Ποιος λοιπόν μας σφάζει τις γυναίκες; Ποιος; Αλλά, για μια στιγμή… Πώς προέκυψε αυτό το «μας». Είναι «κτητικό»; Εκφράζει «πόθο» ή «κυριαρχία»; Τι υποκρύπτει; Και μετά, υπάρχει άλλη μια ένσταση. «Σφάζει;» Είναι η σωστή λέξη; Μήπως ο σχολιαστής υποτιμά τη χειρουργική πράξη; Και προσπαθεί να υποδείξει στις γυναίκες πώς θα συμπεριφερθούν στο σώμα τους;

Και η «τεκνοποίηση»; Είναι όρος πολιτικά ορθός; Μήπως να ξεκινήσουμε μια καμπάνια στα social media για το αν μπορεί κάποιος να τα γράφει όλα αυτά, να κάνουμε και ένα χάσταγκ, #poiosmassfazei, να γίνει πανηγύρι. Να τοποθετηθούν οι γλωσσολόγοι, οι δικαιωματιστές, οι γιατροί και βεβαίως οι πολιτευτές. Να μαλώσουμε ξανά για τις λέξεις και να αφήσουμε απείραχτα τα γεγονότα.

Οχι ότι οι λέξεις δεν έχουν και αυτές την αξία τους… Εχουν και παραέχουν. Αλλά τα γεγονότα έχουν μεγαλύτερη αξία. Και τα γεγονότα λένε ότι στην Ελλάδα έχουμε επιδημία καισαρικών! Ζούμε στη χώρα με τις περισσότερες καισαρικές στην Ευρώπη και τις περισσότερες ιδιωτικές θερμοκοιτίδες. Αυτά τα δύο συνδέονται, αν με εννοείτε. Η μόδα ξεκίνησε από τις ιδιωτικές κλινικές τη δεκαετία του ’90 και γρήγορα πρόσβαλε όλο το Δημόσιο.

Ο ΟΗΕ από το 2013 έχει καταγγείλει την Ελλάδα για κακοποίηση των γυναικών λόγω της κατάχρησης των καισαρικών και για έλλειψη σεβασμού προς τις εγκύους. Δύο χρόνια μετά, το 2015, καταγράψαμε παγκόσμιο αρνητικό ρεκόρ: 77% καισαρικές! Και το 2019, σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, σε 1.000 γεννήσεις οι 531 έγιναν με καισαρική, οι 417 με φυσιολογικό τοκετό, ενώ για 52 δεν διαθέτουμε πληροφορίες – μάλλον είπαν στον πεθερό ότι ήρθε με τον πελαργό.

Η αλήθεια είναι ότι οι γεννήσεις με καισαρικές αυξάνονται σε όλον τον κόσμο. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας –ναι, υπήρχε και πριν από την πανδημία–, τα ποσοστά των γεννήσεων με καισαρική έχουν τριπλασιαστεί ανάμεσα στο 1990 και στο 2015. Από το 7% έχουν πάει στο 20%. Στη Γαλλία είναι 20%, στη Γερμανία 30%, στη Σουηδία 17%, στην Ισπανία 25%, στην Ιταλία 33%, στο Ισραήλ 15%.

Εμείς όμως ανταγωνιζόμαστε την Τουρκία. Ναι, στην Τουρκία που ο Ερντογάν πλέον θέλει ακόμη και η μεταφράστριά του να φορά μαντίλα, στην Τουρκία που αποσύρθηκε από τη συμφωνία της Κωνσταντινούπολης για την αντιμετώπιση της βίας κατά των γυναικών, το ποσοστό των καισαρικών, που στις περισσότερες περιπτώσεις υποκρύπτει μαιευτική βία, είναι και εκεί πλειοψηφικό, 55%.

Ο κυριότερος λόγος, λένε οι ερευνητές, που η καισαρική είναι πρώτη επιλογή των γυναικολόγων είναι ότι είναι γρήγορη και χρονικά απολύτως προσδιορισμένη. Και φιλοσοφούν (οι ερευνητές): Στην Ελλάδα κάθε γυναίκα έχει τον προσωπικό της γυναικολόγο. Ο τοκετός όμως μπορεί να κρατήσει και 24 ώρες ή και 36 ώρες. Η καισαρική τομή, από την άλλη, είναι μια επέμβαση που διαρκεί περίπου μισή ώρα, την ημέρα και την ώρα που ο γιατρός έχει επιλέξει.

