Οι αερομεταφορές στην Ελλάδα και η ιστορία τους (Μέρος Γ’)

ΑΡΘΡΟ

Του Captain Νικόλαου Κ. Μεταξά

ATPL

AIRLINE PILOT

B737NG AIRBUS 320

(συνέχεια από το προηγούμενο)

Σήμερα

Η χώρα μας σήμερα έχει δύο αεροπορικές εταιρείες, την AEGEAN και τη Sky Express.

H AEGEAN συμπληρώνει φέτος 25 χρόνια από την ίδρυση της, από τον αείμνηστο Θεόδωρο Βασιλάκη. Το 1994 αγόρασε την Aegean Aviation, την πρώτη ιδιωτική αεροπορική εταιρία που απέκτησε άδεια αερομεταφορών, την ενέταξε στον Όμιλο Εταιριών Βασιλάκη και επένδυσε σε ιδιόκτητα Learjet για πτήσεις VIP από την Ελλάδα προς όλο τον κόσμο. Το 1999 ιδρύεται η Aegean Airlines και πραγματοποιεί τις πρώτες πτήσεις από Αθήνα προς Ηράκλειο και Θεσσαλονίκη με 2 ολοκαίνουργια ιδιόκτητα αεροσκάφη JET AVRO RJ 100 της British Aerospace. Η Aegean επεκτείνεται και μόλις ένα χρόνο μετά ανακοινώνει τον 11ο προορισμό της, τη Σαντορίνη. Το 2001 ενώνει τις δυνάμεις της με την Cronus Airlines, εξυπηρετώντας 11 προορισμούς στην Ελλάδα και 7 στο εξωτερικό και εγκαινιάζει την παροχή της υπηρεσίας Business Class και στις πτήσεις εξωτερικού. Λίγα χρόνια μετά γίνεται partner της Lufthansa, προσφέροντας ενιαίους κωδικούς πτήσεων και πολλά πλεονεκτήματα στους επιβάτες της. Το 2007 παραλαμβάνει τα τρία πρώτα Airbus A320 και μπαίνει στο Χρηματιστήριο Αθηνών. Το 2010 η Aegean Airlines γίνεται μέλος του παγκόσμιου δικτύου Star Alliance και μέχρι το 2013 ο αριθμός των δρομολογίων εξωτερικού φθάνει τα 160, από 28 χώρες, προς 12 ελληνικά αεροδρόμια.

Το 2013 ολοκληρώνεται η εξαγορά του 100% των μετοχών της OIympic Air και ένα χρόνο αργότερα ανακοινώνει 13.000.000 θέσεις στις πτήσεις της προς 87 προορισμούς εξωτερικού σε 32 χώρες και 33 προορισμούς εσωτερικού από 8 ελληνικές βάσεις, ενίσχυση του στόλου με 5 Airbus και 17 νέους προορισμούς εξωτερικού.

Δέκα χρόνια αργότερα, το 2023 η AEGEAN επιχείρησε με το μεγαλύτερο δίκτυο της ιστορίας της σε 49 χώρες με 307 απευθείας δρομολόγια τακτικών και ναυλωμένων πτήσεων, μεταφέροντας 15,5 εκατομμύρια επιβάτες. Ανανέωσε την εταιρική της εικόνα με την παρουσίαση των νέων στολών και τον Νοέμβριο πραγματοποίησε την πρώτη απευθείας πτήση προς το Dubai.

Ανοδική πορεία για τη SkyExpress

H SKY express, ιδρύθηκε το 2005 και ανήκει στον Όμιλο IOGR. Διαθέτει το μεγαλύτερο δίκτυο εγχώριων προορισμών που φτάνει τους 33, ενώ εξυπηρετεί με απευθείας πτήσεις της ένα διαρκώς επεκτεινόμενο δίκτυο 11 ευρωπαϊκών προορισμών. Έχει συνάψει σημαντικές συμφωνίες με παγκόσμιους αερομεταφορείς, όπως Air France, KLM, Qatar Airways, Emirates, Delta, American Airlines, Cyprus Airways, Condor, El Al, Turkish Airlines, Middle East Airlines, Royal Jordanian, Air Transat και easyjet. Τα τελευταία δύο χρόνια προέβη στον εκσυγχρονισμό του στόλου της με την απόκτηση 8 καινούργιων AIRBUS A320neo, ενός AIRBUS A320ceo και 6 ATR 72-600, πραγματοποιώντας μία από τις μεγαλύτερες επενδύσεις παγκοσμίως στον χώρο των αερομεταφορών. Με την προσθήκη εντός του 2023 δύο AIRBUS A321neo, ο στόλος της SKY Express απαριθμεί 23 αεροσκάφη, συνεχίζοντας να διαθέτει τον νεότερο και πιο «πράσινο» στόλο στην Ελλάδα και έναν από τους πιο φιλικούς προς το περιβάλλον στην Ευρώπη.

