ΣΤΟ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ» ΤΗΣ ΔΡΑΜΑΣ ΦΙΛΟΞΕΝΕΙΤΑΙ ΕΚΘΕΣΗ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΩΝ ΕΓΓΡΑΦΩΝ ΤΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΟΥ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ ΑΡΧΕΙΟΥ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ ΜΕ ΤΙΤΛΟ «Η ΕΛΛΑΔΑ ΕΛΕΥΘΕΡΗ: ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΚΑΙ ΣΥΝΑΨΗ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΞΕΝΙΚΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ»

 

«Δεν αρκούσαν οι νίκες στο στρατιωτικό πεδίο για να επιτευχθεί η ανεξαρτησία. Η αναγνώριση από τα υπόλοιπα κράτη και σύναψη διπλωματικών και προξενικών σχέσεων με αυτά, ήταν απαραίτητες προϋποθέσεις για να καταστεί η Ελλάδα πραγματικά ανεξάρτητη»

 

Έκθεση διπλωματικών εγγράφων της Υπηρεσίας Διπλωματικού και Ιστορικού Αρχείου του Υπουργείου Εξωτερικών με τίτλο «Η Ελλάδα Ελεύθερη: Αναγνώριση και σύναψη διπλωματικών και προξενικών σχέσεων» φιλοξενείται στο πολιτιστικό κέντρο «Ελευθερία» της Δράμας έως και τη Δευτέρα 10 Ιουλίου 2023 (ωράριο λειτουργίας: 11.00-13.00 και 19.00-22.00).

Η έκθεση διοργανώνεται στο πλαίσιο των «Ελευθερίων της Δράμας» από τον Σύλλογο «Φίλοι Αρχαιολογικού Μουσείου Δράμας, Πολιτιστικών και Φυσικών Μνημείων πόλης και περιοχής Δράμας», τον Δήμο Δράμας και τον Πολιτιστικό Οργανισμό – Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους Δράμας. Τα εγκαίνια της έκθεσης πραγματοποιήθηκαν σε μια ημερομηνία με ιδιαίτερο συμβολισμό για τη Δράμα, το Σάββατο 1 Ιουλίου 2023, ανήμερα της επετείου απελευθέρωσης της πόλης το 1913.

Στην έκθεση περιλαμβάνονται ορισμένα από τα βασικότερα έγγραφα της ιστορίας της αναγνώρισης και της σύναψης διπλωματικών και προξενικών σχέσεων της περιόδου της Επανάστασης και των πρώτων ετών του νέου ανεξάρτητου ελληνικού κράτους έως το 1840. Έτσι αναδεικνύονται μερικές από τις σημαντικότερες στιγμές της ελληνικής διπλωματικής ιστορίας, καθώς και της ιστορίας της Ελλάδας και της εδραίωσής της ως ανεξάρτητο κράτος. Άλλωστε, όπως αναφέρεται στην αφίσα της έκθεσης, αλλά και σε μπάνερ που βρίσκεται στον χώρο «Ελευθερία», «δεν αρκούσαν οι νίκες στο στρατιωτικό πεδίο για να επιτευχθεί η ανεξαρτησία. Η αναγνώριση από τα υπόλοιπα κράτη και σύναψη διπλωματικών και προξενικών σχέσεων με αυτά, ήταν απαραίτητες προϋποθέσεις για να καταστεί η Ελλάδα πραγματικά ανεξάρτητη».

Τα έγγραφα που εκτίθενται στην έκθεση προέρχονται σχεδόν αποκλειστικά από την αρχειακή συλλογή της Υπηρεσίας Διπλωματικού και Ιστορικού Αρχείου. Ανάμεσά τους περιλαμβάνεται και το πρώτο σωσμένο έγγραφο με κεφαλίδα «Υπουργείο Εξωτερικών». Το συγκεκριμένο έγγραφο έχει ημερομηνία 4 Μαΐου 1822 και με αυτό ο πρώτος Υπουργός Εξωτερικών Θεόδωρος Νέγρης καλούσε τους προξενικούς και διπλωματικούς αντιπροσώπους ξένων κυβερνήσεων που βρίσκονταν στα απελευθερωμένα ελληνικά εδάφη να διαπιστευθούν στην ελληνική Προσωρινή Κυβέρνηση. Ακόμη η έκθεση περιλαμβάνει και την πρώτη αναγνώριση της Ελληνικής Επανάστασης, στις 15 Ιανουαρίου 1822, από τον Πρόεδρο της Αϊτής Jean-Pierre Boyer. Το αρχειακό υλικό που παρουσιάζεται στην έκθεση περιγράφει και αρκετές ακόμη ενδιαφέρουσες ιστορίες σχετικά με τη σύναψη των διπλωματικών σχέσεων της Ελλάδας τα πρώτα χρόνια της ανεξαρτησίας. Αξίζει να σημειωθεί ότι έκθεση τελούσε υπό την αιγίδα της Επιτροπής «Ελλάδα 2021».

