Το revenge porn που είναι γνωστό και ως cyber rape είναι όσο σοβαρό ακούγεται και ανήκει στα σεξουαλικά εγκλήματα. Η υπόθεση του Στάθη Παναγιωτόπουλου, το έφερε με σκληρό τρόπο στην επικαιρότητα. Τι συμβαίνει στην Ελλάδα.
Το απόγευμα της Δευτέρας 13/12 αποκαλύφθηκε η καταγγελία γυναίκας, βάσει της οποίας ο παρουσιαστής Στάθης Παναγιωτόπουλος δημοσίευσε τρία βίντεο και 300 φωτογραφίες με προσωπικές στιγμές της κοινής τους ζωής, σε ιστοσελίδες πορνογραφικού περιεχομένου. Επισημάνθηκε ότι όλα αυτά έγιναν χωρίς την έγκριση της, μετά το χωρισμό τους
Η συγκεκριμένη συμπεριφορά είναι το textbook του φαινομένου που λέγεται revenge porn. Είναι γνωστό και ως cyber rape και είναι όσο σοβαρό ‘ακούγεται’. Σε κάποιες χώρες έχει προστεθεί στους νόμους για τα σεξουαλικά εγκλήματα. Στην Ελλάδα δεν περιλήφθηκε στη σειρά των αλλαγών που έγιναν στο νέο Ποινικό Κώδικα και τον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας.
ΠΩΣ ΜΙΑ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΕΓΙΝΕ ΑΝΗΣΥΧΗΤΙΚΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΣΤΟ ΕΠΙΠΕΔΟ ΠΟΥ ΑΛΛΑΞΕ ΝΟΜΟΥΣ
Το sexting (sex και texting), δηλαδή η αποστολή και η λήψη σεξουαλικών μηνυμάτων ή εικόνων μέσω ηλεκτρονικών μέσων αναφέρθηκε ως “η σύγχρονη μορφή σεξουαλικής έκφρασης που αυξάνεται ραγδαία σε δημοτικότητα, κυρίως μεταξύ των νεαρών ενηλίκων”, σε μελέτη που δημοσιεύτηκε το 2017. Ήταν σε έξαρση από το το 2009.
Εν καιρώ πανδημίας, πήρε ανεξέλεγκτες διαστάσεις και αποκαλύφθηκαν συνήθειες και τάσεις που ανησυχούν. Έτσι έγιναν και κάποιες διευκρινίσεις. Όπως ότι όταν ένας σύντροφος πιέζει ή εξαναγκάζει τον άλλον να στείλει μηνύματα με το συγκεκριμένο περιεχόμενο, πρόκειται για εξαναγκαστικό sexting και είναι ένδειξη που πιθανόν να συνδέεται με ευρύτερα μοτίβα βίας στη σχέση.
Διαπιστώθηκε επίσης, ότι μια από τις πιθανότερες εξελίξεις του sexting είναι η δημοσίευση αυτών των προσωπικών εικόνων (συνήθως μετά τη διακοπή της σχέσης), χωρίς την άδεια του παρτενέρ που εμφανίζεται σε αυτές. Η συγκεκριμένη συνθήκη πήρε διαστάσεις φαινομένου που σήμερα λέγεται revenge porn και cyber rape.
Στην Ελλάδα δεν περιλήφθηκε στη σειρά των αλλαγών που έγιναν στο νέο Ποινικό Κώδικα και τον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας.
Η πλειοψηφία των θυμάτων είναι γυναίκες και οι συνέπειες δυνητικά σοβαρές, καθώς συχνά κατηγορούνται για τις ενέργειες τους και κρίνονται ως ‘σεξουαλικά άτακτες’ -γεγονός που έχει αντίκτυπο σε όλη τους τη ζωή.
