Αυξημένα δημοτικά τέλη σε όσους δεν ανακυκλώνουν, αλλά και επέκταση του μέτρου του περιβαλλοντικού τέλους σε όλες τις πλαστικές σακούλες ανεξαρτήτως του πάχους τοιχώματος και σε κάθε συσκευασία που περιέχει PVC, ένα από τα πιο διαδεδομένα πλαστικά διεθνώς φέρνουν οι ρυθμίσεις που περιλαμβάνονται στο νομοσχέδιο του υπουργείου Περιβάλλοντος για τη διαχείριση των αποβλήτων και την προώθηση της ανακύκλωσης.
Συγκεκριμένα βάσει των ρυθμίσεων του νέου σχεδίου νόμου, το οποίο τέθηκε σήμερα Πέμπτη 3 Ιουνίου σε δημόσια διαβούλευση, το ήδη θεσπισμένο τέλος ταφής θα εφαρμοστεί με μεγαλύτερες προσαυξήσεις από την 1η Ιανουαρίου του 2022 με χρέωση 20 ευρώ ανά τόνο αποβλήτων και σταδιακή αύξησή του στα 35 ευρώ/t έως το 2025, σε 45 ευρώ/t από 1η Ιανουαρίου 2026 και σε 55 ευρώ/t από την 1η Ιανουαρίου 2027. Το εν λόγω τέλος, το οποίο πρακτικά θα μετακυλίεται στους δημότες μέσω των δημοτικών τελών, έχει θεσπιστεί από το 2012 με στόχο την αποτροπή από την ταφή, στην οποία οδηγείται περίπου το 80% των αποβλήτων στη χώρα μας. Ωστόσο με το νέο νομοσχέδιο το ύψος του αυξάνεται σημαντικά καθώς προβλέπεται ότι θα φτάνει στα 55 ευρώ ανά τόνο αντί για το μάξιμουμ των 35 ευρώ που προβλεπόταν έως τώρα.
Στον αντίποδα όσοι ανακυκλώνουν θα μπορούν να βγουν κερδισμένοι καθώς δίνεται η δυνατότητα στους δήμους να εφαρμόσουν το σύστημα «Πληρώνω όσο πετάω», με τη χρέωση χαμηλότερων δημοτικών τελών σε όλους όσοι παράγουν λιγότερα απόβλητα ή/και ανακυκλώνουν περισσότερο. Το συγκεκριμένο σύστημα θα καταστεί υποχρεωτικό για όλους τους δήμους με πληθυσμό μεγαλύτερο των 20.000 από την 1η Ιανουαρίου 2028.
Παράλληλα το νομοσχέδιο προβλέπει το αργότερο έως το 2023 την εφαρμογή συστήματος εγγυοδοσίας εκτός των πλαστικών φιαλών, η οποία έχει ηδη θεσπιστεί και για τις συσκευασίες ποτών, αναψυκτικών και ροφημάτων από αλουμίνιο και γυαλί μίας χρήσης. Πρακτικά ο καταναλωτής θα χρεώνεται ένα μικρό ποσό κατά την αγορά του προιόντος, το οποίο θα λαμβάνει πίσω με την επιστροφή της άδειας συσκευασίας.
Επίσης επεκτείνεται η εφαρμογή του περιβαλλοντικού τέλους των 9 λεπτών του ευρώ (7 χωρίς το ΦΠΑ) σε όλες τις πλαστικές σακούλες πλην των βιοαποδομήσιμων, ενώ τέλος ύψους 8 λεπτών θα χρεώνεται ανά συσκευασία που περιέχει PVC κατά την αγορά των συγκεκριμένων προιόντων. Συγκεκριμένα ορίζεται ότι από την 1η Ιουνίου 2022 επιβάλλεται τέλος ανακύκλωσης 8 λεπτών (συν ΦΠΑ) για τα προϊόντα μέρος της συσκευασίας των οποίων περιέχει πολυβινυλοχλωρίδιο (PVC) κατά την πώλησή τους σε κάθε νόμιμο σημείο πώλησης. Η καταβολή του τέλους επιβάλλεται στους καταναλωτές ανά τεμάχιο προϊόντος κατ’ αντιστοιχία με την ακολουθούμενη πρακτική για τις πλαστικές σακούλες.
