Ερώτηση προς την Υπουργό Παιδείας και Θρησκευμάτων κ. Νίκη Κεραμέως και τον Υπουργό Προστασίας του Πολίτη κ. Τάκη Θεοδωρικάκο, με θέμα «Ποιες είναι οι πρωτοβουλίες του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων για την ενίσχυση του σχολικού συστήματος και των υποστηρικτικών δομών του, στον Νότιο Τομέα Αθηνών, για την έγκαιρη διάγνωση και προστασία των παιδιών από σεξουαλική κακοποίηση καθώς και άλλες σοβαρές μορφές κακοποίησης, εκμετάλλευσης και παραμέλησης;», κατέθεσαν οι Βουλευτές του ΠΑΣΟΚ – Κινήματος Αλλαγής κα Χαρά Κεφαλίδου και κα Τόνια Αντωνίου.

Η ερώτηση έχει ως εξής:

H σοκαριστική ιστορία της 12χρονης από τον Κολωνό, η οποία έπεσε θύμα ενός κατάπτυστου κυκλώματος που την κακοποίησε και την εκμεταλλεύτηκε σεξουαλικά κατ’ επανάληψη, αναδεικνύει τη σοβαρή αναγκαιότητα διάγνωσης των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν παιδιά, τα οποία ενδεχομένως να διαβιούν σε περιβάλλοντα νοσηρά και εντελώς ακατάλληλα για την ψυχική και συναισθηματική υγεία τους.

Με αφορμή το περιστατικό, δημοσιοποιήθηκαν στοιχεία από την Ελληνική Αστυνομία, βάσει των οποίων, τους πρώτους οκτώ μήνες του 2022, έχουν καταγραφεί 257 υποθέσεις με 294 ανήλικα θύματα που έχουν κακοποιηθεί σεξουαλικά, εκ των οποίων τα 244 είναι κορίτσια και τα 50 αγόρια.

Μάλιστα, βάσει του ρυθμού εμφάνισης των υποθέσεων, αναμένεται ο αριθμός των θυμάτων το 2022 να ξεπεράσει τα επίπεδα του 2021, έτος κατά το οποίο επίσης παρατηρήθηκε μια σημαντική αύξηση σε σχέση με τα προηγούμενα, καθώς το 2021 οι αστυνομικές υπηρεσίες σχημάτισαν 326 δικογραφίες με 387 θύματα.

Επιπλέον, κατά το διάστημα από 1/1/2022 έως και 30/06/2022, σύμφωνα με τα σχετικά στατιστικά στοιχεία της «Εθνικής Τηλεφωνικής Γραμμής για τα Παιδιά SOS 1056» του Χαμόγελου του Παιδιού, καταγράφηκαν από το επιστημονικό προσωπικό της (Κοινωνικοί Λειτουργοί και Ψυχολόγοι) συνολικά 557 αναφορές σοβαρών περιστατικών σωματικής και ψυχολογικής κακοποίησης, οικονομικής εκμετάλλευσης, αλλά και παραμέλησης παιδιών, που είναι αυξημένες κατά 27,17% σε σχέση με τις 438 αναφορές που ελήφθησαν το Α΄ Εξάμηνο του 2021.

Προφανώς, η προστασία ενός παιδιού που μεγαλώνει σε ένα τοξικό και καταστροφικό οικογενειακό περιβάλλον είναι εξαιρετικά δύσκολη, γιατί η παρέμβαση είναι δύσκολο να περάσει μέσα από τις λεπτές γραμμές ιδιωτικότητας κάθε οικογένειας. Δεν είναι όμως και αδύνατη, όπως δείχνει τουλάχιστον η εμπειρία άλλων χωρών. Και η εμπειρία αυτή υποδεικνύει, ότι ο παρεμβατικός ρόλος του σχολείου, τόσο με την συμβολή των εκπαιδευτικών, όσο και με την κατάλληλη στήριξη κοινωνικών λειτουργών και εξειδικευμένων ψυχολόγων, μπορεί να εντοπίσει περιπτώσεις που απαιτείται ακόμα και η δυναμική παρέμβαση της Πολιτείας για να προστατέψει ένα παιδί.

