Για δεύτερη συνεχή χρονιά, το Φεστιβάλ Δράμας παρουσιάζει το πρόγραμμα Cinematherapy (Κινηματογραφοθεραπεία) με επικεφαλής την ψυχοθεραπεύτρια Ντενίς Νικολάκου, που από φέτος αποτελεί αυτόνομη ενότητα του φεστιβάλ, και διεξάγεται την Τετάρτη 15, την Πέμπτη 16 και την Παρασκευή 17 Σεπτεμβρίου, στις 8 το βράδυ στον κατάφυτο θερινό κινηματογράφο της Δράμας. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει τρεις μικρού μήκους ταινίες οι οποίες επιλέχθηκαν για το περιεχόμενο και την ευαίσθητη προσέγγισή τους ως αφορμή για τρεις διαδοχικές συζητήσεις με άξονα το Cinematherapy.
Η Ντενίς Νικολάκου, που στο 43ο DISFF συνομίλησε με τον Πάβελ Παβλικόφσκι εισάγοντάς μας στις βασικές αρχές της Κινηματογραφοθεραπείας, χθες το βράδυ καλωσόρισε το κοινό του φεστιβάλ, εκτάκτως στο Δημοτικό Ωδείο, λόγω των καιρικών συνθηκών – η αιφνίδια αλλαγή του καιρού είναι σύνηθες φαινόμενο αυτήν την εποχή στη Βόρεια Ελλάδα. Καιρού επιτρέποντος, οι δύο επόμενες εκδηλώσεις του προγράμματος, σήμερα και αύριο, θα πραγματοποιηθούν, όπως είναι προγραμματισμένο, στο θερινό κινηματογράφο «Αλέξανδρος».
Το φετινό πρόγραμμα Cinematherapy, πέρα από το ιδιαίτερο περιεχόμενο της συγκεκριμένης ενότητας, έχει μία πρωτοτυπία. «Μεταξύ 700 ταινιών που είδα από την πλατφόρμα του φεστιβάλ, επέλεξα τρεις για το φετινό πρόγραμμα, εκ των οποίων δύο είναι ταινίες ντοκιμαντέρ – κάτι που δεν συνηθίζεται», σημείωσε η κα Νικολάκου και πρόσθεσε ότι «αυτό έχει ένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον, γιατί το Cinematherapy συνήθως ακολουθεί τη γραμματική του αφηγήματος αλλά και της ιστορίας ενός ήρωα – όμως αυτό το χαρακτηριστικό οι τρεις συγκεκριμένες ταινίες το έχουν».
Τα κριτήρια επιλογής των τριών ταινιών διαμορφώθηκαν με βάση τις ανάγκες και τη φυσιογνωμία της γενικευμένης δυσφορίας που όλοι βιώνουμε και θέλουμε να αναδείξουμε μέσω της τέχνης του κινηματογράφου, σύμφωνα με την κα Νικολάκου. «Στόχοι του Cinematherapy είναι: α) η ενίσχυση της ψυχικής ανθεκτικότητας μέσω του συνόλου των τεχνικών εργαλείων που παρέχονται από τον κινηματογράφο και επιδρούν σε πολλαπλά επίπεδα για τον ανθρώπινο ψυχισμό και β) η καταπολέμηση των διακρίσεων λόγω φύλου, φυλετικής ή εθνοτικής καταγωγής, θρησκείας ή πεποιθήσεων, αναπηρίας, ηλικίας ή γενετήσιου προσανατολισμού, για την προώθηση της ευαισθητοποίησης σχετικά με την ισότητα και την απαγόρευση των διακρίσεων». Η χρήση του κινηματογράφου ως εργαλείου στην παροχή υπηρεσιών πρόληψης και θεραπείας έχει παρουσιάσει μεγάλη αύξηση τα τελευταία χρόνια, σημειώνει η Ντενίς Νικολάκου. «Η πρόσβαση εκπαιδευτικών και κοινωνικών προγραμμάτων που στοχεύουν στην ψυχική ενδυνάμωση, καθιστούν αναγκαία και επιτακτική την ψυχική ενίσχυση του γενικότερου πληθυσμού. Η κινηματογραφοθεραπεία μέσω της ψυχαγωγίας προσφέρει ένα ευρύ φάσμα δυνατοτήτων επικοινωνίας, κυρίως επειδή βοηθάει τον θεατή στη διαχείριση της φύσης του άγχους του, συμβάλλοντας στην κανονικοποίηση της εμπειρίας σε συνθήκες γενικευμένης κρίσης».
Τα θέματα που πραγματεύονται οι τρεις ταινίες που παρουσιάζονται στην ενότητα Cinematherapy του 44ου DISFF είναι: Αποδοχή της διαφορετικότητας, ΑμεΑ, κοινωνική ενσωμάτωση («Πώς να εκπαιδεύσεις έναν αντιήρωα», Τετάρτη 15/9), oικογενειακοί δεσμοί, διαμόρφωση της προσωπικότητας μέσα από τις σχέσεις των μελών της οικογένειας στη σύγχρονη κοινωνία («Left Un said», Πέμπτη 16/9), κοινωνικός αποκλεισμός, διαπροσωπικές σχέσεις υπό το πρίσμα της οικονομικής κρίσης αποτυπωμένη σε μια μικρογραφία της σύγχρονης ελληνικής πραγματικότητας («Από το μπαλκόνι», Παρασκευή 17/9).