Η επιμέλεια, η επιλογή του αρχειακού υλικού και ο σχολιασμός της έκθεσης έγιναν από τον κ. Γιώργο Πολυδωράκη, Προϊστάμενο της Υπηρεσίας Διπλωματικού και Ιστορικού Αρχείου του Υπουργείου Εξωτερικών. Ο κ. Πολυδωράκης επισκέφτηκε τη Δράμα για τα εγκαίνια της έκθεσης και ήταν ο ομιλητής της εκδήλωσης.

Σε δηλώσεις του στα τοπικά Μ.Μ.Ε., ο κ. Πολυδωράκης ανέφερε: «Η έκθεση περιλαμβάνει περίπου 200 έγγραφα από το αρχείο του Υπουργείου Εξωτερικών κατά κύριο λόγο, που δείχνουν πως δημιουργήθηκαν οι διπλωματικές και προξενικές σχέσεις της Ελλάδας κατά τη διάρκεια της Επανάστασης και κυρίως τα πρώτα χρόνια μετά την Επανάσταση και πως η Ελλάδα αναγνωρίστηκε από τα υπάρχοντα κράτη εκείνης της εποχής.

Αφορά τα περισσότερα, αν όχι όλα, τα υπάρχοντα κράτη εκείνης της εποχής και πως δημιουργήθηκαν οι διπλωματικές και προξενικές σχέσεις με τη χώρα μας περίπου μέχρι το 1840. Είναι πρωτότυπη έκθεση με την έννοια ότι ποτέ μέχρι τώρα δεν είχαν συγκεντρωθεί όλα τα έγγραφα που αφορούν το συγκεκριμένο θέμα και δεν είχαν παρουσιαστεί στο κοινό. Ήταν ανοικτά πάντα, ήταν προσβάσιμα μέσα από το αρχείο του Υπουργείου Εξωτερικών, αλλά δεν είχε γίνει ποτέ έρευνα ώστε να συγκεντρωθούν όλα μαζί κι αυτή είναι η προστιθέμενη αξία της συγκεκριμένης έκθεσης.

Παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το 2021, αρχικά μόνο σε ψηφιακή μορφή λόγω της πανδημίας και στη συνέχεια σε αρκετές πόλεις του εξωτερικού και της Ελλάδας, οργανωμένη από Προξενεία και Πρεσβείες της Ελλάδας στο εξωτερικό, αλλά και στην Ελλάδα. Παρουσιάστηκε στην Αθήνα τον Σεπτέμβριο του 2021 από τον τότε Υπουργό Εξωτερικών κ. Δένδια. Είμαι πάρα πολύ χαρούμενος που βρίσκεται και στη Δράμα για να έχουν και οι πολίτες της Δράμας την ευκαιρία να δίνουν αυτά τα πολύτιμα έγγραφα που φυλάσσονται στο Υπουργείο Εξωτερικών».

Σχετικά με τα έγγραφα που παρουσιάζονται στην έκθεση, ο κ. Πολυδωράκης σημείωσε: «Είναι όλα πάρα πολύ σημαντικά. Υπάρχει ένα έγγραφο που είναι το πρώτο έγγραφο που έχει πάνω την κεφαλίδα Υπουργείο Εξωτερικών. Θεωρούμε ότι είναι το πρώτο σωζόμενο έγγραφο του Υπουργείου Εξωτερικών. Είναι του Μαΐου του 1822. Όλα αυτά τα έγγραφα δείχνουν πως η Ελλάδα αναγνωρίστηκε από τα υπόλοιπα κράτη εκείνης της εποχής και πως δημιουργήθηκαν οι διπλωματικές σχέσεις, γιατί όπως αναφέρεται και σε μπάνερ της έκθεσης “δεν αρκούν οι νίκες σε στρατιωτικό επίπεδο για να επιτευχθεί η ανεξαρτησία της χώρας, πρέπει να αναγνωριστεί αυτή η ανεξαρτησία και από τα υπόλοιπα κράτη”. Η διαδικασία με την οποία έγινε αυτό, είναι αυτά που βλέπουμε στην έκθεση».

