ΑΡΘΡΟ

Της Δήμητρας Ευθυμιάδου

Προπτυχιακής φοιτήτριας του τμήματος Πολιτικών Επιστημών του Α.Π.Θ.

 

Η πρώην ΠΓΔΜ και νυν Βόρεια Μακεδονία βρίσκεται εδώ και μήνες εγκλωβισμένη σε ένα μετέωρο πολιτικό σκηνικό. Η πολυπόθητη νέα εκλογική αναμέτρηση για την ανάδειξη νέας κυβέρνησης είχε προγραμματιστεί στις 12 Απριλίου του 2020, ωστόσο αναβλήθηκε λόγω της αιφνιδιαστικής εμφάνισης της πανδημίας του κορωνοϊού.

Αρχικά, αξίζει να σημειωθεί ότι η συγκεκριμένη χώρα αποτελεί ένα νεοσύστατο κράτος με αφετηρία την ολοκληρωτική διάλυση της Γιουγκοσλαβίας το 1991. Έκτοτε εντός του κράτους συνυπάρχουν, όχι πάντα ειρηνικά, η σλαβομακεδονική πλειονότητα και η αλβανική μειονότητα. Οι διάφορες βίαιες εθνοτικές συγκρούσεις ανάμεσα σε Σλαβομακεδόνες και Αλβανούς, που έχουν λάβει χώρα στο πρόσφατο παρελθόν επηρέαζαν και επηρεάζουν σε σημαντικό βαθμό την πολιτική σταθερότητα της χώρας. Από τις αρχές του 21ου αιώνα συνέβησαν διάφορες εξεγέρσεις αυτονομιστών Αλβανών, συγκρούσεων μεταξύ των πληθυσμών και η τεταμένη αυτή κατάσταση άλλοτε ήταν σε ύφεση και άλλοτε σε έξαρση.

Συνήθως ο σχηματισμός κυβέρνησης στην Βόρεια Μακεδονία προκύπτει από συνεργασία δύο κομμάτων (ένα μεγάλο σλαβομακεδόνικο και ένα μειονοτικό αλβανικό), καθώς τα αποτελέσματα επηρεάζονται άμεσα από την πολυεθνική φύση της χώρας. Το άκρον άωτον των αποτελεσμάτων της τεταμένης κατάστασης ήταν μια κρίση πολιτικής αντιπροσώπευσης, η οποία οδήγησε σε κάποιο διάστημα ακυβερνησίας το 2016.

Επιπλέον, κρίνεται σκόπιμο να γίνει μια σύντομη αναφορά στην βασική αιτία που οδήγησε σε παραίτηση από τα καθήκοντά του τον τέως Πρωθυπουργό της Βόρειας Μακεδονίας Ζόραν Ζάεφ. Όπως είναι γνωστό, τον Οκτώβρη του 2019 έλαβε χώρα η Σύνοδος Κορυφής, η οποία αφορούσε στην έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων στην Ευρωπαϊκή Ένωση, της Βόρειας Μακεδονίας και της Αλβανίας. Η διεξαγωγή της Συνόδου δεν εξελίχθηκε τόσο ομαλά όσο θα ήθελαν κατά πλειοψηφία οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτό συνέβη διότι τρία κράτη, με πρωτοστάτη την Γαλλία, ήταν ξεκάθαρα αρνητικά με την προοπτική της έναρξης ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Βόρειας Μακεδονίας και της Αλβανίας.

Όσον αφορά στην αρνητική στάση της Γαλλίας, θα μπορούσαμε να υποστηρίξουμε ότι η απόφαση της δεν εμφανίστηκε ως κεραυνός εν αιθρία, καθώς είναι μια χώρα, που ξεκάθαρα έχει αιτηθεί να υπάρξει αναμόρφωση της διαδικασίας εισδοχής νέων κρατών μελών στην Ένωση. Για μια σειρά από λόγους ακόμα, ο Εμμανουέλ Μακρόν άσκησε βέτο στην πρόταση για την ένταξη αυτών των χωρών, στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα. Η καθαρά αρνητική αυτή στάση του Γάλλου Προέδρου δυσαρέστησε έντονα τον Ζ. Ζάεφ, ο οποίος δέχτηκε ένα σοβαρό πλήγμα και βγήκε αποδυναμωμένος στην πολιτική σκακιέρα. Ως αποτέλεσμα των παραπάνω, ο Σλαβομακεδόνας Πρωθυπουργός δήλωσε την παραίτηση του, αμέσως μετά την πάροδο της Συνόδου και προκήρυξε εκλογές για τον Απρίλιο του 2020.

