Του Θοδωρή Καραουλάνη (euractiv.gr)
Ο Υφυπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων Γιάννης Τσακίρης δεν δίστασε – καθώς δεν είναι πολιτικός και βρίσκονταν για χρόνια στο εξωτερικό – να περιγράψει δημόσια με ήρεμο αλλά πολύ γλαφυρό τρόπο, προαναγγέλλοντας αλλαγές που ανέλυσε η euractiv.gr σε ξεχωριστό ρεπορτάζ, τα προβλήματα που αντιμετωπίζει τόσο το ίδιο το κράτος με τη διαχείριση που γίνεται στην πράξη με τα χρήματα των Ευρωπαϊκών Διαρθρωτικών Ταμείων όσο και οι επιχειρήσεις για να πάρουν επιδότηση ΕΣΠΑ.
Με την ευστοχία ενός ανθρώπου που ασχολείται με την ουσία των θεμάτων, περιέγραψε με παραδείγματα παθογένειες της διοίκησης αλλά και ειδικά της διαχείρισης του ΕΣΠΑ που βλέπουν όλοι οι πολίτες αλλά το πολιτικό προσωπικό της χώρας δύσκολα παραδέχεται. Και προφανώς υπονόησε ποια πράγματα θέλει να αλλάξουν σύντομα, με το νέο ΕΣΠΑ 2021 – 2027…
Δύο χρόνια και τρελά πράγματα για μια επιδότηση ΕΣΠΑ
Μιλώντας σε εκδήλωση στη Θεσσαλονίκη και περιγράφοντας τις άκαμπτες διαδικασίες, έδωσε ένα γλαφυρό αλλά συγκεκριμένο παράδειγμα της παθογένειας που μαστίζει το ΕΣΠΑ λόγω γραφειοκρατίας και ανελαστικών διαδικασιών…
«Έστω ότι βγάζουμε σήμερα μια πρόσκληση και λέμε: ελάτε εταιρείες – για παράδειγμα – εστίασης να κάνετε αναβάθμιση του εξοπλισμού σας κλπ. Η πρόσκληση είναι για 6 μήνες και έρχονται οι εταιρείες να κάνουν τις υποβολές των πλάνων τους προκειμένου να επιδοτηθούν. Συνήθως οι 6 μήνες τραβιούνται, γίνονται 9 ή 12 – γιατί δεν προλάβαμε κλπ. Μετά ξεκινά η αξιολόγηση αυτών των αιτήσεων, γιατί είναι συγκριτική αξιολόγηση σε αυτά τα προγράμματα, από ένα κουτσουρεμένο προσωπικό του ΕΠΑΝΕΚ και παίρνει, στην καλύτερη περίπτωση, άλλο ένα εξάμηνο να βγουν οι λίστες με τις βαθμολογίες, ποιοι πέρασαν το όριο για να βγει ο προϋπολογισμός. Έχουμε τις ενστάσεις τώρα, ξεκινούν τις ενστάσεις αυτοί που δεν μπήκαν. Πρέπει να εξεταστούν όλες οι ενστάσεις, να βγει ο τελικός πίνακας των δικαιούχων, να γίνουν οι εντάξεις, που συνολικά παίρνουν δύο χρόνια!».
Ο Γιάννης Τσακίρης προσέθεσε με νόημα για τα βάσανα των επιχειρήσεων – με το ειδικό βάρος του τεχνοκράτη επί των επενδύσεων σε ευρωπαϊκό επίπεδο (στέλεχος της ΕΤΕπ), θυμίζουμε: «Άρα εγώ έχω να κάνω μια επένδυση σήμερα και θα ενταχθώ σε δύο χρόνια… Πέρασαν τα δύο χρόνια, εντάχθηκα. Πάω στην τράπεζα να πάρω την προκαταβολή. Μου λέει η τράπεζα για να πάρεις προκαταβολή πρέπει να φέρεις εγγυητική επιστολή… Άλλη τρέλα αυτή, πρέπει να βάλεις ενέχυρο το σπίτι σου ή κάτι αντίστοιχο για να πάρεις την προκαταβολή του ΕΣΠΑ…».
