ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

 

Τοῦ Δημητρίου Ἰ. Τσιανικλίδη

Δρος Θ. – Νομικοῦ

 

 

Μέ πλούσιο ἱστορικό ὑλικό κυκλοφόρησε, ὅπως κάθε χρόνο, ἀπό την Ἱερά Μητρόπολή μας τό νέο ἐγκόλπιο ἡμερολόγιο για τό σωτήριο ἔτος 2018. Πρόκειται για μιά καλαίσθητη ἔκδοση διαστάσεων 13cm X 9cm, πού ἀριθμεῖ 87 σελίδες και ἐκτυπώθηκε σε τετραχρωμία τον Αὔγουστο τοῦ σωτηρίου ἔτους 2017 ἀπό τον ἐκδοτικό οἶκο «ΜΕΛΙΣΣΑ». Tό ἐξώφυλλο το ὁποῖο φέρει τον τίτλο: «ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΔΡΑΜΑΣ-ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΝ 2018», κοσμεῖται ἀπό τήν θαυματουργή εἰκόνα τῆς Παναγίας τῆς Βρεφοκρατούσας, ἡ ὁποία φυλάσσεται στόν Ἱ.Ν. Ἁγ. Ἀθανασίου Δοξάτου, ἐνῶ στο ὀπισθόφυλλο εἰκονίζεται ἡ ἀναθηματική στήλη, ἡ ὁποία βρίσκεται στον αὐλόγυρο τοῦ Ἱ. Ν. Ἁγ. Ἀποστόλων Δράμας, με την ἑξῆς ἐπιγραφή: «ΕΙΣ ΤΑ ΥΠΟ ΤΩΝ ΒΟΥΛΓΑΡΩΝ ΚΑΙ ΝΕΟΤΟΥΡΚΩΝ ΑΜΩΜΑ ΣΦΑΓΙΑ ΤΟΥ ΕΝ ΘΡΑΚΗ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ ΤΗΝΔΕ ΣΤΗΛΗΝ ΕΣΤΗΣΑΝ ΤΑ ΤΕΚΝΑ ΑΥΤΩΝ ΕΙΣ ΜΝΗΜΟΣΥΝΟΝ ΑΙΩΝΙΟΝ».