Η πρώτη ταινία, η οποία έκανε πρεμιέρα στη Δράμα και προβλήθηκε χθες, είναι το ντοκιμαντέρ «Πώς να εκπαιδεύσεις έναν αντιήρωα» (How to train an antihero) σε σκηνοθεσία Γιάννη Μπλέτα και παραγωγή του Συλλόγου Γονέων & Κηδεμόνων Ατόμων με αυτισμό Ρεθύμνου: Αντιήρωας στην ταινία ορίζεται ο πρωταγωνιστής που δε διαθέτει συμβατικές ηρωικές ικανότητες και εξαρτάται παθολογικά από κάποιον άλλο. Μια ομάδα νέων αντιηρώων με δυσκολίες αποφασίζουν να παρακολουθήσουν μαθήματα θεάτρου, αγαπούν το θέατρο και αποφασίζουν να δημιουργήσουν μια αυτοσχεδιαστική παράσταση με θεματική τους σούπερ-ήρωες. Παράλληλα, οι αντιήρωες ζουν την καθημερινότητα και τις ζωές τους. Τελικά, για να είσαι σούπερ-ήρωας, πρέπει να περνάς μέσα από τοίχους;
Μετά την προβολή της ταινίας ακολούθησε μια ανοιχτή συζήτηση μεταξύ του κοινού και των συντελεστών της με άξονα τη κινηματογραφοθεραπεία, αναλύσεις και τοποθετήσεις σχετικά με το περιεχόμενο της αλλά και τα κριτήρια για τα οποία επιλέχτηκε, με συντονίστρια την Ντενίς Νικολάκου. Προσκεκλημένη του προγράμματος ήταν η ειδική παιδαγωγός Μαρία Ξανθοπούλου, η οποία μεταξύ άλλων σημείωσε πόσο σημαντικό ρόλο παίζει η τέχνη στα παιδιά με αποκλίσεις, τονίζοντας ότι «το θέατρο είναι θεραπευτικό για τα παιδιά αυτά, καθώς το θέατρο αγκαλιάζει όλες τις τέχνες και, ως γνωστόν, οι τέχνες απελευθερώνουν».
Εκπροσωπώντας το Σύλλογο Γονέων & Κηδεμόνων Ατόμων με αυτισμό Ρεθύμνου, το μέλος του Γαβριήλ Τσουντάνης, που ήταν παρών στην εκδήλωση, τόνισε πώς οι γονείς «δεν πιστεύαμε τι μπορεί να κάνει το θέατρο στα παιδιά μας», αναφέροντας για τη δράση του συλλόγου, που ιδρύθηκε το 2007 στον Πλατανιά Ρεθύμνου, ότι το θεατρικό – κινηματογραφικό σχήμα γεννήθηκε μέσω μιας παρέας ενηλίκων νέων με αναπηρία που παίρνουν μέρος στις δράσεις του δημιουργώντας κάτι πηγαίο και πρωτόγνωρο. «Οι πρωταγωνιστές μας είναι δώδεκα νέοι, άτομα με νοητική στέρηση, αυτισμό, σύνδρομο down και κινητικές αναπηρίες, που η σχέση τους με το θέατρο ήταν μηδενική. Αυτοί οι νέοι με εγγενείς δυσκολίες χτίζουν ένα δίαυλο επικοινωνίας αγγίζοντας τον κόσμο των συναισθημάτων με τα δικά τους χέρια, βλέμματα, ανάσες. Μέσα από την τέχνη του θεάτρου αναζητούν την εσωτερικότητά τους, απογειώνουν τη φαντασία τους, ώστε να γίνουν εκείνοι που ονειρεύονται. Τίποτα δεν είναι ακατόρθωτο. Μπορούν ξεφεύγοντας από τις σωματικές αδυναμίες τους στην κίνηση, στο λόγο ή στην κατανόηση να πετάξουν ψηλά, να σπάσουν στεγανά που οι άλλοι θέτουν, να αναδείξουν αυτό που πραγματικά είναι: ήρωες».
Ο σκηνοθέτης της ταινίας Γιάννης Μπλέτας συμφώνησε ότι το θέατρο λειτουργεί θεραπευτικά αλλά, όπως συμπλήρωσε, «στην Ελλάδα λίγοι άνθρωποι με δυσκολίες και αναπηρία επιλέγουν να κάνουν θέατρο, κυρίως λόγω κοινωνικού αποκλεισμού», τονίζοντας ότι «η ένταξη και η κοινωνική ενσωμάτωση είναι υπόθεση όλων μας. Υπάρχει θέατρο για τους διαφορετικούς, τους αντιήρωες, που φτάνει μια στιγμή μόνο για να σε πείσει ότι ακόμη κι αν δεν βγάζουν λέιζερ από τα μάτια, είναι πραγματικοί σούπερ- ήρωες».
