ΑΡΘΡΟ

Του Γ.Κ. Χατζόπουλου

Τ. Λυκειάρχη

 

  • «Η Δράμα εν λίθοις και μνημείοις σωζομένοις φθέγγεται την Ελληνικότητά της»

 

(συνέχεια από το προηγούμενο)

Στη συλλογή εκείνη μπορεί να συγκαταριθμηθεί κι ένας βωμός, εξαιρετικής γλυπτικής τέχνης με ανάγλυφους φανούς στις άκρες των τεσσάρων πλευρών του. Ο βωμός αυτός χρησιμοποιήθηκε σε δεύτερη χρήση ως στόμιο φρέατος, αφού λαξεύτηκε εσωτερικά.

Ένα ακόμη σημαντικό εύρημα κατά τη διάρκεια της περιήγησής μας ήταν ένα πήλινο υφαντικό βάρος μεσαίου μεγέθους από αργαλειό των νεολιθικών χρόνων. Βρέθηκε σ’ ένα οργωμένο χωράφι στην περιοχή «Τομπαλάκι» και μαζί του αρκετά αβαφή όστρακα της ίδιας εποχής.

Η έκπληξή μας ήταν, όταν μέσα σε πυκνούς θάμνους πουρναριών εντοπίσαμε σχεδόν ισοπεδωμένο ένα δεύτερο κάστρο, της ίδιας εποχής με αυτό της Πλατανιάς.

Το ενδιαφέρον στρεφόταν ακόμη και στην έρευνα των γήινων εξαρμάτων (γηλόφων). Καρποφόρα η αναζήτηση. Στη θέση Κούμια (αμμώδης περιοχή) εντοπίσαμε νεολιθικό οικισμό με υπολείμματα εξωτερικού τείχους δομημένου με αργούς λίθους αρκετά ογκώδεις. Πλούσια η παρουσία οστράκων αβαφών νεολιθικής περιόδου, μολονότι ο χώρος καλλιεργείται ανελλιπώς εκατοντάδες χρόνια. Φαίνεται ότι όλο το εδαφικό κοίλωμα με έξαρμα στο κέντρο του ήταν λίμνη, αφού το έδαφός του είναι αμμώδες και παράγει καπνό άριστης ποιότητας. Από εδώ προέρχεται και ένας λίθινος πέλεκυς.

Σε μιαν άλλη θέση, που οι κάτοικοι την ονομάζουν Μπαλαμπάνι, εκτείνεται ένας τεράστιος οικισμός, έκτασης μεγαλύτερης των εκατό στρεμμάτων, από τον οποίο προέρχονται τα επιφανειακά ευρήματα: όστρακα, αιχμές βελών, αποτμήματα από πήλινα πινάκια και ένα ακρωτηριασμένο πήλινο ειδώλιο, του οποίου σώζεται μόνον η κεφαλή, που παριστάνει μορφή ανθρώπου με εμφανές το στόμα, το πηγούνι, τα χείλη (άνω και κάτω), τα μάτια (βαθουλωτά) και ελαφρά εξογκωμένες οι κόρες, με υπερμεγέθη τη μύτη σε σχέση με το όλο μέγεθος της κεφαλής. Είναι πολύ χαρακτηριστικά τα αυτιά, ανισομεγέθη και τανυσμένα, προϋποθέτοντα εγρήγορση για επικείμενο κίνδυνο ή εντοπισμό θηράματος, στο οποίο στήθηκε παγάνα. Εντύπωση ιδιαίτερη προκαλεί το σχήμα του προσώπου. Πλατύ στις παρειές και σχεδόν κωνικό από τα αυτιά και πάνω, με στενό το μέτωπο, σχεδόν περιληπτικό σε σχέση με το μέγεθος της όλης κεφαλής (Για το ακρωτηριασμένο ειδώλιο θα βρεις άρθρο μου δημοσιευμένο στον τοπικό έντυπο).

Οι νεολιθικοί αυτοί οικισμοί καλλιεργούνται με αποτέλεσμα να καταστρέφεται πολύτιμο υλικό για την άντληση πληροφοριών για τη ζωή των κατοίκων της νεολιθικής περιόδου στην περιοχή της Πλατανιάς και ευρύτερα του νομού Δράμας.

Προ ετών είχα εισηγηθεί στο Δημοτικό Συμβούλιο του τότε Δήμου Νικηφόρου να απαλλοτριωθεί όλη η έκταση του νεολιθικού οικισμού, ώστε ν’ ανοίξει ο δρόμος για ανασκαφικές έρευνες. Ήδη είχε εκδηλωθεί το ενδιαφέρον για ανασκαφές από την Αμερικανική Αρχαιολογική Σχολή. Δυστυχώς η πρόταση εκείνη δεν αξιοποιήθηκε.

Με εισήγησή μου μέσω της τότε Κοινότητας Πλατανιάς προς την τότε Νομαρχία Δράμας εγκρίθηκε η συγκρότηση αρχαιολογικής Συλλογής με όλα τα εντοπισθέντα αρχαιολογικά ευρήματα από την περιοχή της Πλατανιάς, στην οποία θα προσετίθεντο όσα θα έρχονταν στο φως τυχαία ή συστηματικά στο μέλλον.

Σήμερα ένα μέρος από τα ευρήματα εκτίθεται στην πλατεία της Πλατανιάς.

(συνεχίζεται…)