ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΗΣ ΔΙΚΗΓΟΡΟΥ, ΣΥΓΓΡΑΦΕΩΣ ΚΑΙ ΠΟΙΗΤΡΙΑΣ ΠΟΛΥΝΑΣ ΜΠΑΝΑ
- «Πρόκειται για ένα βιβλίο που, όπως σχολίαζαν οι αναγνώστες σε κάθε παρουσίαση, κρατά αμείωτο το ενδιαφέρον και διαβάζεται απνευστί»
- «Έχει για εμένα ιδιαίτερη σημασία αλλά και συναισθηματική αξία που και η παρουσίαση και του νέου, δεύτερου βιβλίου μου, των “Μικρών Ρωγμών”, θα γίνει εκ νέου σε διοργάνωση και φιλοξενία της Εταιρίας Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης, ένα παραπάνω, μάλιστα, που πολύ πρόσφατα, το Νοέμβρη του 2022, έχω γίνει και μέλος αυτής»
- «Πρόκειται για μικρές ανθρωποκεντρικές ιστορίες με πολλαπλά νοήματα και περισσότερα επίπεδα ανάγνωσης, οι οποίες επιδιώκουν να κάνουν τους αναγνώστες να σκεφτούν, να προβληματιστούν ή ακόμη και να αναθεωρήσουν»
Συνέντευξη στην εφημερίδα «Εργασία… συν» παραχώρησε η δικηγόρος, συγγραφέας και ποιήτρια κ. Πολύνα Μπανά, με αφορμή την επίσημη παρουσίαση του βιβλίου της με τίτλο «Μικρές Ρωγμές» αύριο Παρασκευή 17 Φεβρουαρίου 2023, στη Θεσσαλονίκη.
Η κ. Μπανά μίλησε στην «Εργασία… συν» τόσο για την επικείμενη παρουσίαση όσο και για αυτές που προηγήθηκαν σε διάφορες πόλεις της Βορείου Ελλάδας, ευχαριστώντας τους συντελεστές των εκδηλώσεων. Παράλληλα, έκανε γνωστό πως η παρουσίαση του βιβλίου «Μικρές Ρωγμές» στη Δράμα θα πραγματοποιηθεί την Τετάρτη 22 Μαρτίου, στην αίθουσα πολλαπλών χρήσεων του Δημαρχείου Δράμας.
Επιπλέον, στη συνέντευξή της, η κ. Μπανά αναφέρθηκε στις πηγές έμπνευσής της όσον αφορά τη συγγραφή των διηγημάτων της συλλογής «Μικρές Ρωγμές», αλλά και στα επόμενα εκδοτικά της σχέδια. Όπως είπε, το επόμενο βιβλίο της θα είναι μια ποιητική συλλογή, η δεύτερη, μετά τη συλλογή «Η καταφανής εξωστρέφεια των φωνηέντων». Το υλικό για τη νέα ποιητική συλλογή έχει ήδη συγκεντρωθεί και είναι έτοιμο προς έκδοση.
