Η σαρωτική επικράτηση της υπερ-μεταδοτικής παραλλαγής Όμικρον στην κοινότητα αρχίζει το τελευταίο διάστημα να αποτυπώνεται με έντονο τρόπο και στις νοσηλείες στο νοσοκομείο. Το 65% των νέων εισαγωγών στη Θεσσαλονίκη και σε άλλους νομούς της Μακεδονίας το τελευταίο διάστημα οφείλεται στη συγκεκριμένη παραλλαγή, η οποία παρόλο που προκαλεί ηπιότερη νόσηση δεν είναι ακίνδυνη, ειδικά σε ανεμβολίαστο και ευάλωτο πληθυσμό. Είναι χαρακτηριστικό ότι μέσα σε μια εβδομάδα το συγκεκριμένο ποσοστό τριπλασιάστηκε, όπως λέει στο iatronet.gr η βιοπαθολόγος του Εργαστηρίου Μικροβιολογίας του ΑΠΘ, αναπληρώτρια καθηγήτρια του Τμήματος Ιατρικής, Γεωργία Γκιούλα (φωτογραφία).
Στο Εργαστήριο αναλύονται καθημερινά με μοριακό έλεγχο δείγματα που φτάνουν από νοσοκομεία της Θεσσαλονίκης, από Δυτική Μακεδονία, Κατερίνη, Χαλκιδική, Σέρρες, Δράμα, καθώς και από Κέντρα Υγείας της περιοχής. Το ποσοστό της παραλλαγής Όμικρον στην κοινότητα ξεπέρασε την Τετάρτη το 88% και στις νέες νοσηλείες άγγιξε το 65% κατά μέσο όρο, καθώς τα ποσοστά διαφοροποιούνται μέρα με τη μέρα και από ένα νοσοκομείο σε άλλο.
“Ενώ ξεκινήσαμε την προηγούμενη εβδομάδα με ένα ποσοστό 20% της Όμικρον στις νοσηλείες, φτάσαμε στο 65%. Φαίνεται ότι όσο εξαπλώνεται στην κοινότητα, αρχίζει και πιάνει και πιο ευπαθείς ομάδες, κι έτσι αυξάνεται ο αριθμός των εισαγωγών”, εξηγεί η κ. Γκιούλα και προσθέτει ότι ευτυχώς αυτό δεν φαίνεται προς το παρόν να φτάνει στις ΜΕΘ, όπου ακόμη κυριαρχεί με συντριπτικά ποσοστά η Δέλτα. “Από τα διεθνή δεδομένα μέχρι τώρα φαίνεται πως η Όμικρον δεν κάνει βαριές πνευμονίες. Βέβαια κάποιοι μπορεί να οδηγηθούν σε νοσηλεία γιατί μπορεί να έχουν υποκείμενα νοσήματα, μπορεί να τους προσβάλλει το κατώτερο αναπνευστικό και να κάνει πνευμονία, για αυτό και νοσηλεύονται”, σημειώνει.
Σε ό,τι αφορά τα ποσοστά των δύο παραλλαγών στην κοινότητα, η αύξηση της παρουσίας της Όμικρον είναι ακόμη περισσότερο εκρηκτική: Στις 20 Δεκεμβρίου, όταν άρχισαν οι επιστήμονες του Εργαστηρίου να ελέγχουν την Όμικρον, το ποσοστό της ήταν στο 8% των δειγμάτων. Στις 24 Δεκεμβρίου ανέβηκε στο 12%, μέχρι τις 29 του μηνός έφτασε στο 35% και με τη νέα χρονιά πήγε σταδιακά στο 50%, στο 70% για να ξεπεράσει στις 10 Ιανουαρίου το 80%. Από τα 700 δείγματα που εξετάστηκαν την Τετάρτη, 12 Ιανουαρίου, τα 500 ήταν θετικά. Περισσότερα από 450 εξ αυτών ήταν Όμικρον και τα υπόλοιπα Δέλτα.
Μπορεί να επανέλθει η Δέλτα;
Παρά την σαρωτική επικράτηση της Όμικρον, η Δέλτα επιμένει και μάλιστα σε πραγματικούς αριθμούς κρουσμάτων κοντά σε αυτούς που εμφανίζονταν πριν από την εμφάνιση της Όμικρον (10% σε ένα σύνολο 50.000 κρουσμάτων σημαίνει 5.000 κρούσματα Δέλτα). Από κάποιους επιστήμονες έχει διατυπωθεί η ανησυχία για πιθανή επαναφορά της Δέλτα όταν υποχωρήσει η Όμικρον με τον ίδιο ταχύτατο ρυθμό με τον οποίο εμφανίστηκε. Σύμφωνα με αυτό το δυσμενές σενάριο, η παραλλαγή που είναι υπεύθυνη για χιλιάδες εισαγωγές, διασωληνώσεις και θανάτους, ίσως κυριαρχήσει ξανά. Η κ. Γκιούλα δεν δίνει πολλές πιθανότητες να συμβεί κάτι τέτοιο, εκτιμώντας πως η παραλλαγή Δέλτα μπορεί να εξαφανιστεί με έμμεσο τρόπο, μέσω της ανοσίας που θα έχει αποκτηθεί από τη νόσηση με την Όμικρον.