Αεροπειρατείες στην Ελλάδα

Έξι μαθητές του Γυμνασίου από τη Θεσσαλονίκη, ήταν οι πρώτοι αεροπειρατές στην Ελλάδα, αλλά και στον κόσμο, καθώς αυτή ήταν και η πρώτη αεροπειρατεία που καταγράφηκε παγκοσμίως. Ήταν 14 Σεπτεμβρίου του 1948. Στην Ελλάδα μαίνονταν ο εμφύλιος και εκείνοι ήθελαν να περάσουν μέσα από τη Γιουγκοσλαβία στο μέτωπο του Γράμμου και να ενωθούν με τον Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδος. Όλα συνέβησαν σε ένα αεροσκάφος της TAE, που εκτελούσε το δρομολόγιο Αθήνα – Θεσσαλονίκη. Κατά τη διάρκεια της πτήσης κι ενώ το αεροπλάνο βρίσκονταν πάνω από τη Σκύρο, τέσσερις από τους νεαρούς εισέβαλαν στο πιλοτήριο και οπλισμένοι με σουγιάδες και ένα μπουκάλι γκαζόζας, ζήτησαν από τον πιλότο να αλλάξει προορισμό και να προσγειώσει το σκάφος στο Βελιγράδι. Ακολούθησε συμπλοκή στο πιλοτήριο με τον συγκυβερνήτη, ενώ μέσα σε εκείνο το διάστημα ο ασυρματιστής πρόλαβε να αναφέρει το συμβάν.

Στην έρευνα της «Μηχανής του Χρόνου» αναφέρεται ότι η εντολή που έλαβε ο ασυρματιστής είναι να «επιστρέψει το αεροπλάνο πάση θυσία αμέσως εις Θεσσαλονίκην». Ταυτόχρονα, απογειώθηκαν πολεμικά σκάφη τύπου SPITFIRE για να αποτρέψουν την αεροπειρατεία, αλλά ήταν ήδη αργά. Το επόμενο μήνυμα που εξέπεμψε ο ασύρματος ήταν «Είμεθα προσγειωμένοι Όφτσε Πόλε 60 χλμ. Νοτιοανατολικά Σκοπίων». Η επιστροφή του αεροσκάφους σε ελληνικό έδαφος σηματοδότησε μια σειρά από ανακρίσεις, από τον ίδιο τον Υπουργό Αεροπορίας. Ευθύνες επιρρίφθηκαν και στους πιλότους γιατί δεν κατάφεραν να παραπλανήσουν τους αεροπειρατές και να προσγειώσουν το σκάφος σε ελληνικό έδαφος. Τέθηκαν σε διαθεσιμότητα και προφυλακίστηκαν. Οι έξι νεαροί που κατάφεραν να φτάσουν με τρένο στα Σκόπια, δικάσθηκαν ερήμην και κρίθηκαν ένοχοι και καταδικάσθηκαν σε θάνατο. Διώξεις και φυλακές γνώρισαν και οι οικογένειές τους οι οποίες δεν γνώριζαν τίποτα για τις προθέσεις των παιδιών τους.

Αποτέλεσμα της πρώτης αεροπειρατείας στον κόσμο ήταν η εντατικοποίηση των ελέγχων στα αεροδρόμια και η λειτουργία τους στο εξής σε αυστηρότερο πλαίσιο. Από τους έξι νεαρούς αεροπειρατές, ο πιο γνωστός στο κοινό έγινε αργότερα ο Αντώνης Βογιάζος. Ήταν ο σκηνοθέτης που δημιούργησε ένα σημαντικό τηλεοπτικό ντοκιμαντέρ για την ιστορία της εθνικής αντίστασης, ενώ έγινε γνωστός και ως μεταφραστής του έργου του Λένιν στα ελληνικά. Το 1987 οι κρίσιμες στιγμές από την πρώτη αεροπειρατεία αναβίωσαν στη μεγάλη οθόνη από τον σκηνοθέτη Κώστα Κουτσομύτη, στην ταινία «Ο Κλοιός».

Στα ρεπορτάζ από τη «Μηχανή του Χρόνου» καταγράφονται ακόμη αρκετές αεροπειρατείες που έγιναν στη χώρα μας, όπως αυτή το 1969, όταν ο 30χρονος Γεώργιος Φλαμουρίδης ή Παραβλιδάκης ανάγκασε πιλότο της Ολυμπιακής, που εκτελούσε δρομολόγιο Ηράκλειο – Αθήνα, να αλλάξει πορεία και τελικά να προσγειωθεί στο Κάιρο. Ήθελε να διαμαρτυρηθεί για το δικτατορικό καθεστώς. Στο Κάιρο, οι αρχές συνέλαβαν τον αεροπειρατή και ένα άλλο αεροσκάφος της Ολυμπιακής έφτασε στην περιοχή, για να παραλάβει τους επιβάτες και να τους επιστρέψει στην Ελλάδα.