Επιπλέον προβλέπεται ότι σε όλα τα νέα κτίρια, για τα οποία εκδίδεται άδεια δόμησης θα πρέπει να εξασφαλίζεται κατάλληλος χώρος, ανοιχτός ή κλειστός, εντός ή εκτός του κτιρίου, για τη συλλογή και αποθήκευση των αποβλήτων, προσβάσιμος από τον δρόμο για την αποκομιδή. Ο χώρος θα πρέπει να είναι επαρκούς χωρητικότητας, ώστε να αποθηκεύει σε κατάλληλους περιέκτες τουλάχιστον τέσσερα ρεύματα αποβλήτων, τα οποία παράγονται από τους χρήστες του κτιρίου (πλαστικό, χαρτί, μέταλλο και γυαλί).
Στο νέο νομοσχέδιο, μεταξύ άλλων:
Ενσωματώνονται οι ευρωπαϊκοί στόχοι για την ανακύκλωση. Ειδικότερα, η προετοιμασία για επαναχρησιμοποίηση και η ανακύκλωση των αστικών αποβλήτων θα ανέλθουν σε ποσοστό τουλάχιστον 55% το 2025, 60% το 2030 και 65% το 2035, ενώ η ανακύκλωση των συσκευασιών σε ποσοστό τουλάχιστον 65% το 2025 και 70% το 2030.
Προωθείται η χωριστή συλλογή χαρτιού, γυαλιού, πλαστικών, μετάλλων και βιοαποβλήτων.
Θεσπίζεται η υποχρεωτική χωριστή συλλογή, έως το 2024, των κλωστοϋφαντουργικών και των επικίνδυνων οικιακών αποβλήτων.
Επεκτείνεται η υποχρέωση, το αργότερο έως το 2023, οργάνωσης και λειτουργίας συστημάτων εγγυοδοσίας και στις συσκευασίες ποτών, αναψυκτικών και ροφημάτων από αλουμίνιο και γυαλί μίας χρήσης πλέον της ήδη θεσπισμένης, με τον ν.4736/2020, αντίστοιχης υποχρέωσης για τις πλαστικές φιάλες. Το μέτρο αυτό ήδη εφαρμόζεται σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Ισπανία, η Νορβηγία και η Σουηδία. Πρόκειται για συστήματα επιστροφής εγγύησης για συσκευασίες ροφημάτων/ποτών από αλουμίνιο έως και 1,5 λίτρο και από γυαλί μιας χρήσης έως 3 λίτρα.
Έως την 1η Ιανουαρίου 2024 οι δήμοι υποχρεούνται να οργανώνουν τη χωριστή συλλογή των επικίνδυνων αποβλήτων στα νοικοκυριά, από είδη καθημερινής χρήσης, όπως τα προϊόντα καθαρισμού (χλωρίνες κ.λπ.), βερνίκια, χρώματα κλπ., κατά περίπτωση, είτε στο κατάστημα πώλησης είτε στα πράσινα σημεία τους ή σε οποιονδήποτε άλλον αδειοδοτημένο χώρο που υποδεικνύει ο οικείος ΦοΔΣΑ. Ειδικά τα απόβλητα από χρώματα και βερνίκια συλλέγονται υποχρεωτικά στα χρωματοπωλεία ενώ τα φάρμακα οικιακής προέλευσης συλλέγονται υποχρεωτικά στα φαρμακεία.
Με σκοπό την επέκταση της χωριστής συλλογής σε νέα ρεύματα αποβλήτων, όπως γεωργικά πλαστικά, στρώματα, έπιπλα, ρουχισμό, παιχνίδια, φάρμακα, αθλητικό εξοπλισμό, τίθεται η υποχρέωση στους παραγωγούς των προϊόντων αυτών για την οργάνωση και την προώθηση προς ανακύκλωση με την κάλυψη του σχετικού κόστους.