Το ἡμερολόγιο το ὁποῖο ἐκδίδεται γιά δωδέκατη χρονιά, ἄρχεται με τον ὡς ἄνω τίτλο και εἶναι ἀφιερωμένο «εἰς τον Ἑλληνισμόν τῆς Θράκη» (σ. 1). Ἀκολουθοῦν, στή συνέχεια ὁ ὑπότιτλος: «Τί ἐστί Πατριάρχης», με τό σύντομο ἀπόσπασμα ἀπό τό νομικό βιβλίο: «Ἐπαναγωγή» τοῦ Βασιλείου Μακεδόνος και Λεόντος Σοφοῦ (σ. 2), καθώς καί ἡ φωτογραφία τῆς Α.Θ.Π. τοῦ οἰκουμενικοῦ πατριάρχη κ. Βαρθολομαίου (σ.3). Ἀκολούθως, ἕπονται οἱ πατρικές εὐχές καί ἡ εὐλογία τοῦ σεπτοῦ μας ποιμενάρχη κ. Παύλου για τό νέο ἔτος 2018 (σ. 4), καθώς καί ἡ φωτογραφία του (σ. 5). Ἰδιαίτερο ἐνδιαφέρον παρουσιάζει στή συνέχεια, ὁ εὐσύνοπτος καί μεστός «Πρόλογος» (σσ. 6-7) τοῦ Σεβ. Ποιμενάρχη μας κ. Παύλου, ὁ ὁποῖος ἀρχικά κατατοπίζει για τό περιεχόμενο τοῦ ἡμερολογίου τον ἀναγνώστη με τά κάτωθι λόγια: «Στον ἑλληνισμό τῆς Θράκης ἀφιερώνουμε το ἡμερολόγιο τοῦ ἔτους 2018 τῆς ἱερᾶς μητροπόλεώς μας. Οἱ Ἕλληνες τῆς Θράκης βίωσαν πρῶτοι τόν πόνο και τά δεινά κατά τίς γεωπολιτικές ἀνακατατάξεις τοῦ προηγούμενου αἰῶνα. Εἶχαν τό θλιβερό προνόμιο πρῶτοι αὐτοί να γευθοῦν τίς συνέπειες τοῦ ἐκπατρισμοῦ καί μάλιστα οἱ κατοικοῦντες τή Βόρεια Θράκη (Ἀνατολική Ρωμυλία), πού βίαια προσαρτήθηκε στή Βουλγαρική ἡγεμονία (6-9-1885). Προσθέτει δε ὅτι: «Ἡ μητρόπολις μας, κατ’ ἐξοχήν προσφυγική, δέχθηκε πρόσφυγες ἀπό τή βόρεια και την Ἀνατολική Θράκη», ἐνῶ, τέλος, κλείνει τόν παρόντα πρόλογό του με τά παρακάτω συγκινητικά και ἐνθαρρυντικά λόγια: «Καθῆκον μας ἡ ἀφιέρωση τοῦ ἡμερολογίου τοῦ ἔτους 2018 στην ἱερά μνήμη ἐκείνων πού ἔμειναν στα ἅγια χώματα, ἐκείνων πού ἦρθαν και ὀρθοπόδησαν και ἔζησαν ἀξιοπρεπῶς και ἐθνοπρεπῶς, και αὐτῶν πού κρατοῦν το ἅγιο φῶς αὐτῆς τῆς ἱερῆς παρακαταθήκης ἀναμμένο». Στή συνέχεια, ὑπάρχει πολυσέλιδο εὐσύνοπτο ἱστορικό ἀφιέρωμα ἐνημερωτικοῦ χαρακτῆρα (σσ. 8-47) πού ἀφορᾶ τον ἑλληνισμό τῆς Θράκης, κατά τόν 19ο καί 20ο αἰῶνα, μέ τούς ἑξῆς ὑπότιτλους: «Οἱ Ἕλληνες τῆς Θράκης», «Ἡ Θράκη στην Ἐπανάσταση τοῦ 1821», «Θρακιῶτες στή Φιλική Ἑταιρεία και στον Ἱερό Λόχο», «Θρακιῶτες Ἀγωνιστές», « Ἀπό την Ἐπανάσταση τοῦ 1821 μέχρι τό Θρακικό Ἀγώνα», «Θρακικός Ἀγώνας (1906-1912)», «Ἡ Θράκη κατά τούς Βαλκανικούς Πολέμους και τόν Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο», «Ἡ ἀπελευθέρωση τῆς Ἀνατολικῆς Θράκης καί ὁ ξεριζωμός (1920-1922)», «Ἑλληνικοί προσφυγικοί πληθυσμοί στή Δράμα – Θρακιῶτες πρόσφυγες», «Ἡ εἰκόνα τῆς Παναγίας τοῦ Δοξάτου», «Ἡ τέχνη τῶν Θρακιωτῶν καροποιῶν», «Προσφυγικοί σύλλογοι πού δραστηριοποιήθηκαν στή Δράμα», «Πηγές». Ἀκολούθως, δημοσιεύεται το ἑορτολόγιο πού ἀναφέρεται στούς 12 μῆνες τοῦ ἔτους 2018 και με ἔγχρωμη και ἔντονη γραφή ἐκτυπώνονται οἱ μνῆμες τῶν Δεσποτικῶν και Θεομητορικῶν ἑορτῶν, καθώς και τῶν ἑορταζομένων Ἁγίων, ἐνῶ στην ἀπέναντι σελίδα ἀπό τά μηνολόγια καταγράφονται τά ἀναγνώσματα τῶν Κυριακῶν καί μεγάλων ἑορτῶν. Κάτω ἀπό τά ἀναγνώσματα παρουσιάζονται οἱ ἑορτάζοντες ἱεροί ναοί τῆς Μητρόπολης (σσ. 50-73). Στή συνέχεια, μνημονεύεται συνοπτικά ἡ «ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΔΙΑΡΘΡΩΣΙΣ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ», ἡ ὁποία περιλαμβάνει βιογραφικά στοιχεία τοῦ Σεβασμιωτάτου, τά ἐκκλησιαστικά συμβούλια, τίς διοικητικές ὑπηρεσίες, τίςἱερές μονές, τήν πνευματική καί φιλανθρωπική διακονία, τίς τοπικές ἑορτές, τά ἱερά λείψανα, καθώς