Κυρία Μπανά, πρώτα από όλα σας ευχαριστώ για αυτή τη συνέντευξη, αφορμή της οποίας είναι η επίσημη παρουσίαση του βιβλίου σας «Μικρές Ρωγμές» στη Θεσσαλονίκη, αύριο Παρασκευή 17 Φεβρουαρίου, στην αίθουσα εκδηλώσεων της Εταιρίας Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης. Τι περιλαμβάνει αυτή η εκδήλωση;
Κι εγώ σας ευχαριστώ, κ. Σιουτόπουλε, για τη συνέντευξη και τη φιλοξενία στην εφημερίδα. Η αυριανή παρουσίαση στη Θεσσαλονίκη της συλλογής διηγημάτων μου «Μικρές Ρωγμές», η οποία κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Νίκας στα τέλη Ιουλίου του έτους 2022, γίνεται σε διοργάνωση της Εταιρίας Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης από κοινού με τον εκδοτικό μου οίκο, στην αίθουσα εκδηλώσεων αυτής. Δράττομαι δε της ευκαιρίας για να ευχαριστήσω και δημοσίως, την Εταιρία Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης για την όλη διοργάνωση και τη φιλοξενία. Στο πλαίσιο της αυριανής εκδήλωσης, δύο καλοί φίλοι και καταξιωμένοι λογοτέχνες, ο ποιητής Ανδρέας Καρακόκκινος και η συγγραφέας Δήμητρα Μήττα, θα μιλήσουν αλλά και θα συνομιλήσουν μεταξύ τους για τη συλλογή, προσεγγίζοντας και αναλύοντας σε βάθος τα 18 διηγήματα που απαρτίζουν τη συλλογή και εστιάζοντας ο καθένας σε αυτά που ο ίδιος και η ίδια ξεχώρισαν, ενώ ο ποιητής και ερασιτέχνης ηθοποιός με μακρά θητεία κι εμπειρία στο θέατρο, Θεοφάνης Χ. Ζβες, θα διαβάσει και, για την ακρίβεια, θα αποδώσει ερμηνευτικά επιλεγμένα αποσπάσματα από τη συλλογή. Την εκδήλωση θα προλογίσει ο ποιητής και Πρόεδρος της Εταιρίας Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης Βαγγέλης Τασιόπουλος, ενώ θα πάρω και η ίδια τον λόγο για να απευθυνθώ στους παρισταμένους και, μετά το πέρας των ομιλιών και της ερμηνευτικής ανάγνωσης, η βραδιά θα κλείσει, ως είθισται, με το διαλογικό μέρος, τη συζήτηση δηλαδή με το ίδιο το παριστάμενο κοινό, κατά τη διάρκεια της οποίας οι παρευρισκόμενοι θα έχουν την ευκαιρία να υποβάλουν ερωτήσεις ή/και να κάνουν σχόλια και τοποθετήσεις για τη συλλογή διηγημάτων αλλά και, γενικότερα, για τη σύγχρονη ελληνική πεζογραφία, στην οποία αυτή εντάσσεται και ανήκει.
Αξίζει να επισημάνω, επίσης, ότι και η παρουσίαση του πρώτου μου βιβλίου, της ποιητικής συλλογής «Η καταφανής εξωστρέφεια των φωνηέντων», είχε πραγματοποιηθεί και, μάλιστα, με ιδιαίτερη επιτυχία, σε διοργάνωση της Εταιρίας Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης, πίσω την Άνοιξη του 2018 και σε μία κατάμεστη τότε αίθουσα εκδηλώσεων αυτής Έχει, λοιπόν, για εμένα, ιδιαίτερη σημασία αλλά και συναισθηματική αξία που και η παρουσίαση και του νέου, δεύτερου βιβλίου μου, των «Μικρών Ρωγμών», θα γίνει εκ νέου σε διοργάνωση και φιλοξενία της Εταιρίας Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης, ένα παραπάνω, μάλιστα, που πολύ πρόσφατα, το Νοέμβρη του 2022, έχω γίνει και μέλος αυτής.