Σχολιάζοντας το υπό διαβούλευση σχέδιο νόμου ο υπουργός Περιβάλλοντος, Κώστας Σκρέκας επεσήμανε: «Στόχος μας είναι η ανακύκλωση και η κυκλική οικονομία να γίνουν αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας όλων μας. Το τρίπτυχο της δράσης μας εντοπίζεται στην πρόληψη της δημιουργίας αποβλήτων, στην αύξηση της ανακύκλωσης και εντέλει στη μείωση των απορριμμάτων που καταλήγουν για ταφή. Σε αυτήν την κατεύθυνση δημιουργούμε το κατάλληλο πλαίσιο για τη μείωση της σπατάλης τροφής και την ελάττωση των αποβλήτων τροφίμων κατά 30% το 2030 σε σχέση με το 2022. Επιπροσθέτως, με το σύστημα «Πληρώνω όσο πετάω» οι πολίτες αντιλαμβάνονται πια το προσωπικό τους οικονομικό όφελος από την προστασία του περιβάλλοντος, με τη χρέωση χαμηλότερων δημοτικών τελών σε όλους όσοι παράγουν λιγότερα απόβλητα και ανακυκλώνουν περισσότερο. Ατομικά αλλά και συλλογικά, αναλαμβάνουμε ενεργό δράση για έναν πιο ανθρώπινο και ποιοτικότερο τρόπο ζωής σήμερα, δρομολογώντας ταυτόχρονα τις λύσεις για τα περιβαλλοντικά προβλήματα του αύριο».
Πληρώνω όσο πετάω και δημοτικά τέλη
Δίνεται η δυνατότητα στους Δήμους να εφαρμόσουν το σύστημα «Πληρώνω όσο πετάω», με τη χρέωση χαμηλότερων δημοτικών τελών σε όλους όσοι παράγουν λιγότερα απόβλητα ή/και ανακυκλώνουν περισσότερο. Οι δήμοι θα μπορούν να διαμορφώνουν τα δημοτικά τους τέλη, ανάλογα με πόσα απόβλητα παράγει ο κάθε δημότης, αλλά και ανάλογα με πόσα από αυτά ανακυκλώνει – και όχι βάσει των τετραγωνικών του ακινήτου του όπως ίσχυε μέχρι σήμερα. Η εφαρμογή του «Πληρώνω όσο πετάω» σε υποχρεωτική βάση για τους Δήμους ξεκινά από τον Ιανουάριο του 2023, με εφαρμογή σε σημαντικούς παραγωγούς αποβλήτων, όπως μεγάλα ξενοδοχεία και βιομηχανικές εγκαταστάσεις, ενώ γίνεται υποχρεωτική από 1.1.2028 για όλους τους Δήμους με πληθυσμό πάνω από 20.000 κατοίκους.
Με σκοπό την αποτροπή από την ταφή, θεσπίζεται τέλος ταφής από 1η Ιανουαρίου 2022 ύψους 20 ευρώ/t, με σταδιακή αύξησή του στα 35 ευρώ/t έως το 2025, από 1η Ιανουαρίου 2026 σε 45 ευρώ/t, ενώ από 1η Ιανουαρίου 2027 σε 55 ευρώ/t, το οποίο αποδίδεται στο Πράσινο Ταμείο από τους Φορείς Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΦοΔΣΑ) και αξιοποιείται για την ενίσχυση της ανακύκλωσης.
Το τέλος ταφής αποδίδεται στο Πράσινο Ταμείο και διατίθεται, με βάση τα ειδικά χρηματοδοτικά προγράμματα που αυτό εκπονεί σε συνεργασία με τον ΕΟΑΝ και τα οποία εγκρίνονται από τον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κατά 50% στους Δήμους και τους ΦοΔΣΑ, με σκοπό την ενίσχυση δράσεων πρόληψης, χωριστής συλλογής και ανακύκλωσης, καθώς και εν γένει αναβάθμισης του περιβάλλοντος, κατά 40% σε Δήμους που έχουν υψηλές επιδόσεις στη χωριστή συλλογή και την ανακύκλωση με σκοπό την ενίσχυση αντίστοιχων με τις προαναφερόμενες δράσεις και κατά 10% για τη χρηματοδότηση έργων έρευνας και τεχνολογίας για την ανακύκλωση και εν γένει τη διαχείριση των αποβλήτων.