Έπειτα από την παραίτηση του Ζ. Ζάεφ του τελευταίους μήνες του 2019, στις αρχές του Ιανουαρίου 2020 ανέλαβε υπηρεσιακή κυβέρνηση (με σκοπό την προκήρυξη εκλογών) με Πρωθυπουργό τον Όλιβερ Σπάσοφσκι, ο οποίος προέρχεται από το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα του Ζάεφ και αποτέλεσε τον τελευταίο Υπουργό Εσωτερικών της κυβέρνησης. Όμως η εξάπλωση του κορωνοϊού και η περίοδος των έκτακτων μέτρων ανέτρεψε τα σχέδια για εκλογές.

Μετά την αναβολή των εκλογών του Απριλίου, διεξήχθη στη γείτονα χώρα μια σύσκεψη, της οποίας βασικό αντικείμενο διαπραγμάτευσης αποτέλεσε ο καθορισμός νέας ημερομηνίας για την εκλογική αναμέτρηση. Ωστόσο, οι συζητήσεις απέβησαν άκαρπες, καθώς δεν προέκυψε κανένα αποτέλεσμα και το πολιτικό αδιέξοδο εξακολουθεί να υφίσταται. Η πρόταση του τέως Πρωθυπουργού Ζόραν Ζάεφ ήταν να διεξαχθούν οι εκλογές την 21η Ιουνίου, με επιχείρημα την όσο τον δυνατόν συντομότερη απόκτηση ισχυρής και σταθερής κυβέρνησης για την χώρα.

Αντίθετα, ο αρχηγός της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης, Χρίστιαν Μίτσκοσκι (VMRO-DPMNE) υποστήριξε το σενάριο διεξαγωγής εκλογών τον Αύγουστο ή τον Σεπτέμβριο, ώστε να έχει ομαλοποιηθεί η κατάσταση και η πανδημία να έχει τεθεί σε ύφεση. Ο αρχηγός του τέως συγκυβερνώντος και μεγαλύτερου αλβανικού κόμματος στη Βόρεια Μακεδονία, DUI, Αλί Αχμέτι πρότεινε οι εκλογές να διεξαχθούν στις αρχές Ιουλίου, ενώ ο αρχηγός του αντιπολιτευόμενου μειονοτικού αλβανικού κόμματος «Συμμαχίας για τους Αλβανούς» ανέφερε ότι πρέπει να προγραμματιστούν για τα τέλη Ιουλίου.

Σύμφωνα με πληροφορίες από την ηγεσία της γείτονος χώρας, ο Πρόεδρος της χώρας Στέβο Πεντάροφσκι δεν θα παρατείνει την κατάσταση έκτακτης ανάγκης το προσεχές Σάββατο, ή σύμφωνα με ένα άλλο σενάριο θα την παρατείνει μόνο για μία ακόμη εβδομάδα. Ανάλογα με την απόφαση που θα πάρει ο Πρόεδρος, θα οριστεί και η ημερομηνία των επικείμενων εκλογών είτε για τις αρχές είτε για τα τέλη του Ιουλίου. Σημειώνεται ακόμα, ότι όποια ημερομηνία εντός του Ιουλίου αποφασιστεί να διεξαχθούν οι εκλογές, αυτές θα γίνουν με δημοψηφισματικό χαρακτήρα.

Εν κατακλείδι, μπορούμε να υποστηρίξουμε ότι είτε βγει κερδισμένος ο Ζόραν Ζάεφ είτε ο Χρίστιαν Μίτσκοσκι θα υπάρξουν σημαντικές μεταβολές στο έως τώρα πολιτικό σκηνικό της χώρας. Με μια σύντομη ματιά στα γεγονότα γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι σε μια πιθανή νίκη του Ζάεφ, η χώρα θα συνεχίσει την πορεία της προς την ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση είτε αυτή αποδειχθεί δύσκολη υπόθεση είτε εύκολη. Σε αντίθετη περίπτωση, εάν ο κερδισμένος των εκλογών είναι το συντηρητικό κόμμα VMRO-DPMNE, αρκετά πιθανή θεωρείται η αλλαγή πλεύσης της χώρας, κυρίως σε θέματα εξωτερικής πολιτικής, όπως μια πιο χαλαρή σχέση με τις Βρυξέλλες και όχι η άμεση ένταξη στην Ε.Ε..

 

*Το άρθρο της κ. Ευθυμιάδου δημοσιεύτηκε στο blog PoliticsToday.news.blog