ΑΡΘΡΟ
Του Γ.Κ. Χατζόπουλου
Άρχοντος Ιερομνήμονος της Αγίας του Χριστού Μεγάλης Εκκλησίας
ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΤΟΥ ΕΝΤΥΠΟΥ
Καλοκαίρι 2021, σσ. 170, Έκδοση Περιφέρειας Ηπείρου – Ιστορικής και Λαογραφικής Εταιρείας Τζουμέρκων
«Θαυμάζω τους Τζουμερκιώτες μας και στ’ όνομά τους μνέω» (Διονύσιος Σολωμός)
Χωρίς περιστροφές μα ούτε και με τη διάθεση να καύσω λιβανωτό στο θυμιατήρι των αδελφών Τζουμερκιωτών, νομίζω ότι ο στίχος αυτός του Εθνικού μας ποιητή Διονυσίου Σολωμού, έστω και ελαφρώς παραλλαγμένος, έχει πλήρη αποτύπωση στην προσπάθεια των ιερουργών του τεμένους του τραγόμορφου Πάνα να παίζουν το σουραύλι τους χωρίς ανάσα εδώ και 23 χρόνια. Κι ο ήχος του σουραυλιού, τραχύς και αντάμα γλυκύτατος, διασχίζει τις απορρώγες κορφές των Αθαμανικών όρεων και ξεχύνεται ως άλλος Αχέροντας ανά την Ελλάδα και τον κόσμο.
Δεν το κρύβει η ταπεινότητά μου να νιώθει σφιγμό ψυχής, μόλις εκπνέει ο φρουτόφερνος μήνας μήπως και έχει σιγήσει το σουραύλι του Πάνα.
Μα εκείνο όλο και πιο ρωμαλέο εκπέμπει ήχους μελωδικούς, όχι παράφωνους, μα ισχυρούς και φτάνει με το έμπα του μήνα, που φθίνει τας οπώρας στο γραμματοκιβώτιο της ταπεινότητάς μου.
Και το σφιγμό της ψυχής διαδέχεται η λυτρωτική ανακούφιση. Χάρμα οφθαλμών η πρώτη εικόνα και τροφή του πνεύματος και της ψυχής το περιεχόμενο.
Εν αρχή ην το εξώφυλλο. Εξαιρετική η σύλληψή του. Έργο εντυπωσιακό της αρχιτέκτονος Ιωάννας Γ. Γιαννάκη, που εύλογα κινεί τον αναγνώστη όχι για να ξεφυλλίσει τα ΤΖ.ΧΡ., αλλά για να τα μελετήσει. Και προφανώς γνωρίζει καλώς η Ιωάννα ότι το εξώφυλλο είναι ο καλύτερος πρεσβευτής της μελέτης ενός εντύπου.
Ρεαλιστικό και μεστό το καλωσόρισμα της προέδρου Λαμπρινής Αρ. Στάμου, που, προς τιμήν της, απονέμει τα εύσημα στους στυλοβάτες της έκδοσης, αλλά και στην επισήμανσή της στη δυσχέρεια συνέχισης του τόσο χρήσιμου ελληνικά έργου της ΙΛΕΤ.
Ορθώς η κ. Κωνσταντίνα Ζήδρου προαναγγέλλει την ανάγκη έναρξης νέας εποχής και νέων στόχων. Αλίμονο, αν λείψουν από τη ζωή μας οι στόχοι! Τότε μοιραία επέρχεται η στασιμότητα, που τη διαδέχεται η ανυπαρξία.
Οι Χρ. Και Λεω. Αγγέλη ανασύρουν οδυνηρές μνήμες. Ίσως, αν ακολουθούσαμε την προσφορά του Εθνικού μας ποιητή Διονυσίου Σολωμού, τότε δεν θα μας έλειπε το νόστιμον ήμαρ. Δυστυχώς, τα παθήματά μας δεν μας γίνονται μαθήματα. Συνεπώς δεν είμαστε σοφοί, αφού δεν αποφεύγουμε τα ίδια λάθη.
Μήπως ο συχνός επισκέπτης των ΤΖ.ΧΡ. θα έκανε τον κόσμο την τόσο αναγκαία λειτουργία του στον χώρο της τοπικής αυτοδιοίκησης να μας την παρουσίασε αυτοτελές πόνημα; Η μεθοδικότητα, με την οποία αναφέρεται στην τοπική αυτοδιοίκηση, αποτελεί θαυμάσια προσφορά στη σμίλευση της τοπικής ιστορίας.
