ΑΡΘΡΟ
Του Captain Νικόλαου Κ. Μεταξά
ATPL
AIRLINE PILOT
B737NG AIRBUS 320
Αύτη η ημέρα ην εποίησεν ο Κύριος, αγαλλιασώμεθα και ευφρανθώμεν εν αυτή. Αναστάσεως ημέρα και λαμπρυνθώμεν τη πανηγύρει. Πάσχα τό τερπνόν, άμωμον, μέγα. Πάσχα πανσεβάσμιον. Πάσχα εν χαρά αλλήλους περιπτυξώμεθα. Ω Πάσχα λύτρον λύπης… Πάσχα των Ελλήνων.
Τα Χριστούγεννα, η μεγαλύτερη γιορτή της Χριστιανοσύνης. Το Πάσχα όμως είναι η λαμπρότερη, η πανηγυρικότερη, η γλυκύτερη. Δεμένη αρμονικά με την άνοιξη, με τη φύση στην καλύτερή της ώρα, με την περίτρανη νίκη που καταγάγει το κάλλος, η ζωή και το φως απέναντι στο σκοτάδι.
Η Κυριακή του Πάσχα στην Ορθόδοξη Ανατολική Εκκλησία ορίζεται την πρώτη Κυριακή μετά την πρώτη πανσέληνο μετά την εαρινή Ισημερία. Ως κινητή γιορτή παρασύρει ημερολογιακά ολόκληρο τον εορταστικό κύκλο, από το άνοιγμα του Τριωδίου μέχρι την Πεντηκοστή και του αγίου Πνεύματος.
Το Πάσχα είναι η μια από τις μεγαλύτερες γιορτές της Χριστιανοσύνης που μας φέρνει κοντά στους ανθρώπους και στην κορύφωση του θείου δράματος.
Η λέξη Πάσχα προέρχεται από την εβραϊκή λέξη «pesah» που σημαίνει διάβαση. Οι Εβραίοι γιόρταζαν το Πάσχα σε ανάμνηση της απελευθέρωσής τους από τους Αιγυπτίους και της διάβασης της Ερυθράς θάλασσας, ενώ οι χριστιανοί γιορτάζουν την ανάσταση του Σωτήρα και τη διάβαση από το θάνατο στη ζωή. Η αντίστοιχη ελληνική λέξη για το Πάσχα είναι Λαμπρή.
Το Πάσχα είναι κινητή γιορτή. Με μεγάλη κατάνυξη οι πιστοί τιμούν τις Άγιες αυτές ημέρες. Πληθώρα εθίμων και παραδόσεων αναβιώνουν κατά τη διάρκεια της Μεγάλης αλλά και της Διακαινησίμου Εβδομάδας σε όλες τις περιοχές της Ελλάδας.
Πλήθος εθίμων ομορφαίνουν τις λαμπριάτικες ημέρες. Τα κόκκινα αυγά, τα κουλούρια, το αρνί που θα σφαχτεί στην αυλή με τα παιδιά γύρω να κλαιν για την απώλεια του πανέμορφου προβάτου, το κοκορέτσι, η λαμπριάτικη λαμπάδα δώρο στο βαφτιστήρι, τα καινούργια ρούχα, η μαγειρίτσα τη νύχτα της Ανάστασης, ο σταυρός στην είσοδο καμωμένος με τον καπνό της αναστάσιμης λαμπάδας, το γιορτινό τραπέζι, το φως της Λαμπρής.
Δεύτε λάβετε φως εκ του ανεσπέρου φωτός και δοξάσατε Υιόν τον αναστάντα εκ νεκρών.
Επιστρέφοντας από το χωριό την Δευτέρα, μετά από το καθιερωμένο ψήσιμο του αρνιού και περνώντας τη μέρα με όλους τους συγγενείς άρχισα να καταλαβαίνω τα λόγια της δασκάλας μας σε σχέση με το Πάσχα και την Ανάσταση του Χριστού.
Άρχισα να καταλαβαίνω τον κατηχητικό λόγο του αγίου Ιωάννη του Χρυσοστόμου, που μας προτρέπει να γιορτάσουμε και να ευφρανθούμε («νηστεύσαντες και μη νηστεύσαντες, ευφρανθείτε σήμερον. Η τράπεζα γέμει, τρυφήσατε πάντες»). Παραδέχομαι ότι μου ήταν δύσκολο να αντιληφθώ την σπουδαιότητα της Ανάστασης. Αλλά κατάλαβα πολλά.