Και δήλωσε χαρακτηριστικά: «Είναι τρελά αυτά τα πράγματα και τα λέω με πάσα ειλικρίνεια και με πλήρη επίγνωση των συνεπειών».
Φυσικά, ο Υπουργός υπονόησε αυτό που γνωρίζουν όλοι οι μικρομεσαίοι επιχειρηματίες στη χώρα: ούτε καν σε δύο χρόνια, χρειάζονται 2 ή 3 και παραπάνω για να γίνει εν τέλει εκταμίευση χρημάτων στα περισσότερα προγράμματα για επιχειρήσεις. Όμως αυτό δεν είναι πλέον βιώσιμο…
Τι θα μπορούσε να γίνει για να επιταχυνθούν οι διαδικασίες επιδοτήσεων ΕΣΠΑ προς επιχειρήσεις
Σχολιάζοντας όλες αυτές τις διαδικασίες, ο Γιάννης Τσακίρης σημείωσε «Εμείς καταφέραμε να απλοποιήσουμε πολύ το κομμάτι τουλάχιστον στο υπάρχον ΕΠΑΝΕΚ. Είναι όμως ένα μικρό κομμάτι απλοποίησης, παρότι ήταν 12 υπουργικές αποφάσεις που έβγαλα…».
Η απίθανη ελληνική γραφειοκρατία αποδεικνύεται για μια ακόμη φορά: 12 υπουργικές αποφάσεις για μια μικρή μόνο βελτίωση, όπως λέει ο ίδιος άνθρωπος που τις υπέγραψε. Και αν βλέπατε την έκφραση του Γιάννη Τσακίρη την ώρα που τα έλεγε, θα καταλαβαίνατε περισσότερα από όσα λέει…
Ο αρμόδιος για το ΕΣΠΑ Υφυπουργός ανέλυσε ειδικά το θέμα της συγκριτικής αξιολόγησης που επιβάλλεται σχεδόν σε όλα τα προγράμματα ενίσχυσης της επιχειρηματικότητας, καταγγέλλοντας ότι… δεν υφίσταται καμία ανάγκη να υπάρχει! Μόνο γραφειοκρατικές εμμονές!
Ο Γιάννης Τσακίρης δίνοντας ένα παράδειγμα της κακοδαιμονίας σημείωσε: «δεν υπάρχει κανένας λόγος συγκριτικής αξιολόγησης. Δεν το επιβάλλει κανένας, η ελληνική γραφειοκρατία το επέβαλε. Θα μπορούσε να υπάρχει όπως σε άλλες χώρες το σύστημα first-in/first-out: καταθέτεις, περνάς τη βάση και παίρνεις το ποσό. Όποιος είναι πιο γρήγορος εντάσσεται και παίρνεις π.χ. έξι μήνες διορία να κάνεις την επένδυση. Δεν την έκανες σε έξι μήνες; Την χάνεις, έρχεται ο επόμενος στη λίστα. Άρα είναι ένα σύστημα που τρέχει συνέχεια, με πάρα πολύ λίγες ανάγκες ανθρωπίνων πόρων σε επίπεδο υπηρεσιών – και γίνεται η δουλειά. Απλά πράγματα…».
Βέβαια, ο κ. Τσακίρης πιθανόν δεν γνωρίζει ότι τεράστια προβλήματα – όχι γραφειοκρατίας αλλά εξάντλησης πόρων και ταλαιπωρίας πολιτών – δημιούργησε και ένα άλλο πρόγραμμα του ΕΣΠΑ τα τελευταία χρόνια που ήταν σχεδιασμένο να δίνει επιδότηση με χρονική σειρά…
Πρόκειται για το «Εξοικονομώ Κατ’ Οίκον» όπου ο προϋπολογισμός εξαντλούνταν σε λίγες ώρες καθώς δεν υπήρχε συγκριτική αξιολόγηση αλλά χρονική σειρά, ενώ το πληροφοριακό σύστημα των αιτήσεων και διαχείρισης κατέρρεε από το αυξημένο ενδιαφέρον… Τεχνικά θέματα, αλλά δείχνουν την άλλη όψη του προβλήματος….
