτικού και εθνικού ενδιαφέροντος:

Προσδιορισμός απειλών και θέσεων υλοποίησης μέτρων,

Δημιουργία ή/και βελτίωση μικρών υδατοσυλλογών

-Μελέτη διατήρησης και διαχείρισης της Alectoris graeca (πετροπέρδικα) και υλοποίηση μέτρων:

Καταγραφή πληθυσμιακών δεδομένων και εκτίμηση των επιπτώσεων της δραστηριότητας της θήρας σε αυτούς,

Διαμόρφωση προτάσεων ρύθμισης θήρας,

Συντήρηση υδρομαστεύσεων και δημιουργία εκ νέου ποτίστρων.