Παράλληλα, προβλέπεται σαφής μηχανισμός ελέγχου και επιβολής κυρώσεων σε περίπτωση μη καταβολής του τέλους ταφής.
Μείωση των αποβλήτων
Θεσπίζεται στόχος μείωσης των αποβλήτων τροφίμων κατά 30% το 2030 σε σχέση με το 2022, ιδίως με την ενθάρρυνση της χρήσης αδιάθετων τροφίμων κατάλληλων για ανθρώπινη κατανάλωση με την παροχή κινήτρων για τη δωρεά τους ή περαιτέρω με την προώθηση της χρήσης τους ως ζωοτροφή. Για τον σκοπό αυτόν, για μια σειρά από επιχειρήσεις, όπως μονάδες επεξεργασίας και μεταποίησης τροφίμων, υπεραγορές τροφίμων, ξενοδοχεία, μεγάλα εστιατόρια, επιχειρήσεις τροφοδοσίας κ.ά., γίνεται υποχρεωτική η τήρηση της ιεράρχησης των αποβλήτων και παρακολουθείται μέσω της συστηματικής καταγραφής των πλεονασμάτων τροφίμων.
Από 1.1.2022 προβλέπεται ότι οι επιχειρήσεις που αποτελούν μεγάλους παραγωγούς βιοαποβλήτων (όπως αποβλήτων κήπων, πάρκων και τροφίμων) υποχρεούνται να τα συλλέγουν χωριστά, προκειμένου με δική τους ευθύνη να οδηγηθούν προς ανακύκλωση με παράλληλη ελάφρυνση των δημοτικών τελών. Επίσης, προωθείται η υποχρεωτική αξιοποίηση κτηνοτροφικών αποβλήτων σε μονάδες βιοαερίου ή κομποστοποίησης, εφόσον υπάρχουν διαθέσιμες στην περιοχή.
Επίσης προωθείται η επισκευασιμότητα. Οι κατασκευαστές ή οι εισαγωγείς επίπλων και ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού υποχρεούνται να ενημερώνουν τον πωλητή αναφορικά με τη διαθεσιμότητα των απαραίτητων ανταλλακτικών και το χρονικό διάστημα αυτής και η πληροφορία αυτή τίθεται σε γνώση του αγοραστή.
Αντίστοιχη υποχρέωση τίθεται και αναφορικά με τη δυνατότητα αναβάθμισης/ενημέρωσης λογισμικού προκειμένου αυτό να παραμείνει λειτουργικό.
Παράλληλα αναβαθμίζονται υποχρεωτικά οι εγκαταστάσεις διαλογής ανακυκλώσιμων υλικών με προσθήκη σύγχρονου εξοπλισμού και θέσπιση των προδιαγραφών των ανακτώμενων υλικών, με ιδιαίτερη έμφαση στα πλαστικά, και υποχρεώνονται μια σειρά εγκαταστάσεων επεξεργασίας αποβλήτων να διαθέτουν σύστημα περιβαλλοντικής διαχείρισης (όπως EMAS ή ISO 14001).
Επιπλέον με το νομοσχέδιο:
- Διασυνδέεται το Εθνικό Μητρώο Παραγωγού Αποβλήτων (ΕΜΠΑ) με το Γενικό Εμπορικό Μητρώο (ΓΕΜΗ) και άλλα συναφή μητρώα, με σκοπό τον περιορισμό της εισφοροδιαφυγής.
- Απλοποιείται και διευκολύνεται η δημιουργία Πράσινων Σημείων.
- Εκσυγχρονίζονται και αυστηροποιούνται οι διατάξεις για τη διαχείριση των αποβλήτων εκσκαφών, κατασκευών και κατεδαφίσεων.
- Ενδυναμώνεται ο ρυθμιστικός και εποπτικός ρόλος του ΕΟΑΝ, με τη θεσμική και οικονομική του ενίσχυση.
Η δημόσια ηλεκτρονική διαβούλευση θα διαρκέσει έως τις 10 Ιουνίου και βρίσκεται στο σύνδεσμο http://www.opengov.gr/minenv/?p=12046.
Πηγή: ethnos.gr
