Η ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΚΟΙΝΩΦΕΛΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΔΗΜΟΥ ΠΡΟΣΟΤΣΑΝΗΣ ΣΤΟΧΕΥΕΙ ΣΤΗΝ ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΟΥ ΣΠΗΛΑΙΟΛΟΓΙΚΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΜΕΣΩ ΤΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΩΝ ΠΡΑΚΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΣΥΜΜΕΤΕΧΕΙ ΣΤΗΝ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ «MY CAVES» ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ «INTERREG»
ΡΕΠΟΡΤΑΖ
ΣΠΥΡΟΣ ΛΑΤΣΑΣ
Στην ενίσχυση σπηλαιολογικού τουρισμού και στον εκσυγχρονισμό εγκαταστάσεων και υπηρεσιών του φημισμένου σπηλαίου των πηγών του ποταμού Αγγίτη στοχεύει ο Δήμος Προσοτσάνης, αξιοποιώντας τις δυνατότητες που παρέχει η Πολιτική Συνοχής της Ε.Ε.
Συγκεκριμένα η Δημοτική Κοινωφελής Επιχείρηση Δήμου Προσοτσάνης συμμετέχει ως εταίρος στην υλοποίηση του έργου «Εκσυγχρονισμός, προώθηση και αξιοποίηση των σπηλαίων» («Modernization, promotion and exploitation of caves») και ακρωνύμιο «My Caves», το οποίο υλοποιείται στο πλαίσιο του Προγράμματος Ευρωπαϊκής Συνεργασίας «ΕΛΛΑΔΑ-ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ 2014-2020» (INTERREG V-A GREECE – BULGARIA 2014-2020), στον θεματικό άξονα 2 «Βιωσιμότητα και κλιματική προσαρμογή της διασυνοριακής περιοχής» («A Sustainable and Climate adaptable Cross-Border area» και στην επενδυτική προτεραιότητα 6c «Διατήρηση, προστασία και ανάπτυξη φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς» («Conserving, protecting and developing natural and cultural heritage»).
Στην υλοποίηση του έργου συμμετέχουν ακόμη από ελληνικής πλευράς ο Δήμος Νέας Ζίχνης ως συντονιστής εταίρος και η Επιχείρηση Διαχείρισης Σπήλαιο Αλιστράτης Α.Ε. και από τη βουλγαρική πλευρά ο Τουριστικός Οργανισμός Karlak (Tourist Organization «Karlak»), ο Τουριστικός Σύλλογος Rodopeya («Rodopeya» Tourist Association) και το Τεχνικό Κολλέγιο Smolyan του Πανεπιστημίου Plovdiv (Plovdiv University – Technical College of Smolyan).
Ο προϋπολογισμός του έργου «My Caves» ανέρχεται στο ποσό των 839.482,15 ευρώ, εκ των οποίων τα 140.131,85 ευρώ αφορούν το ποσό που διατίθεται για τις παρεμβάσεις στις οποίες προβαίνει η Δημοτική Κοινωφελής Επιχείρηση Δήμου Προσοτσάνης.
Από το συνολικό προϋπολογισμό του έργου το ποσό των 663.229,37 ευρώ προέρχεται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και τα 117.040,48 ευρώ από εθνικούς πόρους των συμμετεχουσών χωρών (για την Ελλάδα από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων). Η ημερομηνία ολοκλήρωσης του έργου είναι στις 3 Ιουλίου 2021.
Οι κύριοι στόχοι του έργου «My Caves»
O γενικός στόχος του έργου «My Caves» είναι να ενισχύσει τον σπηλαιολογικό τουρισμό της διασυνοριακής περιοχής. Όπως είναι γνωστό, ο σπηλαιολογικός τουρισμός στην Ελλάδα (αλλά και στη γειτονική Βουλγαρία) χαρακτηρίζεται από έντονη εποχικότητα και μικρή επισκεψιμότητα, ενώ θα μπορούσε να αποτελέσει μια μορφή τουρισμού με σημαντικά οικονομικά πλεονεκτήματα. Ως κυρία αιτία φαίνεται πως είναι η έλλειψη συνολικού σχεδιασμού και η μη εφαρμογή δράσεων που θα ενισχύσουν τη βιωσιμότητα των σπηλαίων και θα προσελκύσουν όσο το δυνατόν περισσότερους επισκέπτες.
Στο πλαίσιο αυτό γίνεται προσπάθεια για βελτίωση του ενδιαφέροντος του κοινού για την επίσκεψη σε σπήλαια. Για αυτό και έχει σχεδιαστεί η χρήση πρωτοποριακών εφαρμογών, καθώς και σύγχρονων τεχνικών και τεχνολογιών. Έτσι, εκτιμάται πως θα ενθαρρυνθεί και θα υποστηριχθεί το ενδιαφέρον για επίσκεψη σε σπήλαια. Άλλωστε, μόνο μέσω αξιοποίησης καινοτόμων πρακτικών θα μπορέσει να ενισχυθεί ο σπηλαιολογικός τουρισμός. Αυτός είναι και ο λόγος που εφαρμόζεται η ενσωμάτωση καινοτόμων μεθόδων υψηλής ποιότητας και σύγχρονου εξοπλισμού, ώστε να καταστούν οι σπηλιές της διασυνοριακής περιοχής ελκυστικές ως τουριστικοί προορισμοί. Μάλιστα, μέσω της υλοποίησης του έργου, καταβάλλονται προσπάθειες για τη δημιουργία ολοκληρωμένων τουριστικών προορισμών, προκειμένου να καταπολεμηθούν οι στάσιμες αναπτυξιακές τάσεις και οι χαμηλές προκλήσεις στον τομέα της τουριστικής ικανότητας που επικρατούν σε όλη τη διασυνοριακή περιοχή.