Αυτή η παρουσίαση για τις «Μικρές Ρωγμές» στη Θεσσαλονίκη έρχεται ως συνέχεια μίας σειράς άλλων, οι οποίες προηγήθηκαν σε διάφορες πόλεις της Βόρειας Ελλάδας. Πού έχει παρουσιαστεί μέχρι τώρα το βιβλίο και ποιές ήταν οι αντιδράσεις που εισπράξατε;
Μία πρώτη σειρά παρουσιάσεων της συλλογής έχει ήδη πραγματοποιηθεί στην Ξάνθη, την Αλεξανδρούπολη, την Κομοτηνή και τις Σέρρες. Θα ήθελα να αναφερθώ συγκεκριμένα στους διοργανωτές και τους ομιλητές της κάθε μεμονωμένης παρουσίασης, προκειμένου να τους ευχαριστήσω για άλλη μια φορά, για την άψογη διοργάνωση των παρουσιάσεων καθώς και για τις εξαιρετικές προσέγγιση και εμβάθυνση που όλοι τους επιφύλαξαν στη συλλογή, αντιστοίχως. Στη Ξάνθη, λοιπόν, η παρουσίαση έγινε σε διοργάνωση της Φιλοπροόδου Ένωσης Ξάνθης (ΦΕΞ) σε συνεργασία με το βιβλιοπωλείο Πυργελή, με ομιλητές τους συγγραφείς Βίκυ Τσελεπίδου και Θανάση Μουσόπουλο, στην αυλή με τα χαμάμ του Ιστορικού και Λαογραφικού Μουσείου Ξάνθης. Στην Αλεξανδρούπολη, σε διοργάνωση του Δικηγορικού Συλλόγου Αλεξανδρούπολης σε συνεργασία με το βιβλιοπωλείο Κάφκα, με ομιλητές τη φιλόλογο και διδάκτορα Παιδοψυχιατρικής, Αλεξάνδρα Γκουλιάμα και τον επίκουρο καθηγητή Σημειωτικής και Λογοτεχνικής Ανάλυσης του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, Θανάση Κούγκουλο, στον χώρο της Δημοτικής Βιβλιοθήκης Αλεξανδρούπολης. Στην Κομοτηνή, η παρουσίαση έγινε σε συνδιοργάνωση του Δικηγορικού Συλλόγου Ροδόπης, της Δημοτικής Βιβλιοθήκης Κομοτηνής και της εφημερίδας Παρατηρητής της Θράκης και σε συνεργασία με το Δημοκρίτειο βιβλιοπωλείο, με ομιλητές τους συγγραφείς Σπύρο Κιοσσέ και Χρήστο Χαρτοματσίδη και συντονίστρια της εκδήλωσης τη δημοσιογράφο Νατάσσα Βαφειάδου, στον χώρο της Δημοτικής Βιβλιοθήκης Κομοτηνής. Στις Σέρρες, σε συνδιοργάνωση του Συλλόγου Φίλων Γραμμάτων και Τεχνών Σερρών και του Δικηγορικού Συλλόγου Σερρών, με ομιλητές την ψυχολόγο, ποιήτρια και μεταφράστρια, Δέσποινα Καϊτατζή-Χουλιούμη και τη φιλόλογο και διευθύντρια του 1ου Γυμνασίου Σερρών, Σύλια Ζέττα, στον χώρο του Ζιντζιρλί Τζαμιού. Θα ακολουθήσει, όπως ήδη είπαμε, η αυριανή παρουσίαση στη Θεσσαλονίκη σε διοργάνωση της Εταιρίας Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης, για να καταλήξουμε στην εξ ορισμού σημαντικότερη για εμένα, στην παρουσίαση της συλλογής στη Δράμα, η οποία έχει ήδη προγραμματισθεί και θα λάβει χώρα, την Τετάρτη, 22 Μαρτίου και ώρα 19.00, στην αίθουσα πολλαπλών χρήσεων του Δημοτικού Μεγάρου Δράμας, με ομιλητές τον συγγραφέα Βασίλη Τσιαμπούση και τον αναπληρωτή καθηγητή Νεοελληνικής Λογοτεχνίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Βασίλη Βασιλειάδη. Και φυσικά, ο κύκλος των παρουσιάσεων των «Μικρών Ρωγμών», καλώς εχόντων των πραγμάτων, θα συνεχισθεί. Επόμενος, μάλιστα, σταθμός, μετά τη Δράμα, είναι το Κιλκίς.