Τέλος, ο κ. Πολυδωράκης επεσήμανε: «Τα έγγραφα είναι μιας πολύ συγκεκριμένης περιόδου. Ξεκινάνε από το τέλος της Επανάστασης με τις πρώτες αναγνωρίσεις και τη σύναψη διπλωματικών σχέσεων αρχικά με τις Μεγάλες Δυνάμεις εκείνης της εποχής και φτάνουν μέχρι το 1840. Η έρευνα δεν προχωρά πέρα από το 1840. Επομένως δεν μπορούμε να βγάλουμε διαχρονικά συμπεράσματα. Είναι πάντως ενδιαφέρον ποια κράτη την αναγνώρισαν, είναι ενδιαφέρον με ποια κράτη συνήφθησαν οι πρώτες διπλωματικές και προξενικές σχέσεις. Φαίνεται στην έκθεση ότι οι πρώτες διπλωματικές σχέσεις συνήφθησαν με τη Ρωσία και με το Ηνωμένο Βασίλειο. Αμέσως μετά με τη Γαλλία, όμως η Γαλλία είχε προηγηθεί και ήταν η πρώτη που δημιούργησε από το 1828 προξενικό δίκτυο, Προξενεία στα απελευθερωμένα ελληνικά εδάφη. Ιδιαίτερα μετά την έλευση του Όθωνα συνήφθησαν διπλωματικές σχέσεις και με πολύ περισσότερα κράτη».

Στις δηλώσεις της στα τοπικά Μ.Μ.Ε. η κ. Δήμητρα Χατζηδημητρίου, Πρόεδρος του σωματείου «Φίλοι Αρχαιολογικού Μουσείου Δράμας, Πολιτιστικών και Φυσικών Μνημείων πόλης και περιοχής Δράμας», σχετικά με την πρωτοβουλία φιλοξενίας της έκθεσης στη Δράμα, ανέφερε: «Υπάρχει ένας συνειρμός ανάμεσα στα “Ελευθέρια” της πόλης και σε μια εξαιρετικά σημαντική, πολύ σπουδαία, έκθεση, η οποία διοργανώθηκε κατ’ αρχήν στο πλαίσιο του οργανισμού, “Ελλάδα 2021”, ο οποίος βέβαια δεν υφίσταται σήμερα, για αυτό και σημειώνουμε ότι τελούσε υπό την αιγίδα του οργανισμού.

Η έκθεση αυτή υπήρξε προϊόν προετοιμασίας του κ. Πολυδωράκη του αρμόδιου γραφείου, το Ιστορικό και Διπλωματικό Γραφείο του Υπουργείου Εξωτερικών. Συγκεντρώνει ένα πλήθος αρχείων που στην ουσία μαρτυρούν αυτό που πλέον γνωρίζουμε πολύ καλά, δεν αρκούσε μόνο ο αγώνας, οι μάχες, οι αναμετρήσεις οι πολεμικές, οι οποίες βέβαια κάποια στιγμή μάλλον έδειξαν ότι δεν πάει καλά η Επανάσταση. Υπήρξε μια τεράστια προσπάθεια σε επίπεδο διπλωματικών αγώνων και όχι μόνο ενός αγώνα, προκειμένου να εδραιωθεί το ελληνικό κράτος, αλλά από και πέρα να υπάρξουν όλες αυτές οι προξενικές αρχές. Αυτό ήταν ένα εξαιρετικά σημαντικό βήμα. Έτσι, για αυτό και το χρονικό εύρος ξεκινά από τη Συνθήκη του Λονδίνου και καταλήγει μέχρι το 1840. Με τον κ. Πολυδωράκη μας συνδέει μια αμοιβαία εκτίμηση. Με μεγάλη μας χαρά θα θέλαμε να φιλοξενήσουμε και την έκθεση που ετοιμάζεται για τη Μικρασία. Εκεί θα έχουμε και μια έκδοση κάποια στιγμή».