Όταν φτάσαμε στο χωριό, σχεδόν μεσημέρι της Κυριακής του Πάσχα, μας υποδέχτηκαν οι θείοι, οι θείες, τα ξαδέλφια, ο παππούς και η γιαγιά. Το αρνί ήδη «γύριζε», και το τραπέζι στην αυλή ήταν έτοιμο να δεχτεί όλα τα συνοδευτικά. Αφού έγιναν λοιπόν οι απαραίτητες προετοιμασίες, καθίσαμε στις θέσεις μας. Αφού ψάλλαμε πρώτα το «Χριστός Ανέστη» και τσουγκρίσαμε τα ποτήρια μας, αρχίσαμε να τρώμε. Όλοι ήταν κεφάτοι και συζητούσαν με ενθουσιασμό, η μαμά μου χαμογελούσε συνέχεια και ο θείος μου έλεγε τα ίδια ανέκδοτα που μας είχε πει και πέρσι και πρόπερσι, όμως όλοι γελούσαν σαν να τα άκουγαν πρώτη φορά – υπήρχε ένα εύθυμο κλίμα. Η Ανάσταση είχε γεμίσει γαλήνη τις ψυχές μας και μας είχε φέρει κοντά ακόμα μια χρονιά.
Ο παππούς μου δε μιλούσε πολύ. Χαιρόταν να μας βλέπει να συζητάμε. Μετά το φαγητό, του μίλησα για τις σκέψεις μου για τη σπουδαιότητα της Ανάστασης. Πήρε ένα πολύ σοβαρό ύφος και μου είπε: «Δεν είναι μόνο οι πανηγυρισμοί και η ένωση των ανθρώπων τις άγιες αυτές μέρες, που μας δείχνουν τη σημαντικότητα αυτού του γεγονότος. Νομίζεις ότι μόνο οι άνθρωποι γιορτάζουν; Κοίτα γύρω σου. Δες τον ήλιο πώς λάμπει μετά τον βαρύ χειμώνα, δες πώς άνθισε ο κήπος. Την αμυγδαλιά τη θυμάσαι πόσο γυμνή ήταν πριν λίγους μήνες. Κοίτα τώρα πόσο φουντωτή και όμορφη είναι. Όπως λέει και σε κάποιο σημείο ο αναστάσιμος κανόνας: «Ουρανοί μέν επαξίως ευφραινέσθωσαν, γη δέ αγαλλιάσθω, εορταζέτω δέ κόσμος, ορατός τε άπας καί αόρατος»
Μαζί με τους ανθρώπους γιορτάζει και όλη η φύση – όλη η γη. Κι αυτό για μένα είναι ακόμα ένα θαύμα που μας δείχνει τη νίκη του Χριστού απέναντι στον θάνατο. Φυσικά δεν είναι μόνο οι βυζαντινοί ύμνοι που μας προτρέπουν να γιορτάσουμε και μας δείχνουν την ομορφιά αυτής της βδομάδας του Πάσχα, της Διακαινησίμου. Έχουμε και δημοτικά τραγούδια, που οι στίχοι τους σώζονται μέχρι σήμερα, με αναφορές στη «Λαμπρή»! Να, ας πούμε, ένα παραδοσιακό της Θεσσαλίας λέει: «Ηρθει Λαμπρή κι η Πασχαλιά και το Χριστός Ανέστη, μάνες στολίζουν τα παιδιά και πεθερές τις νύφες. Στολίζει η χήρα και τον γιο της να πάμε να μεταλάβει. Τον ζήλεψε η γειτονιά, τον ζήλεψε η χώρα». Αλλά και σύγχρονα κομμάτια έχουν γραφτεί εμπνευσμένα από την ιερότητα των ημερών που μας δείχνουν τη σημασία του θείου θαύματος για τον ελληνικό λαό. Για αυτό λοιπόν τέτοιες μέρες μαζευόμαστε όλοι μαζί, τιμούμε και πανηγυρίζουμε την Ανάσταση – αυτό είναι το Πάσχα των Ελλήνων!».
Τα λόγια του παππού αλλά και το δέος με το οποίο μιλούσε για το θαύμα της Ανάστασης με συγκίνησε. Έψαξα να βρω κάποιο σύγχρονο τραγούδι που αναφέρεται στο «Πάσχα των Ελλήνων» και βρήκα σε ένα παλιό δίσκο του μπαμπά μου ένα τραγούδι σε μουσική Σταύρου Κουγιουμτζή και στίχους Γιώργου Θέμελη που έχει αυτόν ακριβώς τον τίτλο. Είμαι πολύ χαρούμενος για αυτή μου την ανακάλυψη, γιατί σε καμιά βδομάδα, που θα πάμε ξανά επίσκεψη στη γιαγιά και στον παππού, θα τους βάλω να το ακούσουν – και είμαι σίγουρος ότι θα ενθουσιαστούν!
Αυτό είναι το Πάσχα των Ελλήνων που σχεδόν έχει χαθεί μέσα στον ορυμαγδό και στην ισοπέδωση κάθε ξενόφερτου πλέον εισαγομένου επηρεασμού πάσης φύσεως ας κάνουμε όλοι μας μια προσπάθεια να διατηρήσουμε αλλά και να μεταλαμπαδεύσουμε και στα παιδιά μας τα χρηστά ήθη και έθιμα μας.