Η ίδια κατάσταση καταγράφηκε και σε όσες Περιφέρειες «έτρεξε» και ο νέος και διευρυμένος κύκλος του «Εξοικονομώ» και για αυτό θα πρέπει ο κ. Τσακίρης και το Υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων που βάζει τα χρήματα μέσω της Πολιτικής Συνοχής, να φροντίσουν να μη ξανασυμβεί. Θυμίζουμε ότι, παλαιότερα, σύμφωνα με το τότε ρεπορτάζ του economix.gr, ο Υπουργός Άδωνις Γεωργιάδης είχε βάλει τις φωνές όταν, μόλις ανέλαβε, κατάλαβε τα προβλήματα και τα αδιέξοδα που είχαν δημιουργηθεί, τότε…
Η πιο απλή δράση που έχει γίνει στην ιστορία του ΕΣΠΑ
Προχωρώντας περισσότερο, ο Γιάννης Τσακίρης έδωσε μάλιστα και ένα πρόσφατο παράδειγμα για το πώς μέσω της ψηφιακής τεχνολογίας μπορεί να βελτιωθεί για κάθε επιχείρηση η διαδικασία και να απλοποιηθεί σε υπερθετικό βαθμό.
«Θέλω να σας δώσω ένα παράδειγμα: είχαμε μια δράση επιδότησης τόκων επιχειρηματικών δανείων όπου μπήκαν περίπου 30 χιλιάδες επιχειρήσεις. Αυτή ήταν η πιο απλή δράση του ΕΣΠΑ που έχει γίνει στην ιστορία του ΕΣΠΑ. Αυτό που έπρεπε να κάνει κάθε εταιρεία που ενδιαφέρονταν ήταν να συνδεθεί με τους κωδικούς που έχει στο ΠΣΚΕ (Πρόγραμμα Σώρευσης Κρατικών Ενισχύσεων), έβαζε την αίτηση και ανέβαζε 5 υπεύθυνες δηλώσεις (που έλεγαν δεν είμαι προβληματική, δεν, δεν, δεν…), υπογεγραμμένες από τον λογιστή ή τον διευθύνοντα ή όποιον είχε δικαίωμα υπογραφής, έλεγε την τράπεζα στην οποία είχε το δάνειο, αυτόματα πήγαινε η αίτηση στην τράπεζα, εκεί η τράπεζα έκανε 2-3 ημέρες, νομίζω, την επεξεργασία και έβγαινε η επιχορήγηση, δηλαδή ο επιχειρηματίας δεν πήγαινε καν στην τράπεζα, τα έκανε όλα online».
Ο Γιάννης Τσακίρης σημείωσε ότι δεν είναι όλες οι περιπτώσεις προγραμμάτων ίδιες και ότι ήταν λίγο τραβηγμένο το παράδειγμα, καθώς ταίριαζε απόλυτα αυτή η δράση να γίνει ηλεκτρονικά, «αλλά και πάλι σας λέω ότι προχωράμε με γρήγορα βήματα ώστε οι ηλεκτρονικές βοήθειες να είναι πολύ μεγάλες», τόνισε.
Ο παριστάμενος στην εκδήλωση πρόεδρος του Συνδέσμου Βιομηχανιών Ελλάδος ΣΒΕ Θανάσης Σαββάκης επιβεβαίωσε τον Γιάννη Τσακίρη λέγοντας πως πράγματι αυτή ήταν η πιο απλή δράση του ΕΣΠΑ που έγινε ποτέ και πρόσθεσε πως μακάρι να ήταν όλες οι δράσεις έτσι…
Και με τον θεσμικό του ρόλο τόνισε ένα σημείο που δεν ανέλυσε ο κ. Τσακίρης: πως κυρίαρχο θέμα στον σχεδιασμό του νέου ΕΣΠΑ θα πρέπει να είναι η περιφερειακή ανάπτυξη και πως οι παθογένειες του παρελθόντος θα πρέπει να εκλείψουν. «Στο πλαίσιο αυτό Θα πρέπει να έχουμε συγκεκριμένες στρατηγικές περιφερειακής ανάπτυξης» σημείωσε, δίνοντας έμφαση στην ουσία της χρηματοδότησης από την Πολιτική Συνοχής της ΕΕ.