Τιμά ξεχωριστά τον Χρ. Ηλ. Μακρυγιάννη να αποτρέψει τη λήθη γύρω από τη μνήμη σημαντικών τοπικών προσωπικοτήτων, όπως του Μαξίμου του Γραικού.
Με την προσωπικότητα και τη δράση του Γώγου Μπακόλα, που συνέβαλε καθοριστικά στην απόκτηση της θεόδοτης ελευθερίας καταπιάνεται με τη συναίσθηση του σεβασμού προς την άτεγκτη ιστορία ο Δημ. Ελ. Ράπτης.
Αλλά και η ευρηματική ενασχόληση με την εμπειρική παραγωγή υγιεινής τροφής, ορθά απασχολεί τη γραφίδα του Νικ. Β. Καρατζένη. Αξίζει εδώ να τονισθεί πως ό,τι επινοεί ο σύγχρονος πολιτισμός έχει ως βάθρο του τη θυμόσοφη λαϊκή πείρα είτε αυτό ανάγεται στη διατροφή είτε στην τέχνη είτε στη σοφία.
Ο λαϊκός πολιτισμός, και ιδιαίτερα η μουσική παράδοση του Τζουμερκιώτικου χώρου, απασχολεί τη γραφίδα του Μ. Μαγκλάρα, που θα δει ολοκληρωμένη το φως της δημοσιότητας.
Καλώς πράττει ο Β. Βλ. Ντόκας να σώσει από τα ερμάρια της λήθης τόπους, που ανανεώνουν ψυχικά τους ξωμάχους της ζωής.
Το πικρό χαμόγελο ενός παιδιού, που τόσο εύστοχα αποτυπώνει η Αλεξάνδρα Μπόμπολη, είναι ένα δείγμα του κλίματος, που επικρατούσε σε μια φυτοζωούσα οικογένεια της υπαίθρου.
Και πάλι η Λαμπρινή Στάμου με λαογραφικά της ενδιαφέροντα, που αποτυπώνουν ανάγλυφα τη λαϊκή ψυχή.
Θα σταθώ ιδιαίτερα στη γλωσσολογική εντρύφηση του Γιώργου Ν. Γιαννάκη στα ηπειρώτικα τοπωνύμια, τα οποία παρουσιάζουν όχι μόνο σημαντικό γλωσσικό ενδιαφέρον, αλλά και ιστορικό. Τα τοπωνύμια δεν είναι τίποτε άλλο παρά ζώσα ιστορία, προικισμένη με συναισθήματα, νουθεσίες για αποφυγή ίδιων σφαλμάτων, αλλά και αποτύπωση της ψυχοσύνθεσης ενός λαού.
Τις σελίδες 131-134 διατρέχει ο σεμνός ύμνος για τα χωριά μας του εκλεκτού φίλου Ν.Γ. Μπριασούλη. Εύστοχη η επισήμανση ότι τα χωριά μας, τα οποία, δυστυχώς, μας ανάγκασαν σχεδόν να αρνηθούμε, είναι η πηγή του πολιτισμού, που εξακολουθεί να ρέει στο αίμα όχι μόνο των λαϊκών ομάδων, αλλά και αυτών των αστών, που συχνά ασυναίσθητα εκδηλώνουν πτυχές του ζωογόνου λαϊκού πολιτισμού.
Τα εύσημα δικαιούται η Π.Π. Λάμπρη για την αναφορά της στα ποιήματα για τη Ροδαυγή. Πολύτιμο υλικό για τη Λαογραφία μας.
Εξίσου ενδιαφέροντα όσα ιστορικά παραθέτει η Κωνσταντίνα Ζήδρου, αρχαιολόγος, για τα Τζουμέρκα. Υλικό πολύτιμο για τη συγγραφή ολοκληρωμένης ιστορίας για την περιοχή.
Θα κλείσω με τις δύο εύστοχες παρουσιάσεις των πονημάτων «Το Δημοτικό Τραγούδι στις Κοινότητες των Τζουμέρκων» και «Κάτσε να σου μολογήσω».
Υπομονή λοιπόν μέχρι το φθινόπωρο του 2022. Και σ’ εσάς, καλοί μου φίλοι, καλό κουράγιο. Δύσκολος ο πνευματικός Γολγοθάς, όμως το ανέβασμα στην κορφή γλυκαίνει τη ψυχή.
