Άρθρο
του Μαργαρίτη Τζίμα
Καθηγητή
Πρώην Υπουργού
«Παιδεία μόνη των κτημάτων αναφαίρετον και ζώντι και τελευτήσαντι παραμένουσα» έγραψε ο Μέγας Βασίλειος, ο πνευματικός στυλοβάτης της Ορθοδοξίας μας.
Ενώ «Θεμέλιο κάθε πολιτείας είναι η ανατροφή των νέων», έλεγε ο μεγάλος Έλληνας φιλόσοφος Πυθαγόρας.
Όλα προετοιμάζονται για τους νέους που θέλουν να σπουδάσουν. Άλλοτε με επιτυχία και άλλοτε με αποτυχία. Όμως τα όνειρα των νέων ταξιδεύουν και χωρίς εκπαιδευτικά συστήματα, σε μικρές αίθουσες διδασκαλίας, με καλούς η όχι εκπαιδευτικούς. Δεν μπορείς να βάλεις φραγμό σε μια ιδέα, όσο και αν εσύ δεν την ασπάζεται.
Το εκπαιδευτικό σύστημα από μόνο του δεν προσφέρει σχεδόν τίποτε στην έρευνα, τη μάθηση και την εξέλιξη. Χρειάζεται και η προσπάθεια του μαθητή και της μαθήτριας, του φοιτητή και της φοιτήτριας. Ένα καλό βιβλίο είναι απαραίτητο, όμως δεν είναι το διαβατήριο για την πρόοδο. Κάποιοι πρέπει να το διαβάσουν. Ο ανθρώπινος παράγοντας είναι καταλυτικό στοιχείο σε μια ελπιδοφόρα εκπαιδευτική διαδικασία.
Οι κυβερνήσεις κάνουν τη δουλειά τους. Ψηφίζουν νόμους που πολλές φορές προκαλούν αντιδράσεις, αλλά προς την κατεύθυνση παροχής κινήτρων και ολοκληρωμένης παρέμβασης στην εκπαιδευτική διαδικασία λίγα γίνονται.
Παιδεία, υγεία και άμυνα. Τρεις τομείς που έχουν τη δική τους αξία. Όμως στη σημερινή εποχή της αλματώδης ανάπτυξης των επιστημών και της τεχνολογίας, δεν είναι δυνατόν τα σχολικά βιβλία να μην είναι εκσυγχρονισμένα και ελκυστικά για τον μαθητή ή φοιτητή.
Φυσικά η αποκατάστασή, η εύρεση εργασίας και η σύνδεση των σπουδών με την κοινωνία και τις ανάγκες της είναι ένα ζητούμενο. Η προσπάθεια και η επιβράβευση, απαραίτητο στοιχείο σε μια εκπαίδευση. Ο ανταγωνισμός δεν είναι κακός. Η άμιλλα είναι στοιχείο που ανοίγει δρόμους στη σκέψη αλλά και στην έρευνα. Χωρίς την έρευνα δεν υπάρχει ορατό όφελος των επιστημονικών αποτελεσμάτων στην κοινωνία.
Πολλές φορές διερωτάται κανείς, γιατί να ξοδεύονται τόσα πολλά χρήματα για τη διαστημική. Όμως για να φτάσει η επιστήμη να στείλει τον άνθρωπο στο διάστημα, έχουν αναπτυχθεί πολλές περιπτώσεις που διευκόλυναν τον άνθρωπο. Απο τις επικοινωνίες, την ιατρική, την κίνηση, την τεχνολογία.
Το πολιτικό σύστημα επιβάλλεται να δικαιώσει τον δάσκαλο, τον εκπαιδευτικό. Δεν είναι δυνατόν με μισθούς εξευτελιστικούς να καλείται ο δάσκαλος να διδάξει με αξιοπρέπεια, να πληρώσει το ενοίκιο του και να καλύψει τις στοιχειώδεις ανάγκες για την επιβίωσή του. Δεν μπορεί ένας σύμβουλος κρατικού λειτουργού να πληρώνεται διπλάσια και τριπλάσια από ένα καθηγητή.
Και όμως Παρ όλα αυτά υπάρχει φως. Υπάρχουν πολλοί, πάρα πολλοί μαθητές και φοιτητές που διαπρέπουν. Φλέγονται από αγάπη για την επιστήμη τους, για μάθηση για επιτυχία. Υπάρχουν εκπαιδευτικοί που τιμούν το λειτούργημά τους. Τους βλέπουμε, είναι δίπλα μας. Αλτρουιστές, ιδεολόγοι και επίμονοι στην αξιοπρεπή εκπαιδευτική διαδικασία.
Χωρίς ένα σχολείο οργανωμένο κοινωνία με μέλλον δεν υπάρχει. Η πηγή της γνώσης είναι η παιδεία και το σχολείο. Τεχνίτης μορφωμένος, επιστήμονας καταρτισμένος για μια κοινωνία όπου όλοι οι άνθρωποι θα ζουν και θα απολαμβάνουν τα αγαθά της ζωής. Η αξιοποίηση του ταλάντου που ο Θεός έδωσε στον καθένα μας, θα γίνει στο σχολείο. Θα γίνει από τον εκπαιδευτικό την οικογένεια, την εκκλησία και από τη δική μας προσπάθεια.
Όμως για μας τους Έλληνες, παιδεία χωρίς καλλιέργεια των επιστημών, της ιδέας της Πατρίδας, της οικογένειας, της Ορθοδοξίας είναι γράμμα κενό. Τότε έρχεται η ικανοποίηση της προσφοράς και η δικαίωση των αγώνων. Κανείς δεν μπορεί να αλλάξει μόνος του την κοινωνία. Αυτή αλλάζει με παιδεία των πολιτών της.
Χρειάζεται λοιπόν μια εκπαιδευτική επανάσταση, μια αλλαγή σε συστήματα και νοοτροπίες. Και οι πολιτικές δυνάμεις επιτέλους να συμφωνήσουν σε ένα εκπαιδευτικό σύστημα διάρκειας αποτελεσματικό.
Φυσικά με μορφωμένος δεν είναι αυτός που κατέχει πτυχία αλλά αυτός που έχει καλλιέργεια ψυχής και νου. Γιατί όπως έλεγε ο Έλληνας φιλόσοφος Διογένης, «η παιδεία για τους νέους είναι σωφροσύνη, για τους φτωχούς πλούτος και για τους πλούσιους στολίδι».
Και μην ξεχνάμε, ο πρώτος παιδαγωγός, ο πρώτος δάσκαλος είναι ο γονέας.