και την ἐκκλησιαστική τέχνη (σσ. 74-80). Ἀκολούθως, ἕπεται τό τρισέλιδο ἐνημερωτικό για τίς περιόδους και τις ἡμέρες τῶν «νηστειῶν καί καταλύσεων» τῆς Ἐκκλησίας μας, καθώς και τά χρονικά διαστήματα τελέσεως τοῦ μυστηρίου τοῦ Γάμου (σσ. 81-83). Τέλος, το ἡμερολόγιο κλείνει με το ἐτήσιο «ΩΡΟΛΟΓΙΟΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΙΕΡΩΝ ΑΚΟΛΟΥΘΙΩΝ» (σσ. 84-85), με τόν τηλεφωνικό κατάλογο τῶν δημοσίων ὑπηρεσιῶν καί φορέων τῆς Δράμας (σ. 86), καθώς και με τό μονοσέλιδο χῶρο γιά προσωπικά τηλέφωνα (σ. 87). Τό παρόν ἡμερολόγιο με την ἄριστη τυποτεχνική του ἐμφάνιση διανθίζεται, ἀκόμη, με το ἀπαραίτητο ἔγχρωμο και ἀσπρόμαυρο φωτογραφικό ὑλικό, πού φωτίζει ἄγνωστες πτυχές μιᾶς ἀπό τίς μελανότερες περιόδους τῆς ἑλληνικῆς ἱστορίας. Ὁ ἑλληνισμός τῆς Ἀνατολῆς σταδιακά ἀπό τις ἀρχές τοῦ 20ου αἰῶνα ὑπέστη τρομακτική φθορά. Τό 1922 ξεριζώθηκαν οἱ ἑλληνικές κοινότητες τῆς Μικρασίας, τῆς Καππαδοκίας, τοῦ Πόντου, τῆς Θράκης και τῆς Ἀνατ. Ρωμυλίας καί διασκορπίστηκαν ἀφήνοντας πίσω τους τούς θρήνους και την ὀδύνη για τόν τόπο τους, ἐνῶ παράλληλα οἱ λατρευτικές παραδόσεις καί πολιτιστικοί θεσμοί πέρασαν στήν λήθη. Πρόσφυγες πιά, οἱ Ἕλληνες ἐκτοπίστηκαν και ἐγκατέλειψαν τά ἅγια χώματα τῆς πατρίδας τους παίρνοντας μαζί τους ὡς πολύτιμο θησαυρό τά θρησκευτικά τους κειμήλια, τις ἅγιες εἰκόνες, τά δισκοπότηρα και τά ἐξαπτέρυγα, αὐτά πού τούς ἔδιναν ἐλπίδα στόν δρόμο τοῦ ξεριζωμοῦ. Ἡ Ἱερά Μητρόπολη Δράμας με τόν τότε μακαριστό μητροπολίτη Λαυρέντιο β’ Παπαδόπουλο (1922-1928), τον ἀπό Χαλδίας, πρόσφυγας και αὐτός, ἄνοιξε τήν ζεστή καί φιλόξενη ἀγκαλιά της καί δέχθηκε τούς χιλιάδες πρόσφυγες ξεριζωμένους Ἕλληνες, ἀνάμεσά τους καί τούς Θρακιῶτες, πού ἔψαχναν τόπο να ἐγκατασταθοῦν. Τά χρόνια πέρασαν. Ἔσμιξαν μέ τούς ντόπιους και μέ τούς ἄλλους πρόσφυγες καί δημιούργησαν οἰκογένειες, παιδιά, ἐγγόνια. Ἀνεδείχθησαν ἄνθρωποι τῶν γραμμάτων, τῶν τεχνῶν και τοῦ ἐμπορίου. Σήμερα, ἀκολουθώντας την ἴδια παράδοση τῆς φιλοξενίας και τῆς προσφορᾶς τῶν προκατόχων του ὁ ποιμενάρχης μας κ. Παῦλος, ἀγκαλιάζει ὅλους τούς Χριστιανούς ὡς φιλόστοργος πατέρας και ἀδελφός και καλλιεργεῖ μέσα ἀπό τήν μυστηριακή ζωή τῆς Ἐκκλησίας μας τήν πνευματική ἀνακαίνιση και την ἐν Χριστῷ σωτηρία τοῦ ποιμνίου του. Ἐπίσης, ὁ κ. Παῦλος στα πλάισια τῆς ποιμαντικῆς του μέριμνας φροντίζει για τό καθημερινό συσσίτιο τῶν πασχόντων ἀδελφῶν μας, πρωτοπορεῖ σε ἔργα κοινωνικῆς εὐποιΐας καί φιλανθρωπίας, πρωτοστατεῖ στους ἀγῶνες για τά ἐθνικά δίκαιά μας καί συμμετέχει ἐνεργά σε ὅλες τις ἐκδηλώσεις ἐθνικοθρησκευτικοῦ χαρακτῆρα φορέων και ὀργανώσεων τῆς Μητρόπολής του. Ἡ Ἱερά Μητρόπολη Δράμας με τό παρόν ἡμερολόγιο ζωντάνεψε μνῆμες καί θρύλους τῆς ἔνδοξης παράδοσής μας, ἐνῶ παράλληλα ὑπερασπίζεται τήν πολιτισμική μας ἰδιαιτερότητα και ἐξασφαλίζει την ἱστορική μας συνέχεια, ἀφοῦ ἡ παροῦσα ἔκδοση ἀνέδειξε την ἑλληνορθόδοξη θρακική κληρονομιά καί την ἱστορική ταυτότητα τῶν Θρακῶν. Για τήν διάσωση τῆς παραπάνω θρακικῆς κληρονομιᾶς, στά πλαίσια τῆς ἱστορικῆς του ἀποστολῆς ὁ Οἰκουμενικός Θρόνος, σήμερα, ὑπό την πεπνυμένη καθοδήγηση τῆς Α.Θ.Π. τοῦ οἰκουμενικοῦ πατριάρχη κ. Βαρθολομαίου, φροντίζει για την ἀνασύσταση και ἀναδιοργάνωση τῶν ἐκκλησιαστικῶν ἐπαρχιῶν τῆς Ἀνατολικῆς Θράκης, ὅπως, π.χ. τῆς Ἀδριανουπόλεως, τῆς Σηλυβρίας, κ.ἄ.