Στην Ελλάδα είναι δεδομένη η συνεργασία ανάμεσα στο σχολικό σύστημα και τους εισαγγελείς ανηλίκων. Παράλληλα, με βασικό και αρχικό πεδίο παρέμβασης την Ειδική Αγωγή, σταδιακά ο υποστηρικτικός ρόλος του εκπαιδευτικού συστήματος άρχισε να αυξάνεται. Αφετηρία υπήρξε η ίδρυση των Κέντρων Διάγνωσης Αξιολόγησης και Υποστήριξης (Κ.Δ.Α.Υ.), τα οποία ιδρύθηκαν με τον ν. 2817/2000. Τα Κ.Δ.Α.Υ. μετονομάστηκαν το 2008 σε Κέντρα διαφοροδιάγνωσης, διάγνωσης και υποστήριξης (ΚΕ.Δ.Δ.Υ.).

Με τον ν.4115/2013 προβλέφθηκε η σύσταση των Σχολικών Δικτύων Εκπαίδευσης και Υποστήριξης (Σ.Δ.Ε.Υ.). Περαιτέρω θεσμική ωρίμανση προς αυτήν την κατεύθυνση επήλθε με τον ν.4547/2018, ο οποίος μετονόμασε τα ΚΕ.Δ.Δ.Υ. σε Κέντρα Εκπαιδευτικής και Συμβουλευτικής Υποστήριξης (Κ.Ε.Σ.Υ.) και με το άρθρο 10 προέβλεψε τις Επιτροπές Διεπιστημονικής Αξιολόγησης και Υποστήριξης (Ε.Δ.Ε.Α.Υ.) σε κάθε σχολική μονάδα που ανήκει σε Σ.Δ.Ε.Υ..

Οι προβλέψεις αυτές του άρθρου αυτού επαναλήφθηκαν εκ νέου στο άρθρο 17 του ν.4823/2021, βάσει του οποίου «κάθε Σ.Δ.Ε.Υ. μπορεί να περιλαμβάνει έως πέντε (5) σχολικές μονάδες. Ομοίως στο Σ.Δ.Ε.Υ. μπορεί να λειτουργούν έως πέντε (5) Επιτροπές Διεπιστημονικής Υποστήριξης (Ε.Δ.Υ.).. Ειδικά για τις Ε.Δ.Υ. προβλέπεται ότι, αν προκύπτουν σαφείς ενδείξεις προβλημάτων ψυχικής υγείας ή παιδικής κακοποίησης ή γονεϊκής παραμέλησης, συνεργάζονται με «Κοινοτικά Κέντρα Ψυχικής Υγείας Παιδιών και Εφήβων ή ιατρικές ή άλλες αρμόδιες δημόσιες υπηρεσίες της περιοχής της, με τις κοινωνικές υπηρεσίες του δήμου και με τις αρμόδιες δικαστικές και εισαγγελικές αρχές».

Με τις διατάξεις του ίδιου νόμου τα Κ.Ε.Σ.Υ. μετονομάστηκαν σε Κέντρα Διεπιστημονικής Αξιολόγησης, Συμβουλευτικής και Υποστήριξης (ΚΕ.Δ.Α.Σ.Υ.). Μάλιστα στο άρθρο 17 του ν.4823/2021 προβλέφθηκε ότι «αποκλειστικά για τη στελέχωση των Ε.Δ.Υ. συνιστώνται στο Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων: α) πεντακόσιες πενήντα (550) θέσεις Ψυχολόγων του κλάδου ΠΕ23 και β) πεντακόσιες πενήντα (550) θέσεις Κοινωνικών Λειτουργών του κλάδου ΠΕ30, οι οποίες κατανέμονται στα ΚΕ.Δ.Α.Σ.Υ.».

Επιπλέον προβλέφθηκε ότι «για τη στελέχωση των Ε.Δ.Υ. των σχολικών μονάδων της περιοχής αρμοδιότητας του ΚΕ.Δ.Α.Σ.Υ., δύναται να διατίθενται σε αυτές, με απόφαση του Προϊσταμένου του ΚΕΔ.Α.Σ.Υ., μέλη του Ε.Ε.Π. που υπηρετούν στο ΚΕ.Δ.Α.Σ.Υ.. Για την κάλυψη των λειτουργικών αναγκών των Ε.Δ.Υ. προσλαμβάνονται προσωρινοί αναπληρωτές μέλη του Ε.Ε.Π.. Προϊστάμενος των μελών του Ε.Ε.Π. της παρούσας είναι ο Προϊστάμενος του ΚΕ.Δ.Α.Σ.Υ.».

