H πολυβραβευμένη ποιήτρια της δεύτερης μεταπολεμικής γενιάς γεννήθηκε πριν 91 χρόνια.

Η Κική Δημουλά ή Βασιλική Ρόδου, όπως ήταν το πατρικό της όνομα, γεννήθηκε στην Αθήνα στις 6 Ιουνίου 1931.

Υπήρξε μία από τις πιο σημαντικές και εξέχουσες ποιητικές φωνές της Ελλάδας, η οποία προσέφερε μεγάλο έργο στα ελληνικά γράμματα, ενώ λίγο πριν το θάνατό της, στις 16 Ιανουαρίου 2020, η Υπουργός Πολιτισμού πρότεινε την Κική Δημουλά, με επίσημη επιστολή της προς την Επιτροπή, για το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας.

Πότε ξεκίνησε την ποίηση 

Η Κική Δημουλά εμφανίστηκε στα ελληνικά γράμματα το 1952 σε ηλικία 19 χρονών με την ποιητική συλλογή «Ποιήματα», την οποία σύντομα αποκήρυξε.

Έτσι, επισήμως εμφανίστηκε τελικά στην ποίηση το 1956 με τη συλλογή «Έρεβος».

Βέβαια, η Κική Δημουλά δεν ασχολήθηκε αποκλειστικά και εξ’ ολοκλήρου με την ποίηση, αφού εργάστηκε ως υπάλληλος στην Τράπεζα της Ελλάδος επί 25 χρόνια.

Η οικογένεια 

Λίγα χρόνια πριν την επίσημη είσοδό της στην ποίηση, το 1952, παντρεύτηκε τον ποιητή, μαθηματικό και πολιτικό μηχανικό Άθω Δημουλά, με προτροπή του οποίου δημοσίευσε την πρώτη της ποιητική συλλογή.

Μαζί απέκτησαν μάλιστα και δύο παιδιά και έζησαν μαζί μέχρι και τον θάνατό του.

Βραβεύσεις

Το 1972 τιμήθηκε με το Β’ Κρατικό Βραβείο Ποίησης για τη συλλογή «Το λίγο του κόσμου», ενώ αρκετά χρόνια αργότερα, το 1989, τιμήθηκε με το Α’ Κρατικό Βραβείο Ποίησης για τη συλλογή «Χαίρε ποτέ».

Το 1995 έλαβε το Βραβείο Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών για τη συλλογή «Η εφηβεία της λήθης».

Το 2002 εξελέγη τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, ενώ κατέλαβε την έδρα των γραμμάτων που είχε μείνει κενή μετά τον θάνατο του Νικηφόρου Βρεττάκου.

Πρόκειται για την τρίτη γυναίκα στην ιστορία της Ακαδημίας μετά τις Γαλάτεια Σαράντη και Αγγελική Λαΐου.

Η Association Capitale Européenne des Littératures τη βράβευσε, τον Μάρτιο του 2010, με το Ευρωπαϊκό Βραβείο Λογοτεχνίας στο πλαίσιο της πέμπτης Ευρωπαϊκής Συνάντησης Λογοτεχνίας. Ποιήματά της έχουν μεταφραστεί στα Αγγλικά, τα Γαλλικά, τα Ισπανικά, τα Ιταλικά, τα Πολωνικά, τα Βουλγαρικά, τα Γερμανικά και τα Σουηδικά.

Πρόταση για το Νόμπελ Λογοτεχνίας

Στις 16 Ιανουαρίου 2020, η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη πρότεινε την Κική Δημουλά, με επίσημη επιστολή της προς την Επιτροπή, για το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας.

Τι δήλωνε η ίδια για τα ποιήματα της

«Δεν νιώθω δημιουργός.