Οι λόγοι όμως που κυριαρχούν οι καισαρικές στην Ελλάδα δεν είναι μόνο ότι προγραμματίζονται εύκολα. Είναι, όπως μου εξήγησε έμπειρος μαιευτήρας, ότι πλέον μια ολόκληρη γενιά γυναικολόγων δεν έχει την κουλτούρα του φυσιολογικού τοκετού και θεωρεί τη γέννα ιατρική επέμβαση!
Και οι γυναίκες πείθονται εύκολα ότι είναι φυσιολογικό να σημειώνεις στην ατζέντα σου «5 με 7 καισαρική». Το ψηστήρι περιλαμβάνει φράσεις όπως «να ξέρεις το ραντεβού σου και να μην τρέχεις την τελευταία στιγμή μέσα στη νύχτα», «να προγραμματίσει και ο άνδρας σου το ρεπό του». Και όταν αυτά δεν πιάνουν, επιλέγεται ο αιφνιδιασμός. Λίγες μέρες πριν από τη γέννα αρχίζουν να εκφράζονται φόβοι για τη «θέση του μωρού», για τον ομφάλιο λώρο «που έχει τυλιχτεί στο λαιμουδάκι του» και για τον τράχηλο «που μοιάζει πολύ σκληρός και θα ταλαιπωρηθείς». Και μετά υπάρχει το ψέμα της «στενής λεκάνης». Ναι, η γυναικεία περιφέρεια στένεψε τις τελευταίες δεκαετίες, αλλά όχι όσο νομίζουμε. Τη δεκαετία του ’60 υπολογίζεται ότι 30 βρέφη στα 1.000 δεν μπορούσαν να χωρέσουν από το κανάλι γέννησης. Σήμερα υπολογίζεται ότι 36 βρέφη στα 1.000 θα αντιμετωπίσουν αντίστοιχο πρόβλημα. Και ναι, σε αυτές τις ελάχιστες περιπτώσεις –3%–, όπως και σε κάποιες άλλες σπάνιες επιπλοκές, που σε καμία περίπτωση δεν ξεπερνούν συνολικά το 7%, η καισαρική μπορεί να σώσει ζωές. Ομως η αναίτια χρήση της εκθέτει τη μητέρα και το παιδί σε πολλούς κίνδυνους. Σε όλες τις άλλες περιπτώσεις –στο 90% δηλαδή των τοκετών– η φυσιολογική γέννα αποτελεί την πιο ασφαλή επιλογή για τη μητέρα και το παιδί. Γι’ αυτό το αποδεκτό όριο καισαρικών έχει τεθεί παγκοσμίως στο 15%.

Επομένως η «επιδημία» των καισαρικών στον τόπο μας δεν οφείλεται σε ιατρικούς λόγους. Εκτός και αν πιστέψουμε ότι οι Ελληνίδες είναι πιο στενές από όλες τις γυναίκες του κόσμου και γενικότερα έχουν ένα άλλο, διαφορετικό DNA.

Στις μέρες μας, λοιπόν, που το δικαίωμα της γυναίκας να ορίζει το σώμα της δεν μπορεί να αμφισβητηθεί –τουλάχιστον φανερά– από κανέναν, οι Ελληνίδες πρέπει να δώσουν τη δική τους μάχη για να πάψει η χώρα μας να είναι το βασίλειο της καισαρικής. Είναι κάτι που μπορεί να συμβεί. Αρκεί οι γυναίκες να δράσουν με αυτοπεποίθηση, έχοντας στο πλευρό τους την πολιτεία.

Μιλώντας με γιατρούς που αντιστέκονται στην επέλαση της καισαρικής αλλά και με «ψαγμένες» γυναίκες, ξεχωρίζω δύο προτάσεις:

• Οι αμοιβές καισαρικής και φυσιολογικής γέννας να είναι ίδιες. Να πάψουν, δηλαδή, γιατροί και το σύστημα που τους συνοδεύει να έχουν οικονομικό κίνητρο.

• Οι κλινικές –δημόσιες και ιδιωτικές– να έχουν την υποχρέωση να δημοσιεύουν στατιστικά δεδομένα. Και να δημιουργηθεί ένα μητρώο γυναικολόγων όπου η κάθε γυναίκα θα μπορεί να δει το ποσοστό των καισαρικών που συνοδεύει ένα γιατρό. Γιατρός «άλφα», ποσοστό καισαρικών 10%. Γιατρός «βήτα», ποσοστό καισαρικών 90%. Ναι, γιατί υπάρχουν γυναικολόγοι που ξεγεννούν σχεδόν πάντα φυσιολογικά, όπως υπάρχουν και γυναικολόγοι που σου το «παίρνουν» σχεδόν πάντα με καισαρική.

Είναι μέτρα που, μαζί με πολλά άλλα συμπληρωματικά, έχουν ληφθεί τις τελευταίες δεκαετίες σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες και στη Βόρεια Αμερική και έχουν μειώσει ακόμη και στο μισό τις καισαρικές. Και έχουν δώσει ξανά το δικαίωμα στις γυναίκες να αποφασίζουν αυτές και όχι τα λογιστήρια των κλινικών και τα καλεντάρια των γιατρών πώς θα γεννούν.

Ακούστε εδώ ολόκληρο το podcast