Την ίδια ώρα, οι άνδρες εκλαμβάνονται ως σεξουαλικά έμπειροι και δεν βιώνουν κάποια αρνητική συνέπεια -καθώς κάνουν ό,τι ‘προβλέπεται’ από το φύλο τους. Ναι και το revenge porn ανήκει στη λίστα-χαρά της πατριαρχίας και όσων κρίνονται με δυο μέτρα και δυο σταθμά σε ό,τι αφορά τα φύλα: η γυναίκα ‘επιτρέπεται’ να συμμετέχει σε σεξουαλικές σχέσεις μόνο όταν είναι σε δεσμό, ενώ ο άνδρας ‘επιτρέπεται’ να έχει πολλές συντρόφους, χωρίς να υπάρχει θέμα.
Όλα όσα διάβασες έως εδώ είναι συμπεράσματα ερευνών που αναφέρθηκαν στην τελευταία μελέτη για το revenge porn, η οποία δημοσιεύτηκε τον Ιούνιο του 2020.
Διερεύνησε τις αντιλήψεις που προκύπτουν για τα θύματα του φαινομένου που προσδιορίζεται ως συγκεκριμένη μορφή ψηφιακής κακοποίησης που συνήθως λειτουργεί ως αντίποινο ή μέσο εκβιασμού νυν ή πρώην σύντροφο και διασταυρώνεται με τη σεξουαλική κακοποίηση -καθώς περιλαμβάνει τη ψηφιακή διανομή γυμνών ή σεξουαλικών φωτογραφιών ή/και βίντεο ενός ατόμου, χωρίς τη συγκατάθεση του.
Τα ευρήματα ήταν σύμφωνα με τη βιβλιογραφία που σχετίζεται με το βιασμό -και θέλει τις γυναίκες να προκαλούν, με τον τρόπο που ντύνονται. Υπέδειξαν ότι προσωπική φωτογραφία ή βίντεο που δημοσιεύεται από πρώην σύντροφο, καταλήγει να γίνεται κοινωνικό στίγμα για το θύμα, μολονότι δεν έχει δώσει τη συγκατάθεση του να δει οποιοσδήποτε άλλος τις εικόνες, πέραν του προβλεπόμενου παραλήπτη.
ΤΙ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΚΑΝΕΙ ΤΟ ΘΥΜΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Όπως όλες οι μορφές κακοποίησης και το revenge porn είναι εξαιρετικά τραυματική. Παγκοσμίως η νομοθεσία άργησε να ανταποκριθεί. Τη σήμερον ημέρα, υπάρχουν τρόποι να διεκδικήσει και να βρει το δίκιο του το θύμα. Ακόμα και στην Ελλάδα. Ο διπλωματούχος ηλεκτρολόγος μηχανικός, Certified Data Protection Officer, Θεόδωρος Μπλίκας εξηγεί στο Magazine τα πάντα.
“Πρώτον, το revenge porn είναι στην πραγματικότητα, σεξουαλικό έγκλημα. Αυτό είναι το βασικό και το πιο σημαίνον για το θύμα. από ό,τι είναι ενδεχομένως Ταυτόχρονα ανακύπτει και το θέμα της παραβίασης της ιδιωτικότητας.
Δεύτερον, πρόκειται για παραβίαση της ιδιωτικότητας, που η οποία προστατεύεται από διεθνείς συμβάσεις (για παράδειγμα, την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου) και από το Σύνταγμα. Πρόκειται για κατοχυρωμένο δικαίωμα. Άρα, το revenge porn είναι παραβίαση θεμελιώδους ανθρώπινου δικαιώματος -όχι ένα απλό παράπτωμα.
Τρίτον, σχετίζεται με το Γενικό Κανονισμό Προστασίας Δεδομένων και κυρίως με το δικαίωμα στη λήθη, που προβλέπει ο κανονισμός. Πρόκειται για το δικαίωμα που έχουν τα φυσικά πρόσωπα, να εξαφανίζουν ζητούν να διαγράφονται προσωπικά δεδομένα που τους αφορούν, στο βαθμό που τους αφορούν -ζητώντας να κατέβουν, να σβηστούν και να διαγραφούν”.
Ο καθ’ ύλην αρμόδιος μας προειδοποίησε πως κάπου εδώ το θέμα γίνεται tricky, νομικά.