Πιστεύω ότι είμαι ένας έμπιστος στενογράφος μιας πολύ βιαστικής πάντα ανησυχίας, που κατά καιρούς με καλεί και μου υπαγορεύει κρυμμένη στο ημίφως ενός παραληρήματος, ψιθυριστά, ασύντακτα και συγκεκομμένα, τις ακολασίες της με έναν άγνωστο τρόπο ζωής.

Όταν μετά αρχίζω να καθαρογράφω, τότε μόνον, παρεμβαίνω κατ’ ανάγκην: όπου λείπουν λέξεις, φράσεις ολόκληρες συχνά και το νόημα του οργίου, προσθέτω εκεί δικές μου λέξεις, δικές μου φράσεις, το δικό μου όργιο στο νόημα, ότι τέλος πάντων έχει περισσέψει από δικές μου ακολασίες με έναν άλλον, άγνωστο τρόπο ζωής» είχε γράψει η Κική Δημουλά το 2010, με την ευκαιρία της βράβευσης της με το Ευρωπαϊκό Βραβείο Λογοτεχνίας.

Από τον έρωτα στην αγάπη

Η Κική Δημουλά τα διαχωρίζει.

Ενώ για εκείνη ο έρωτας είναι κάτι πολύ συγκεκριμένο, η αγάπη έχει πολλές μορφές. «Ο έρωτας είναι σαφέστερος και ειλικρινέστερος από την αγάπη.

Η αγάπη είναι μια λέξη η οποία προσφέρεται για πάρα πολλές χρήσεις. Αγάπη μητρική, συζυγική, αγάπη προς τον ανήμπορο ή προς αυτό που ονειρευόμαστε.

Η αγάπη έχει πάντα τις εξηγήσεις της. Ο έρωτας δεν τις έχει. Αυτή η αγάπη δεν μας παρατάει σύξυλους να φύγει όπως μας παρατάει ο έρωτας.

Είναι λέξη μεγάλης αντοχής.

Δεν τη βλέπεις ξαπλωμένη κάτω και διαψευδόμενη όπως βλέπεις τον έρωτα.

Η αγάπη είναι κι αυτή ένα αίσθημα που δε συμβαίνει ποτέ ταυτόχρονα και στους δύο και πεθαίνει πριν προλάβει να γεράσει. Αγάπη και έρωτας είναι μια διεκδίκηση, όχι μια κατάκτηση.

Είναι μια πάλη».

Παρότι ο έρωτας παρουσιάζεται σαν μια δύναμη που κινεί τον κόσμο, η Κική Δημουλά πιστεύει πως υπάρχουν άνθρωποι που δεν τον έχουν ζήσει: «Έρωτας είναι αυτό που δεν είχες. Το θλιβερό είναι ότι υπάρχουν άνθρωποι που νομίζουν ότι ερωτεύτηκαν ενώ δεν έχουν ερωτευτεί ποτέ».

Ο θάνατος 

Η Κική Δημουλά εισήλθε στις 2 Φεβρουαρίου 2020 σε Μονάδα Εντατικής Θεραπείας λόγω της χρόνιας αναπνευστικής ανεπάρκειας από την οποία έπασχε.

Τελικά, απεβίωσε 20 ημέρες αργότερα, στις 22 Φεβρουαρίου, λόγω καρδιακής ανακοπής.

Τάφηκε στο Α’ Νεκροταφείο Αθηνών δημοσία δαπάνη παρουσία συγγενών, εκπροσώπων των γραμμάτων και τεχνών και του πολιτικού κόσμου.

Πανελλήνιες 2022

Το δεύτερο κείμενο των εξεταζόμενων στο μάθημα της Νεοελληνικής γλώσσας – Έκθεση με τίτλο «Θυμάμαι άρα ζω;» επιλέχθηκε από το βιβλίο «Εκλήθην Ομιλίτρια» της Κικής Δημουλά που εκδόθηκε το 2022 με την ίδια να γράφει για την συλλογή των 45 κειμένων της.