“Αυτοί που θα μολυνθούν από την Όμικρον θα είναι προστατευμένοι και από τη Δέλτα, άρα κάποια στιγμή αυτό και μόνο μπορεί να οδηγήσει και στην εξαφάνιση της Δέλτα, γιατί δεν θα βρίσκει ξενιστή. Ενώ το ανάποδο δεν συμβαίνει, βλέπουμε ανθρώπους που πριν από 1,5 μήνα είχαν μολυνθεί από Δέλτα να είναι πάλι θετικοί, αυτή τη φορά με την Όμικρον. Δεν καλύπτει τόσο πολύ η ανοσία της Δέλτα την Όμικρον, γι αυτό και μιλάμε για καινούργια εμβόλια”, σημειώνει για να προσθέσει: “Είναι πολύ πιθανό να σταματήσει η Δέλτα με αυτόν τον τρόπο, αλλά δεν μπορεί κανείς να το προβλέψει. Δεν υπάρχει κάποιο επιστημονικό μοτίβο το οποίο βλέπουμε στο γονιδίωμα του ιού, που να μας κάνει να λέμε ότι η Δέλτα θα εξαφανιστεί όπως η Άλφα. Όλα αυτά είναι βασισμένα στην εμπειρία και στην εξέλιξη του ιού”.
Ο τελευταίος δύσκολος χειμώνας
“Αυτός που διανύουμε κατά την άποψή μου θα είναι ο τελευταίος δύσκολος χειμώνας που θα περάσουμε με τον κορωνοϊό. Όχι τελευταίος με τον κορωνοϊό, θα έχουμε κι άλλους μαζί του, αλλά ο τελευταίος δύσκολος”, επισημαίνει η καθηγήτρια, η οποία εξηγεί πώς η φυσική εξελικτική πορεία του ιού θα οδηγήσει στην ενδημικότητα.
“Οι πανδημίες που οφείλονται σε αναπνευστικούς ιούς – κυρίως έχουμε εμπειρία από τη γρίπη – συνήθως κρατάνε περίπου δύο χρόνια. Στη συνέχεια, σιγά σιγά προσαρμόζονται στον ξενιστή τους, δηλαδή στον ανθρώπινο οργανισμό. Ουσιαστικά αυτό που θέλουν είναι να μπουν πιο εύκολα μέσα στο κύτταρο, αλλά από την άλλη πλευρά να μην το καταστρέψουν, να μην το θανατώσουν”, εξηγεί και συμπληρώνει πως αυτό βλέπουμε με την Όμικρον, η οποία αυξάνει τη μεταδοτικότητα του ιού, αλλά ταυτόχρονα ελαττώνεται η παθογονικότητά του και προκαλεί πιο ήπιες κλινικές εικόνες.
“Θα δούμε και άλλες μεταλλάξεις, δεν θα σταματήσει ο ιός να αλλάζει, αλλά πιστεύω πως αυτές θα έχουν το ίδιο μοτίβο, την ίδια δυναμική. Είναι η φυσική του πορεία. Με τον τρόπο αυτό θα εξασθενήσει ο ιός. Κάποιοι ιοί εξαφανίζονται τελείως, κάποιοι άλλοι όπως είδαμε με τον Η1Ν1 το 2009 παρέμειναν ενδημικοί και εξακολουθούν να υπάρχουν μετά από 13 χρόνια. Οπότε πολύ πιθανό το επόμενο διάστημα, όποιο στέλεχος του κορωνοϊού επικρατήσει θα είναι ένα ενδημικό στέλεχος, που ίσως από χρονιά σε χρονιά θα αλλάζει και λίγο, όπως γίνεται και με τον ιό της γρίπης”.
Περιμένοντας τη γρίπη
Οι επιστήμονες του Εργαστηρίου Μικροβιολογίας του ΑΠΘ ελέγχουν τα δείγματα και για τη γρίπη αλλά, αυτή δεν έχει εντοπιστεί ακόμα. “Την περιμένουμε. Υπάρχει σε γειτονικές χώρες, σε μικρότερα ποσοστά από αυτά που υπήρχε πριν την πανδημία, όχι στα μηδενικά ποσοστά που ήταν πέρυσι. Πιστεύω ότι θα έρθει αργά ή γρήγορα. Σε ένα μικρό ποσοστό θα μας επισκεφθεί φέτος”, προβλέπει η κ. Γκιούλα. Για το ενδεχόμενο συλλοίμωξης από κορωνοϊό και γρίπη επισημαίνει πως τα δεδομένα είναι ελάχιστα. “Ένα περιστατικό που είχε ανακοινωθεί με το flurona στο Ισραήλ δεν έδειξε κάτι ιδιαίτερο. Από τα λίγα περιστατικά συλλοίμωξης που υπήρξαν πέρυσι, φαίνεται πως οι ασθενείς οδηγούνται σε βαρύτερες κλινικές καταστάσεις. Αλλά είναι ελάχιστες οι περιπτώσεις, γιατί πέρυσι η γρίπη ήταν μειωμένη κατά 99,7% πανευρωπαϊκά, δηλαδή ήταν μηδέν”, αναφέρει.