Στούς σημερινούς χαλεπούς καιρούς, τό παρόν ἡμερολόγιο ἀποτελεῖ το ἀντίδοτο ἀπέναντι στην ἱστορική λήθη, την ἀδιαφορία και την ἄγνοια. Τό παρόν ἡμερολόγιο καθίσταται ἕνας σύχγρονος ἡμεροδείκτης πρακτικός, ἀξιόλογος και ὠφέλιμος, ἐνῶ, παράλληλα ἀποτελεῖ πολύτιμη πηγή ἱστορικῆς γνώσης. Ἀξίζουν θερμά συγχαρητήρια στην Ἱερά Μητρόπολη Δράμας, ἡ ὁποία ὡς κιβωτός διάσωσης τῆς ἱστορικῆς διαδρομῆς τοῦ λαοῦ μας προβάλλει με την παροῦσα ἔκδοση τήν θαυματουργή εἰκόνα τῆς Παναγίας τῆς Βρεφοκρατούσας. Το ἱερό αὐτό κειμήλιο τῶν Θρακῶν προσφύγων ἀπό τήν Μακρά Γέφυρα τῆς Ἀνατολικῆ Θράκης (σσ. 42-43), ἡ εἰκόνα τῆς κυρίας Θεοτόκου, ἡ πρώτη προσφυγοπούλα, πού ἀκολούθησε τά προσφυγόπουλα παιδιά της κατά θαυματουργικό τρόπο και την πῆραν στην ἀγκαλιά τους σάν φυλαχτό, φεύγοντας με τά κάρα ἀπό τίς πατρογονικές τους ἑστίες, τούς ἔδινε θάρρος καί κουράγιο στόν δρόμο τοῦ ξεριζωμοῦ και στίς τρικυμίες τῆς ζωῆς. Ἀξίζει να συγχαροῦμε, τέλος, τον Σεβ. ποιμενάρχη μας κ. Παῦλο, για την ἀξιέπαινη ἔκδοση τοῦ παρόντος ἡμερολογίου με το ὁποῖο προβάλλεται ἡ ἀνεκτίμητη προσφορά τῶν ἑλλήνωντῆς Θράκης στο ἔθνος, στην ἐκκλησία, στήν παιδεία και στόν πολιτισμό.