ΑΡΘΡΟ

Του Χάρη Δαμιανίδη

Απόφοιτου του τμήματος Κοινωνικής Διοίκησης και Πολιτικής Επιστήμης

 

 

Η βιομηχανία συμπληρωμάτων διατροφής εξελίσσεται με εντυπωσιακούς ρυθμούς και η απήχηση των προϊόντων της δεν περιορίζεται μόνο σε αθλητές που κάνουν πρωταθλητισμό αλλά διεισδύει σε κάθε ηλικιακή ομάδα και κυρίως σε νέα παιδιά που είναι περισσότερο ευάλωτα στις πιέσεις της διαφήμισης και στην υιοθέτηση των κυρίαρχων κοινωνικών προτύπων. Το γεγονός δε, ότι αυτά τα σκευάσματα πωλούνται ανεξέλεγκτα από τον καθένα δεν είναι ότι υπάρχει συγκεκριμένο θεσμικό πλαίσιο που να ορίζει ποια συγκεκριμένη επιστημονική ομάδα έχει την γνώση και την ευθύνη να τα διαθέτει, δημιουργεί μείζον πρόβλημα δημόσιας υγείας. Οι νόμοι της αγοράς υπερισχύουν και όχι η προστασία της υγείας των ανθρώπων. Γιατί άραγε; Γιατί το κράτος ανεξαρτήτως κυβερνήσεων πάντοτε, είτε με μεγάλη πρεμούρα είτε με ολιγωρία θωρακίζει τα συμφέροντα των πολυεθνικών μεγαθηρίων σε βάρος του δημόσιου συμφέροντος; Ασφαλώς και υπάρχουν συμπληρώματα διατροφής που θα βοηθήσουν αν κάποιος ξέρει τι θα πάρει και πόσο. Όμως, οι χρήστες δεν γνωρίζουν τι καταναλώνουν αφού δεν είναι επιστήμονες (γιατροί, φαρμακοποιοί) για να ξέρουν τι σημαίνουν για τον οργανισμό τους οι ουσίες που αναγράφονται στις ετικέτες των σκευασμάτων. Και ακόμη, λείπουν οι δομές, οι εποπτικοί κανόνες που θα ελέγχουν ό,τι έχει σχέση με την αγορά των συμπληρωμάτων διατροφής αλλά και τους εμπλεκόμενους σε αυτήν. Η απουσία ελεγκτικών μηχανισμών βοηθάει στην παρανομία. Αυτό δεν είναι λάθος, δεν γίνεται τυχαία, κρύβει σκοπιμότητες. Σκανδαλώδη εύνοια πολυεθνικών συμφερόντων.

Αυτό το κερδοφόρο παιχνίδι για τις πολυεθνικές αλλά πολύ επικίνδυνο για την κοινωνία το αναπαράγουμε, εκτός από τους γονείς που τα παιδιά τους οι ίδιοι νουθετούν να ασχοληθούν με τον αθλητισμό υψηλών επιδόσεων και τα συμβουλεύουν στην λήψη συμπληρωμάτων διατροφής, όλη η κοινωνία συντηρεί αυτές τις αντιλήψεις και συμπεριφορές. Η λογική της πάση θυσίας νίκης με οποιοδήποτε μέσο, κυριαρχεί και καθορίζει την εν γένει συμπεριφορά μας. Οι κοινωνικές μας σχέσεις σημαδεύονται από την προβολή ενός αντικοινωνικού άρρωστου «εγώ» που ζητάει συνεχώς την ικανοποίηση του, αδιαφορώντας για τα μέσα που θα χρησιμοποιήσουμε. Και αυτό είναι αποτέλεσμα μιας επικίνδυνης κουλτούρας που έχει στόχο το εφήμερο κέρδος και την λαμπερή εικόνα. Υπάρχουν βεβαίως και περιπτώσεις όπου το οξυμένο άμεσο βιοποριστικό πρόβλημα σε συνδυασμό με το ανθρώπινιο χαρακτήρα μπορεί να λειτουργήσει ως βατήρας για τέτοια ώθηση. Δε μας ενδιαφέρει πως θα πετύχουμε κάτι, αρκεί να φτάσουμε στο στόχο μας. Γιατί ο νέος που θα ασχοληθεί με τον αθλητισμό να μη στηρίζεται μόνο στην άθληση και τη σωστή διατροφή και ό,τι πετύχει και πρέπει να μπει στο πνεύμα του πρωταθλητισμού, επιβαρύνοντας τον οργανισμό και ενστερνιζόμενος ανήθικες πρακτικές; Και το κυριότερο γιατί μια τέτοια διάκριση και νίκη την ανέχεται και την επιβραβεύει η κοινωνία, όλοι εμείς; Μα γιατί, σε αυτούς τους ρυθμούς κινούμαστε όλοι. Δεν ζούμε σε μια κοινωνία που επιβραβεύει τη διάκριση ως αποτέλεσμα έντιμης και άοκνης προσπάθειας και ξαφνικά εμφανίζεται ένα απόστημα που προσπαθεί να μολύνει τον κοινωνικό ιστό και όλοι τάχα μου απορούν, «μα πώς έγινε αυτό;», «ποιοι είναι αυτοί οι ανήθικοι που θέλουν να διαβρώσουν ένα υγιές κοινωνικό σώμα»; Υποκρισία και μόνο υποκρισία. «Εικόνα σου είμαι κοινωνία και σου μοιάζω» έγραφε η Γαλάτεια Καζαντζάκη και δικαιώνεται απόλυτα. Αυτό το πνεύμα της ιδιοτέλειας που λειτουργεί ανταγωνιστικά προς όλη την κοινωνία, υλοποιούμε στην καθημερινότητα μας και χαρακτηρίζει τη σημερινή κοινωνία, τον καπιταλισμό. Αυτή η κουλτούρα που θέτει την διάκριση του «εγώ» αγνοώντας τον τρόπο με τον οποίο γίνεται, πάνω από οποιαδήποτε άλλη αξία είναι το νήμα που καθοδηγεί τη συμπεριφορά της πλειοψηφίας των ανθρώπων.

Πέρα από τη συνεχή προσπάθεια του καπιταλισμού να δημιουργεί νέες ανάγκες και επιθυμίες, πραγματικές ή ψεύτικες το σημαντικότερο είναι να αλλάξουμε νοοτροπία όταν αντιμετωπίζουμε τέτοιες καταστάσεις. Αυτό είναι το κλειδί. Και για να μην θεωρηθεί ότι οι πλημμελείς έλεγχοι από την πλευρά του κράτους είναι χαρακτηριστικό μόνο της Ελλάδας θα αναφέρουμε μόνο ότι στις ΗΠΑ η υπηρεσία τροφίμων και φαρμάκων (FDA) δεν έχει την δυνατότητα να ελέγχει αυτά τα σκευάσματα. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι η FDA σύμφωνα με το Consumer Reports δεν έχει επιθεωρήσει εργοστάσια που παράγουν συμπληρώματα διατροφής στην Κίνα. Το κράτος παντού λειτουργεί προς όφελος των μεγάλων πολυεθνικών αδιαφορώντας για τις επιπτώσεις στον ανθρώπινο παράγοντα και στη δημόσια υγεία.