Επειδή, ωστόσο, η δημόσια πολιτική δεν πρέπει να περιορίζεται απλά στη μετονομασία των υφιστάμενων δομών, αλλά στην ουσιαστική ενίσχυσή τους και την επέκταση και εμβάθυνση του πεδίου δράσης τους,

Επειδή ο ανησυχητικά μεγάλος και αυξανόμενος αριθμός κακοποιήσεων καθιστά αναγκαίο ένα πιο παρεμβατικό ρόλο του σχολείου στην έγκαιρη διάγνωση περιπτώσεων παιδιών, τα οποία βρίσκονται αντιμέτωπα με επικίνδυνες καταστάσεις που μπορεί να βλάψουν σοβαρά την ψυχική υγεία τους,

Ερωτώνται οι κύριοι Υπουργοί:

  1. Πόσες από τις υποθέσεις κακοποιήσεων παιδιών, βάσει των διαθέσιμων στοιχείων του πρώτου 8μηνου του 2022 και του 2021, αφορούν παιδιά που διαβιούν τους Δήμους της Β3′ Εκλογικής Περιφέρεια Νότιου Τομέα Αθηνών, δηλαδή τους δήμους: Αγίου Δημητρίου, Αλίμου, Βύρωνος, Γλυφάδας, Δάφνης – Υμηττού, Ελληνικού – Αργυρούπολης, Ζωγράφου, Ηλιουπόλεως, Καισαριανής, Καλλιθέας, Μοσχάτου-Ταύρου, Νέας Σμύρνης και Παλαιού Φαλήρου;
  2. Έχει ζητήσει το Υπουργείο Παιδείας τα σχετικά στοιχεία από το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη για να τα αξιολογήσει και να προσαρμόσει τις σχετικές δράσεις των αρμόδιων δομών του;
  3. Πόσα Σ.Δ.Ε.Υ., πόσες Ε.Δ.Υ. και πόσα ΚΕ.Δ.Α.Σ.Υ. λειτουργούν στους ως άνω Δήμους του Νότιου Τομέα, πόσο επιστημονικό προσωπικό και ειδικά Ψυχολόγοι και Κοινωνικοί Λειτουργοί εργάζονται σε αυτά και ποια είναι η αναλογία ψυχολόγων και κοινωνικών λειτουργών με τον καλυπτόμενο μαθητικό πληθυσμό Α/θμιας και Β/θμιας Εκπαίδευσης;
  4. Υπάρχουν τα απαραίτητα θεσμικά και διοικητικά εργαλεία και εχέγγυα, ώστε οι δομές αυτές και το όποιο προσωπικό τους να συμβάλει στην έγκαιρη διάγνωση και προστασία των παιδιών από σεξουαλική κακοποίηση, καθώς και άλλες σοβαρές μορφές κακοποίησης, οικονομικής εκμετάλλευσης και παραμέλησης;
  5. Πόσες προσλήψεις από το προβλεπόμενο προσωπικό του άρθρο 17 του ν.4823/2021 έχουν υλοποιηθεί έως σήμερα και πόσες από αυτές κατανεμήθηκαν στις σχετικές δομές των ως άνω Δήμων;
  6. Πόσες προσλήψεις Ψυχολόγων και Κοινωνικών Λειτουργών για τις άνω δομές έχετε συμπεριλάβει στις 907 θέσεις που έχουν προβλεφθεί για το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων στον προγραμματισμό προλήψεων του Δημόσιου Τομέα έτους 2023.
  7. Ποια ήταν η επιστημονική υποστήριξη των ως άνω δομών από την ενταγμένη στο ΕΣΠΑ πράξη «Υποστήριξη σχολικών Μονάδων Α/θμιας και Β/θμιας Εκπαίδευσης από Ψυχολόγους και Κοινωνικούς Λειτουργούς» και ποια τα συμπεράσματα από την έως τώρα εφαρμογή της;
  8. Υπάρχει σήμερα κατάλληλη και συστηματική εκπαίδευση και επιμόρφωση των εκπαιδευτικών, ώστε να μπορούν να εντοπίσουν και να διαχειριστούν κατάλληλα και με ευαισθησία περιστατικά ακραίας παραμέλησης, κακοποίησης, οικονομικής εκμετάλλευσης και ειδικά σεξουαλικής εκμετάλλευσης των παιδιών;
  9. Σκοπεύετε, τέλος, να επιταχύνετε τη συστηματοποίηση και επέκταση της σεξουαλικής διαπαιδαγώγηση στο πρόγραμμα σπουδών ως αναβαθμισμένη θεματική ενότητα, αν χρειάζεται και πέρα των Εργαστηρίων Δεξιοτήτων, με στόχο την πιο αποτελεσματική προστασία των παιδιών και από σεξουαλικά κακοποιητικές συμπεριφορές;