ΣΥΜΒΟΛΗ ΣΤΗ ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ
του κ. Γ.Κ. Χατζόπουλου
τ. Λυκειάρχη
Μέρος πρώτο: «Μακεδονία, όνειρο του Σλάβου, λαχτάρα του Ρωμιού»
Ο στίχος, o πιο πάνω σμιλεύτηκε από τον εθνικό μας ποιητή Κωστή Παλαμά, βαθύτατα Έλληνα και υπέρμαχο της μακεδονικής γης, του προφράγματος της Ελλάδος, κατά την έκφραση του μεγάλου ιστορικού Πολύβιου Μεγαλοπολίτη.
Ασφαλώς η αποδοχή των πιο πάνω θέσεων δεν απορρέει από την ιδιαίτερη καταγωγή μας. Είναι μια αναμφίλεκτη ιστορική αλήθεια, αφού η Μακεδονία υπήρξε ο κυματοθραύστης του επεκτατικού σφετερισμού των βορείων γειτόνων. Και είναι εύλογη μια τέτοια προσπάθεια από τους βόρειους σφετεριστές, αφού αυτός ο ευλογημένος τόπος με την υπερπαραγωγική γη του, την αφθονία των υδάτων, πηγή ζωής για την επιβίωση ανθρώπων και εμβύων όντων, αλλά και το αναντίρρητο γεγονός ότι αποτελεί την πύλη εισόδου στο Αιγαίο Πέλαγος, και κατ’ επέκταση στη Μεσόγειο θάλασσα, κοιτίδα υψηλών πολιτισμών, και εκείθεν στις δύο μεγάλες ηπείρους , την Ασία και την Αφρική, να αποτελεί εύγευστον μήλον έριδος αυτοχθόνων και επήλυδων.
Η βουλιμία των βορείων σφετεριστών έχει βαθιές τις χρονικές της ρίζες. Ξεκινάει από τον 7ο μ.Χ. αιώνα, όταν τα σλαβικά φύλα, εγκαθίστανται στον βαλκανικό χώρο. Ανελέητος ο πόλεμος, που διεξάγεται μεταξύ των βορείων γειτόνων και των βυζαντινών αυτοκρατόρων, δεκαεπτά από τους οποίους έλκουν την καταγωγή τους από τη Μακεδονία. Οι πρώτοι για να σφετεριστούν μια προαιώνια κοιτίδα του Ελληνισμού και οι δεύτεροι για να την κρατήσουν μακριά από τη βουλιμία των πρώτων.
Ο ανηλεής αυτός πόλεμος, που αποτιμάται σε εκατόμβες θυσιών ανθρώπων, παίρνει άγρια μορφή στην τελευταία εικοσιπενταετία του 19ου αιώνα.
Οι συγκρούσεις είναι ανελέητες, μολονότι οι επιδρομείς υφίστανται εκατόμβες θυσιών με προεξάρχουσα εκείνη του Βασιλείου Βουλγαροκτόνου. Παρά ταύτα οι προσπάθειες για εισβολή στον βορειοελλαδικό χώρο συνεχίζονται για αιώνες. Ομάδες Σλάβων περνούν τα όρια της μακεδονικής γης και απασχολούνται ως υπηρέτες και εργάτες. Η κατάσταση επιδεινώνεται μετά την κατάκτηση της Μακεδονίας από τους Οθωμανούς. Η Δράμα υποτάσσεται στους Τούρκους το 1373 ή 1384 κατά τους Τούρκους περιηγητές Εβλιγιά Τσελεμπή ή Χατζη- Κάλφα1. Κατακτητής της ο εξωμότης Γαζή Εβρενός Μπέης από τη Βέροια2. Η κατάσταση επιδεινώνεται. Από τη μια πλευρά η στυγνή καταπίεση των οθωμανών προς τους χριστιανούς του καζά της Δράμας και από την άλλη οι επίμονες προσπάθειες των βορείων γειτόνων για εισβολή στην περιοχή του καζά της Δράμας με στόχο τη μόνιμη εγκατάσταση και τη μελλοντική προοπτική για σφετερισμό της δραμινής γης.
Η κατάσταση γίνεται τραγική στο τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνα. Βρισκόμαστε στο έτος 1870. Είναι η χρονιά, που με τις ευλογίες Τούρκων και Ρώσων αποσπάται από το Ορθόδοξο Οικουμενικό πατριαρχείο η ορθόδοξη βουλγαρική Εκκλησία και ιδρύεται η Βουλγαρική Εξαρχία, παρά τις αντιδράσεις του Οικουμενικού Πατριαρχείου, το οποίο χαρακτηρίζει την κίνηση αυτή ως αιρετική. Όμως Ρώσοι και Τούρκοι έχουν κάθε λόγο να ευνοούν αυτήν την απόσπαση. Η ομόδοξη Ρωσία στηρίζει όχι μόνο ηθικά, αλλά και υλικά την απόσχιση της βουλγαρικής Εκκλησίας από τη μητέρα των Εκκλησιών, το Οικουμενικό Πατριαρχείο της Κων/λεως. Και στηρίζει την απόσχιση , γιατί βλέπει πίσω από αυτήν την εναγώνια επιθυμία της να βγει στο Αιγαίο και από εκεί στη Μεσόγειο θάλασσα, αφού η έξοδος μέσω Δαρδανελλίων δεν ήταν και τόσο εύκολη.
Μόνη λύση η παντοιότροπη προσέγγιση βαλκανικών λαών, ιδιαίτερα των Βουλγάρων.
Από την πλευρά της η οθωμανική αυτοκρατορία θεωρεί μάννα εξ ουρανού αυτήν την απόσχιση. Έτσι βρίσκει την ευκαιρία να θέσει σε εφαρμογή προς υλοποίηση των στόχων της το δόγμα του «διαίρει και βασίλευε», αφού στα Βαλκάνια η κατάσταση ήταν έκρυθμη λόγω του ανέμου για ελευθερία, που έπνεε και τα επαναστατικά κινήματα, τα οποία σημειώνονται για αποτίναξη του ζυγού της διεφθαρμένης και καταρρέουσας οθωμανικής αυτοκρατορίας, της οποίας το διαμελισμό σε δέκα κράτη είχαν αποφασίσει οι Μεγάλες Ευρωπαϊκές Δυνάμεις, όμως πολύ γρήγορα ανακάλεσαν αυτή τους την απόφαση, γιατί διαπίστωσαν ταχύτατα ότι βλάπτονται τα συμφέροντά τους από μια τέτοια διαίρεση.
(συνεχίζεται…)
1.Αποστόλου Ε. Βακαλοπούλου, Ιστορία της Μακεδονίας 1354-1833, σ.σ.39,40, Θεσσαλονίκη 1969.
- Αντώνη Μ. Κολτσίδα, Ιστορία της Βέροιας , τόμ. Α΄ σ. 220, Θεσσαλονίκη, x.x.