Οι εντυπώσεις και τα σχόλια που εισέπραξα σε όλες αυτές τις μέχρι σήμερα παρουσιάσεις της συλλογής ήταν ιδιαιτέρως θετικά, θα τολμούσα να πω ενθουσιώδη. Πρόκειται για ένα βιβλίο που, όπως σχολίαζαν οι αναγνώστες σε κάθε παρουσίαση, κρατά αμείωτο το ενδιαφέρον και διαβάζεται απνευστί. Επίσης, η μεγαλύτερη ικανοποίησή μου είναι ότι αναφέρονταν με ενθουσιασμό, στον κοφτό ρυθμό, στο λιτό ύφος και στον ρεαλισμό που χαρακτηρίζει την αφήγηση, στην απρόβλεπτη εξέλιξη, κλιμάκωση ή και ανατροπή των ιστοριών, στο πολύ-πρισματικό της αφήγησης και τις πολλαπλές αφηγηματικές φωνές που συνυπάρχουν στη συλλογή, δηλαδή στην παράλληλη αφήγηση κάτω από τις διαφορετικές οπτικές γωνίες των διαφόρων ηρωίδων και των ηρώων της συλλογής, τα οποία αποτελούσαν όλα, ζητούμενα για εμένα όταν έγραφα τη συλλογή. Επίσης, σε όλες τις προηγούμενες παρουσιάσεις, επεσήμαναν αφενός την αρτιότητα στον χειρισμό της γλώσσας που χαρακτηρίζει τη συλλογή, το οποίο με χαροποιεί ιδιαιτέρως, δεδομένου ότι για εμένα, τόσο ως συγγραφέα όσο και ως αναγνώστη, είχε ανέκαθεν ιδιαίτερη βαρύτητα και πρωτεύουσα σημασία η γλώσσα και ο τρόπος που τη χειρίζεται κανείς στον χώρο της λογοτεχνίας και αφετέρου τη λεπτή ειρωνεία, την κατανόηση της ανθρώπινης φύσης και την υπόκωφη πλην εμφανή ευαισθησία που διατρέχει όλα τα διηγήματα, οι οποίες θέλω να πιστεύω ότι αποτελούν χαρακτηριστικό γνώρισμα της γραφής μου, τόσο στην ποίηση όσο και στην διηγηματογραφία. Τέλος, οι περισσότεροι σχολίασαν ότι τα διηγήματα είναι έτοιμοι θεατρικοί μονόλογοι ή και σενάρια για κινηματογραφικές ταινίες, το οποίο με ευχαριστεί τα μέγιστα, δεδομένου ότι τρέφω μία ιδιαίτερη αδυναμία και εφ’ όρου ζωής προσήλωση και στο θέατρο και στον κινηματογράφο, ούσα φανατική θιασώτης και των δύο από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου και πιστεύω και η ίδια ότι, ακόμη και ασύνειδα, έχω επηρεαστεί, σε μεγάλο βαθμό, από τη γλώσσα, το ύφος και το ρυθμό που χαρακτηρίζει καθεμία από τις δύο αυτές τέχνες.
Ποια ήταν η πηγή έμπνευσης για τις «Μικρές Ρωγμές»; Υπάρχει κάποιος κεντρικός άξονας ο οποίος διατρέχει τα διηγήματα αυτής της συλλογής;
Θα σας απαντούσα, επιγραμματικά μιλώντας, ότι κύρια πηγή έμπνευσης της συλλογής στάθηκαν συγκεκριμένα, διαχρονικά ζητήματα της σύγχρονης ελληνικής κοινωνίας, τα οποία με απασχολούσαν και με προβλημάτιζαν ανέκαθεν και τα οποία «καλά κρατούν» επί δεκαετίες και μέχρι σήμερα και, μάλιστα, ανεξαρτήτως χώρου δράσης, είτε πρόκειται, δηλαδή, για τα μεγάλα αστικά κέντρα, όπως η Αθήνα και η Θεσσαλονίκη, είτε για την ευρύτερη ελληνική περιφέρεια. Πιο συγκεκριμένα, τα 18 συνολικά διηγήματα της συλλογής διερευνούν, βάζουν μπροστά σε ένα μεγεθυντικό φακό και εμβαθύνουν, με ειρωνική και κριτική ματιά, στις σχέσεις μεταξύ γυναικών και ανδρών, τη θέση της γυναίκας στη σύγχρονη ελληνική κοινωνία, τους πολλαπλούς ρόλους που η σημερινή γυναίκα επωμίζεται και καλείται να φέρει εις πέρας στην καθημερινότητά της, τη βία σε βάρος των γυναικών η οποία δε θα μπορούσε, δυστυχώς, να είναι περισσότερο επίκαιρη σήμερα, τις κακοποιητικές σχέσεις που οι γυναίκες συχνά αναγκάζονται να ανεχθούν και τη συνακόλουθη θυματοποίησή τους, τη νεοελληνική οικογένεια και τη δυναμική της, δηλαδή τις εσωτερικές ισορροπίες αλλά και τις σχέσεις εξουσίας μεταξύ των μελών της, το σύγχρονο τρόπο κοινωνικής ζωής και διασκέδασης, τα αδιέξοδα της πολιτιστικής ανάπτυξης και δραστηριότητας στην περιφέρεια και, σε τελική αναγωγή, την ίδια τη συνθήκη της συμβατικής ζωής μας.