«Παις στον πιλότω να πάει στην Florida USA Ameriki, αλιός, αν δεν πάη, θα κάνη μπουμ το αεροπλανάκι». Αυτό ήταν το σημείωμα του 20χρονου αεροπειρατή, ο οποίος το 1984, επιχείρησε να «καταλάβει» το «Μπόιγκ 707» της Ολυμπιακής, που εκτελούσε τη διαδρομή Ηράκλειο – Αθήνα, με 181 επιβάτες. Όπως αποκαλύφθηκε αργότερα, επρόκειτο για έναν ακίνδυνο ερωτοχτυπημένο νέο, που το μόνο που ήθελε ήταν να πάει στην αγαπημένη του στην Αμερική. Δεν διέθετε ούτε όπλο, ούτε εκρηκτικά, όπως ισχυριζόταν.

Ο ίδιος ο αεροπειρατής περιέγραψε το σχέδιό του στους δημοσιογράφους των «ΝΕΩΝ»: «Ό,τι έκανα το έκανα γιατί αγαπάω μια κοπέλα, που τώρα δεν βρίσκεται στην Ελλάδα αλλά στην Αμερική. Δεν θα ήθελα να σας πω το όνομά της.

Στο Ηράκλειο πήγα για δουλειές την Τετάρτη. Το σκέφτηκα την Τετάρτη το βράδυ στο ξενοδοχείο που έμεινα. Η αλήθεια είναι πως δεν πίστευα ότι θα έπιανε το κόλπο, ακόμη και όταν ήμουν μέσα στο αεροπλάνο. Μέχρι που ήρθε ο φροντιστής και μου είπε “Εντάξει θα γίνει αυτό που θέλετε”. Πίστευα πως αν έφτανα στην Αμερική θα μπορούσα να δω την κοπέλα μου. Είμαι λογοδοσμένος και το καλοκαίρι ήμασταν μαζί εδώ στην Αθήνα. Ζητάω συγγνώμη από όλους τους επιβάτες του αεροπλάνου. Με το δίκιο τους οι άνθρωποι μου όρμησαν και με χτυπούσαν».

Αεροπορικά δυστυχήματα στην Ελλάδα

Το πρώτο αεροπορικό δυστύχημα στη χώρα μας έγινε τον Ιούνιο του 1949, όταν αεροσκάφος της ΤΑΕ, τύπου Ντακότα, που εκτελούσε τη διαδρομή Καβάλα-Αθήνα εν μέσω κακών καιρικών συνθηκών χάνει το δεξί φτερό του και συντρίβεται στην περιοχή της Μαλακάσας οδηγώντας τους 22 επιβάτες του στο θάνατο.

Στις 29 Οκτωβρίου του 1959 η πτήση 214 της Ολυμπιακής Αεροπορίας είχε τραγική κατάληξη, όταν το αεροπλάνο τύπου Douglas DC-3 συνετρίβη στον Αυλώνα Αττικής στην Πάρνηθα. Και οι 16 επιβάτες και τα 3 μέλη του πληρώματος έχασαν τη ζωή τους κατά τη συντριβή.

Το Δεκέμβριο του 1969, η πτήση 954 της Ολυμπιακής είχε τραγική κατάληξη όταν το αεροσκάφος τύπου Douglas DC-6B συνετρίβη σε βουνό κοντά στην Κερατέα. Όλοι οι επιβαίνοντες, 85 επιβάτες και 5 μέλη του πληρώματος, σκοτώθηκαν κατά τη συντριβή.

Το Νοέμβριο του 1976 η πτήση 830 της Ολυμπιακής από την Αθήνα στην Κοζάνη, με ενδιάμεσο σταθμό στη Λάρισα, συνετρίβη σε υψόμετρο 1.300 μέτρων σε βουνό κοντά στα Σέρβια της Κοζάνης, με αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους οι 50 επιβαίνοντες.

Τον Αύγουστο του 1989, αεροσκάφος της Ολυμπιακής που εκτελούσε την πτήση Θεσσαλονίκη-Σάμος-Κώς προσέκρουσε στο βουνό Κέρκης της Σάμου οδηγώντας στο θάνατο τους 31 επιβαίνοντες και τα 3 άτομα του πληρώματός του.

Τον Σεπτέμβριο του 1999 το πρωθυπουργικό Falcon που μετέφερε τον τότε Αναπληρωτή Υπουργό Εξωτερικών Γιάννο Κρανιδιώτη και άλλα 12 άτομα στη Ρουμανία, έπεσε σε μεγάλο κενό αέρος. Από τους 13 επιβάτες βρήκαν τραγικό θάνατο οι έξι, ανάμεσα τους ο Γιάννος Κρανιδιώτης και ο γιος του Νικόλας.

(σ.σ. οι αεροπειρατείες και τα αεροπορικά δυστυχήματα που αναφέρονται στο κείμενο, αφορούν μόνο αυτά που εμπλέκονται ελληνικές αεροπορικές εταιρείες).