Τα σπήλαια είναι ένα μοναδικό και ευάλωτο τμήμα της φυσικής και αρχαιολογικής κληρονομιάς και ταυτόχρονα αποτελούν τα φυσικά συγκριτικά πλεονεκτήματα κάθε περιοχής. Επίσης, θεωρούνται ως ένας πολύτιμος επιστημονικός πόρος που αποδεικνύει την ανθρώπινη πολιτιστική αλλαγή, την ανάπτυξη του τοπίου, καθώς και τις αλλαγές στο κλίμα. Πρόκειται για τοποθεσίες ιδιαίτερης αισθητικής και περιβαλλοντικής σημασίας που αποτελούν σημαντικούς παράγοντες για το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον κάθε περιοχής. Έτσι, πέρα από την αύξηση της επισκεψιμότητας των τουριστών στα σπήλαια στη διασυνοριακή περιοχή, το έργο «My Caves» κινείται και προς τη λογική της ευαισθητοποίησης σχετικά με όλες τις πτυχές που αφορούν τη σημασία της διατήρησης των σπηλαίων και τη σημασία τους ως τόπων φυσικής κληρονομιάς και επιστημονικού ενδιαφέροντος.
Βέβαια, όπως συμβαίνει και σε όλα τα προγράμματα διασυνοριακής συνεργασίας, μέσα από την επικοινωνία, την ανταλλαγή γνώσης, τεχνογνωσίας και καλών πρακτικών, καθώς και τις κοινές δράσεις, οι συμμετέχοντες φορείς δημιουργούν και αναπτύσσουν συνεργατικές δραστηριότητες και ενέργειες, οι οποίες λειτουργούν με πολλαπλασιαστικό τρόπο επ’ ωφελεία του πληθυσμού κάθε περιοχής.
Το σπήλαιο των πηγών του Αγγίτη και η αναβάθμισή του
Μέσω της υλοποίησης του έργου, εκτιμάται πως το σπήλαιο των πηγών του ποταμού Αγγίτη θα αναβαθμιστεί σημαντικά. Άλλωστε, διαθέτει πλήθος στοιχείων που το κάνουν μοναδικό, καθώς πρόκειται για το μόνο αξιοποιημένο ποτάμιο σπήλαιο στον ελλαδικό χώρο, ενώ η ανθρώπινη παρουσία στο χώρο του σπηλαίου είναι γνωστή ήδη από τους προϊστορικούς χρόνους. Η φυσική είσοδός του αποτελεί την πηγή υπόγειου ποταμού που φέρει το όνομα Αγγίτης και ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει τα πρώτα 500 μ. του σπηλαίου. Μέχρι και σήμερα έχουν εξερευνηθεί περίπου 12 χλμ. κι έχουν χαρτογραφηθεί 10 χλμ. διαδρομής.
Μέσα στο σπήλαιο, το κοινό, καθώς προχωρά σε διάδρομο πάνω από το ποτάμι κι αντίθετα με τη ροή του νερού, παρακολουθεί στο διάκοσμο του σπηλαίου να κυριαρχούν οι λευκοί κι ερυθρόμορφοι σταλακτίτες διαφόρων μορφών. Επίσης, επισκέψιμη είναι και η «Αίθουσα του Τροχού», η οποία συνδέεται με τον κύριο χώρο του σπηλαίου με διάδρομο και η οποία οφείλει το όνομά της στην ύπαρξη μεγάλου υδραυλικού τροχού διαμέτρου 8μ. Ο συγκεκριμένος τροχός κάλυπτε τις ανάγκες ύδρευσης κι άρδευσης της περιοχής από την εποχή της Τουρκοκρατίας. Σε αυτή την αίθουσα υπάρχει ακόμη ένα άνοιγμα στην οροφή, με διαστάσεις 8×12μ., το οποίο εκτιμάται πως ήταν πιθανή είσοδος των κατοίκων των γύρω οικισμών και μυστική πρόσβαση από την ακρόπολη πάνω από το σπήλαιο στο ποτάμι.
Αξίζει να σημειωθεί ότι μέσα στο σπήλαιο φωλιάζουν ευκαιριακά ή ζουν μόνιμα 37 είδη ζώων, κυρίως μικροπανίδας, από τα οποία 6 είδη έγιναν γνωστά για πρώτη φορά στη διεθνή επιστημονική κοινότητα, ενώ οι αρχαιολογικές έρευνες στο σπήλαιο έφεραν στο φως σημαντικά παλαιολιθικά και παλαιοντολογικά ευρήματα, τα οποία βρίσκονται στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Δράμας.
Στο πλαίσιο του έργου «Εκσυγχρονισμός, προώθηση και αξιοποίηση των σπηλαίων», οι κυριότερες παρεμβάσεις που θα πραγματοποιηθούν στο σπήλαιο των πηγών Αγγίτη, μέσω της Δημοτικής Κοινωφελούς Επιχείρησης Δήμου Προσοτσάνης, είναι οι εξής:
-Εργασίες αποκατάστασης φωτισμού στο σπήλαιο πηγών Αγγίτη, με αρχικό προϋπολογισμό 55.000 ευρώ
-Δράσεις προβολής και δημοσιότητας, με αρχικό προϋπολογισμό 24.500 ευρώ
-Παρεμβάσεις μικρής κλίμακας στο σπήλαιο πηγών Αγγίτη και στον περιβάλλοντα χώρο, με αρχικό προϋπολογισμό 24.161,70 ευρώ
-Ανάπτυξη εφαρμογής πολυμέσων για έξυπνες συσκευές και για τη συγκέντρωση και καταχώρηση πληροφοριακού υλικού σχετικών με το σπήλαιο πηγών Αγγίτη, με αρχικό προϋπολογισμό 21.000 ευρώ.