Ο δε κεντρικός άξονας γύρω από τον οποίο περιστρέφονται όλα τα διηγήματα της συλλογής, θα μπορούσα να πω ότι είναι, πέραν αυτής καθαυτής της κοινής θεματολογίας τους που είναι και το κεφαλαιώδες, ότι πρόκειται, στο σύνολό τους, για σύντομα αφηγήματα με επίκεντρο τον σύγχρονο, καθημερινό άνθρωπο, γυναίκα και άνδρα, τα οποία εστιάζουν και καυτηριάζουν, με κριτική διάθεση και ματιά, άμεσα αναγνωρίσιμες σε όλους μας καταστάσεις, πρόσωπα και πράγματα και, ειδικότερα, άμεσα αναγνωρίσιμες αντιλήψεις, συμπεριφορές και νοοτροπίες, αδυναμίες και πάθη, σχέσεις εξουσίας και σχέσεις αλληλεξάρτησης, ότι πρόκειται, δηλαδή, για μικρές ανθρωποκεντρικές ιστορίες με πολλαπλά νοήματα και περισσότερα επίπεδα ανάγνωσης, οι οποίες επιδιώκουν να κάνουν τους αναγνώστες να σκεφτούν, να προβληματιστούν ή ακόμη και να αναθεωρήσουν και, βεβαίως, ότι όλες οι ιστορίες είναι ιδωμένες, σε όλη την έκταση της συλλογής, με χιούμορ, ενίοτε καυστικό, και λεπτή ειρωνεία σε συνδυασμό με μία κατανόηση για την ανθρώπινη φύση και τις αδυναμίες της και μία χαμηλόφωνη, θέλω να πιστεύω, ευαισθησία.
Τέλος, αφού σας ευχαριστήσω ξανά για τη συνέντευξη, θέλω να σας ρωτήσω αν υπάρχει κάποιος σχεδιασμός από την πλευρά σας για μια νέα έκδοση, μετά την ποιητική συλλογή «Η καταφανής εξωστρέφεια των φωνηέντων» και τη συλλογή διηγημάτων «Μικρές Ρωγμές»;
Το επόμενο βιβλίο μου θα είναι εκ νέου μία ποιητική συλλογή, το υλικό της οποίας έχει ήδη συγκεντρωθεί και είναι έτοιμο προς έκδοση. Αυτό προφανώς καταδεικνύει ότι, στην περίπτωσή μου, η μετάβαση από την ποίηση στη διηγηματογραφία και τούμπαλιν, γίνεται χωρίς ιδιαίτερη σκέψη, με έναν αυθόρμητο και αβίαστο τρόπο. Θα έλεγα, μάλιστα, ότι η ποίηση και η διηγηματογραφία αποτελούν, για εμένα, προέκταση η μία της άλλης ή, ακόμη καλύτερα, τις δύο όψεις του ιδίου λογοτεχνικού νομίσματος Το πρώτο μου βιβλίο, η ποιητική συλλογή «Η καταφανής εξωστρέφεια των φωνηέντων», στο οποίο αναφέρεσθε, κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Σαιξπηρικόν, προ πενταετίας περίπου και έτυχε ιδιαίτερα μεγάλης αποδοχής τόσο από τους αναγνώστες όσο και από τους ομότεχνους και τους κριτικούς. Δημοσιεύθηκαν περί τις 20 κριτικές συνολικά σε έντυπα και ηλεκτρονικά, λογοτεχνικά περιοδικά, οι οποίες ήταν, στο σύνολό τους, ιδιαίτερα ευνοϊκές και πολύ γρήγορα δε, μέσα στους πρώτους μήνες της