Ποιήματα

Προφυλάξεις

Όταν βρέχει δεν παίρνω ομπρέλα.
To θεωρώ δειλία να προφυλάσσομαι από το ξεκάθαρο.
Όταν δε βρέχει, όσο και αν ευτυχεί ο ουρανός όσο κι αν τον πιστεύω
ανοίγω την ομπρέλα μου δεν είναι ξεκάθαρη καιρική συνθήκη η ευτυχία.

Ο πληθυντικός αριθμός

Ο έρωτας,
όνομα ουσιαστικόν,
πολύ ουσιαστικόν,
ενικού αριθμού,
γένους ούτε θηλυκού ούτε αρσενικού,
γένους ανυπεράσπιστου.
Πληθυντικός αριθμός
οι ανυπεράσπιστοι έρωτες.

Ο φόβος,
όνομα ουσιαστικόν,
στην αρχή ενικός αριθμός
και μετά πληθυντικός:
οι φόβοι.
Οι φόβοι
για όλα από δω και πέρα.

Η μνήμη,
κύριο όνομα των θλίψεων,
ενικού αριθμού,
μόνον ενικού αριθμού
και άκλιτη.
η μνήμη, η μνήμη, η μνήμη.

Η νύχτα,
όνομα ουσιαστικόν,
γένους θηλυκού,
ενικός αριθμός.
πληθυντικός αριθμός
οι νύχτες.
οι νύχτες από δω και πέρα
(Το λίγο του κόσμου, 1971)

Ποιητικές συλλογές και πεζά

Ποιήματα, 1952 (αποκηρυγμένα)

Έρεβος, 1956, εκδόσεις «Στιγμή», Αθήνα 1990
Ερήμην, εκδ. Δίφρος, Αθήνα 1958. Εκδ. «Στιγμή», 1990.
Επί τα ίχνη, εκδ. «Φέξης» Αθήνα 1963. Εκδ. «Στιγμή», 1989.
Το λίγο του κόσμου, εκδ. «Νεφέλη», Αθήνα 1971, 1983. Εκδ. «Στιγμή», 1990.
Το τελευταίο σώμα μου, εκδ, «Κείμενα», Αθήνα 1981. Εκδ. «Στιγμή», 1989.
Χαίρε ποτέ, «Στιγμή», 1988
Η εφηβεία της λήθης, «Στιγμή», 1994
Ποιήματα, εκδόσεις «Ίκαρος», Αθήνα 1998 (Συγκεντρωτκή έκδοση· περιλαμβάνονται όλες οι προηγούμενες συλλογές εκτός από τα Ποιήματα.)
Ενός λεπτού μαζί, «Ίκαρος», 1998
Ήχος απομακρύνσεων, «Ίκαρος», 2001
Χλόη θερμοκηπίου, «Ίκαρος», 2005
Συνάντηση, Γιάννης Ψυχοπαίδης, Κική Δημουλά, «Ίκαρος», 2007 (ανθολογία με εβδομήντα τρία ζωγραφικά έργα του Γιάννη Ψυχοπαίδη)
Μεταφερθήκαμε παραπλεύρως, «Ίκαρος», 2007
Τα εύρετρα, «Ίκαρος», 2010
Δημόσιος καιρός, «Ίκαρος», 2014
Άνω τελεία, «Ίκαρος», 2016

Πεζά
Ο φιλοπαίγμων μύθος, εκδ. «Ίκαρος», Αθήνα 2004 (Η ομιλία που εκφώνησε η Κική Δημουλά στην Ακαδημία Αθηνών κατά την τελετή υποδοχής της.)
Εκτός σχεδίου, «Ίκαρος», 2005 (επιλογή πεζών κειμένων)
Έρανος σκέψεων, «Ίκαρος», 2009 (η ομιλία της Κικής Δημουλά στην Αρχαιολογική Εταιρεία στις 26 Ιανουαρίου 2009)

 

Πηγή: in.gr