ΑΡΘΡΟ
Του Χάρη Δαμιανίδη
Απόφοιτου του τμήματος Κοινωνικής Διοίκησης και Πολιτικής Επιστήμης
Πριν 74 χρόνια τελείωσε ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος, με τη συντριβή των φασιστικών δυνάμεων (Γερμανίας, Ιαπωνίας, Ιταλίας και των συμμάχων τους) που αιματοκύλησαν ολόκληρη την ανθρωπότητα στον πιο καταστροφικό μέχρι τότε πόλεμο. Η 9η Μάη του 1945 έχει καταγραφεί στην ιστορία ως η Ημέρα της Μεγάλης Αντιφασιστικής Νίκης. Έχασαν τη ζωή τους τουλάχιστον 50 εκατομμύρια άνθρωποι, εκ των οποίων περίπου 20 εκατομμύρια ήταν πολίτες της Σοβιετικής Ένωσης. Παρότι έχουν περάσει 74 χρόνια από τότε, ο εφιάλτης του φασισμού επιστρέφει δριμύτερος όχι μόνο στην Ευρώπη αλλά και σε ολόκληρο τον κόσμο. Αλλά τι φταίει, για την άνοδο που των φασιστικών – ναζιστικών κομμάτων;
Η άνοδος της ακροδεξιάς στην Ευρώπη με έντονο φασιστικό χρώμα σε ορισμένες περιπτώσεις, χωρίς να είναι κάτι που πρέπει να τρομάζει, όμως προκαλεί ανησυχία. Ιστορικά μόνο μαύρες σελίδες για την παγκόσμια κοινωνία με επίκεντρο την Ευρώπη έχουν γραφτεί για τους λαούς όπου κυριάρχησε η ακροδεξιά. Με μεγαλύτερη ένταση από ότι σε συνηθισμένες κοινοβουλευτικές περιόδους δέχτηκαν επίθεση τα ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα, εντάθηκαν ο εθνικισμός και ο σωβινισμός με αποτέλεσμα να ορθωθούν μεγάλες δυσκολίες στην ενότητα του λαϊκού και εργατικού κινήματος. Την άνοδο την ακροδεξιάς στην Ευρώπη θα είναι πολύ επιπόλαιο να την ερμηνεύσουμε με ψυχολογικούς μηχανισμούς ή μόνο με πολιτικούς όρους αγνοώντας τις οικονομικές εξελίξεις, τον αδυσώπητο ανταγωνισμό των πολυεθνικών και των κρατών για κατοχή στρατηγικών πρώτων υλών και αγορών. Τις προηγούμενες δεκαετίες της καπιταλιστικής ανάπτυξης, με την ισχυρή παρουσία του κράτους στην λειτουργία της οικονομίας, την παρέμβαση του κινήματος έγινε κατορθωτό να ικανοποιούνται κοινωνικά δικαιώματα και να μην πλήττονται τα ατομικά. Ο παραγόμενος κοινωνικός πλούτος μπορούσε έτσι να διαχέεται στην κοινωνία και ήταν δυνατό ο καθένας και κυρίως τα μεσαία κοινωνικά στρώματα να παίρνουν το κατιτίς και με αυτόν τον τρόπο να μην βρίσκει έδαφος να αναπτυχθεί το δηλητήριο του εθνικισμού. Όμως ο καπιταλισμός αναπτύσσεται και αυτό απαιτεί περιθωριοποίηση μεγάλων τμημάτων της κοινωνίας, ανακατατάξεις κρατικής ισχύος στην παγκόσμια αγορά και αυτά τροφοδοτούν τον εθνικισμό που βρίσκεται σε λανθάνουσα κατάσταση.
Η άνοδος της ακροδεξιάς δεν είναι κάτι που ανησυχεί τις οικονομικές ελίτ. Η ακροδεξιά δεν είναι κάτι ξένο στην διαχείριση των υποθέσεων της αστικής τάξης. Ανάλογα με την συγκυρία σαν πολιτικό εκκρεμές η ακροδεξιά μπορεί να βρίσκεται στο προσκήνιο και να εκφράζει τα συμφέροντα ισχυρών μερίδων του κεφαλαίου.
Η ιστορία διδάσκει πως η ακροδεξιά «ανθίζει» σε περιόδους κρίσεις και αξιοποιείται από τους κεφαλαιοκράτες και το πολιτικό τους προσωπικό για το μοίρασμα του κόσμου και των αγορών με τοπικούς πολέμους, οι οποίοι κάποιες φορές παίρνουν προέκταση σε παγκόσμιους. Τα δεξιά πολιτικά κινήματα, από τους Ναζί μέχρι τους φανατικούς θρησκευόμενους, βρίσκονταν πίσω από μερικές από τις πιο καταστροφικές και τερατώδεις πολιτικές εξελίξεις του περασμένου αιώνα. Οι κινήσεις της πολιτικής ακροδεξιάς, με την ανοχή και την αλληλεγγύη των δεξιών κυβερνήσεων, βρίσκεται και πάλι σε άνοδο. Η σκέψη και η δράση των ακροδεξιών πολιτικών κινημάτων δεν είναι συντηρητική αλλά κυρίως αντιδραστική. Θέλουν να αποκαταστήσουν μια παλαιότερη τάξη, ένα παλιό καθεστώς. Ακροδεξιές δυνάμεις όπως η Λεπέν στη Γαλλία, ο Σαλβίνι στην Ιταλία, η Εναλλακτική για τη Γερμανία (ΑfD) και ο Κουρτς στην Αυστρία αποτελεί απόδειξη ότι οξύνονται οι ανταγωνισμοί και τα μεγάλα συμφέροντα σε κλάδους της οικονομίας τόσο σε μέλη της Ε.Ε. αλλά και μεταξύ διεθνών ανταγωνιστών.
Είναι ξεκάθαρο πως παλιά και νέα σοσιαλδημοκρατία, φιλελεύθεροι και φυσικά μαζί και οι ακροδεξιοί, πίσω από τις μικροδιαφορές που έχουν, τάσσονται υπέρ των επιδιώξεων στο πλαίσιο της ΕΕ και του ΝΑΤΟ, συμφωνούν στη στρατηγική για την ισχυροποίηση των μονοπωλιακών ομίλων, αλλά και στην πιο ενεργό συμμετοχή στους ιμπεριαλιστικούς σχεδιασμούς, στον αντικομμουνισμό.
Η ακροδεξιά αποτελεί «παιδί» του καπιταλισμού, και σε όποια μορφή και αν εμφανίζεται, αποτελούσε και θα αποτελεί τον θανάσιμο εχθρό της ειρήνης και της ίδιας της ανθρώπινης ύπαρξης. Λόγω ότι η ανθρωπότητα πλήρωσε πολύ ακριβά την ανοχή, είναι αναγκαία η επαγρύπνηση και η αντίσταση των λαών στους φασίστες και στους νεοναζί. Το σύστημα του καπιταλισμού και το αβυσσαλέο κυνήγι της κερδοφορίας των μονοπωλίων είναι που γεννά και τρέφει την ακροδεξιά.