κυκλοφορίας της, η ποιητική συλλογή εξαντλήθηκε και επανακυκλοφόρησε σε δεύτερη έκδοση, η οποία είναι κι αυτή, πλέον, εξαντλημένη προ πολλού, ενώ τώρα προχωρούμε σε μία τρίτη έκδοσή της. Συγχρόνως, όμως, έγραφα πάντα και διηγήματα. Μάλιστα, κάνοντας μία αναδρομή, αξίζει να επισημάνω ότι η πρώτη μου εμφάνιση στα λογοτεχνικά πράγματα, πολύ πριν την έκδοση της ποιητικής μου συλλογής, ήταν με ένα διήγημά μου στο δικό μας λογοτεχνικό περιοδικό «Δίοδος 66100». Για την ακρίβεια, έγραφα ανέκαθεν και εξακολουθώ να γράφω, ταυτόχρονα, και ποιήματα και διηγήματα, ενώ, εδώ και χρόνια, δημοσιεύω παράλληλα και διηγήματά μου και ποιήματά μου σε διάφορα λογοτεχνικά περιοδικά και, την τελευταία διετία, έχω συμμετάσχει, συγχρόνως, τόσο σε συλλογικούς τόμους διηγημάτων όσο και σε ποιητικές ανθολογίες, άνω των οκτώ συνολικά. Η εναλλαγή, λοιπόν, μεταξύ ποιημάτων και διηγημάτων είναι, για εμένα, όπως ανέφερα ήδη, απόλυτα φυσική και αβίαστη. Προφανώς, αυτό εδράζεται στη σύντομη φόρμα που χαρακτηρίζουν τόσο την ποίηση όσο και τη διηγηματογραφία, με τη συνακόλουθη οικονομία των εκφραστικών μέσων και τον εσωτερικό ρυθμό που αυτή η μικρή φόρμα υπαγορεύει και, ειδικότερα, όσον αφορά εμένα, σε αυτή καθαυτή τη μορφή και το ύφος της ποίησής μου, η οποία έχει ενισχυμένο το στοιχείο της αφηγηματικότητας και, για αυτό, και συνάδει και γειτνιάζει με τον πεζό λόγο καθώς και στην κοινή θεματολογία που μοιράζονται τα ποιήματα και τα διηγήματά μου, η οποία επιγραμματικά συμπυκνώνεται στην κοινωνική κριτική και το ψυχογράφημα και, κυρίως, στην κοινή ματιά, στην κοινή οπτική γωνία υπό την οποία προσεγγίζω, πραγματεύομαι και εμβαθύνω σε αυτά τα θέματα, με ιδιαίτερη έμφαση και στις δύο περιπτώσεις, στο καυστικό χιούμορ, την ειρωνεία (αλλά και την αυτο-ειρωνεία στην οποία επιδίδομαι με ιδιαίτερη επιτυχία και στην προσωπική μου ζωή) και, ενίοτε, τον σαρκασμό (αλλά και τον αυτοσαρκασμό, αντιστοίχως), σε συνδυασμό με μία κατανόηση της ανθρώπινης φύσης και υπόκωφη πλην εμφανή ευαισθησία. Εν ολίγοις, ισορροπώ, μεταξύ ποίησης και διηγηματογραφίας, εδώ και χρόνια, από την αρχή της λογοτεχνικής μου πορείας και διαδρομής, με έναν ασυναίσθητο και φυσικό τρόπο και αυτό αποδεικνύεται, όπως ανέφερα και στην αρχή της απάντησής μου, από το ίδιο το γεγονός ότι το επόμενο, τρίτο κατά σειρά βιβλίο μου θα ανήκει στον χώρο της ποίησης.
