ΑΡΘΡΟ
Της Δήμητρας Ευθυμιάδου
Πτυχιούχου του Τμήματος Πολιτικών Επιστημών του Α.Π.Θ.
Στις 6 Ιανουαρίου 2021 έλαβε χώρα μια μαζική επίθεση διαδηλωτών, υποστηρικτών του Trump, προς το Καπιτώλιο των Ηνωμένων Πολιτειών. Το Καπιτώλιο αποτελεί το κτήριο-θεμέλιο του κοινοβουλευτισμού στις Η.Π.Α., καθώς εκεί συνέρχεται το νομοθετικό σώμα της ομοσπονδιακής κυβέρνησης των Ηνωμένων Πολιτειών, το Κογκρέσο.
Συγκεκριμένα, στο πλαίσιο διαμαρτυρίας για τα εκλογικά αποτελέσματα των πρόσφατων εκλογών και την νίκη Biden, η οποία και επικυρωνόταν εκείνη την στιγμή εντός τους Καπιτωλίου, ένοπλες ακραίες ομάδες φανατικών οπαδών του απερχόμενου Ρεπουμπλικάνου Προέδρου εισέβαλαν με την βία στο κτίριο. Ο σκοπός τους ήταν να διακόψουν και να τερματίσουν την καταμέτρηση των ψήφων, που θα επιβεβαίωναν την ήττα του Τραμπ. Η διαδήλωση αυτή ήταν τόσο βίαια που διήρκησε 4 ολόκληρες ώρες, ενώ ο ίδιος ο Πρόεδρος Τραμπ ήταν ηθικός αυτουργός των επεισοδίων, που θύμιζαν κάθε άλλο παρά Δημοκρατικό πολίτευμα.
Είναι η πρώτη φορά στην ιστορία των Ηνωμένων Πολιτειών, που ο ίδιος ο Πρόεδρος υπονόμευσε με μεθοδικότητα το δημοκρατικό πολίτευμα της χώρας του. Η Αμερικανική κοινωνία θερίζει τους καρπούς που έσπειρε ο απερχόμενος Πρόεδρος, ο οποίος συστηματικά, τα τέσσερα τελευταία χρόνια, καλλιεργούσε αναφανδόν στην συνείδηση μεγάλης μερίδας πολιτών ένα εθνικιστικό ιδεώδες, βασισμένο στον λαϊκισμό, τον ρατσισμό και την ανορθολογικότητα. Αποδείχτηκε, όμως, ότι ο λαϊκισμός στρέφεται ενάντια στον ίδιο τον λαό.
Με άλλα λόγια, η προεδρική θητεία Trump λειτούργησε ως δαμόκλειος σπάθη για την Αμερικανική Δημοκρατία, η οποία εντέλει αποτέλεσε και το εξιλαστήριο θύμα των ακραίων ιδεολογιών και πολιτικών πρακτικών που αναπτύχθηκαν. Το συμβολικό πλήγμα για την ίδια την Αμερική, αλλά και για τη Δύση είναι ασφαλώς μεγάλο. Ο επικίνδυνος δημαγωγός Donald Trump κατάφερε, αβρόχοις ποσί, να εξευτελίσει, στην διεθνή σκηνή, μια χώρα πρότυπο Δημοκρατίας και να επιτεθεί στους θεσμούς της, μέσω των φανατικών υποστηρικτών του.
Οι εικόνες από τα γεγονότα στο Καπιτώλιο, που έκαναν τον γύρο του πλανήτη, αποτύπωσαν με τον πιο ακριβή τρόπο την πολιτική κατάπτωση, την οποία επέφερε στις Η.Π.Α. η προεδρία Τραμπ. Θα μπορούσε κανείς να υποστηρίξει ακόμα, ότι υπήρξε μια προσπάθεια αποδόμησης της Αμερικανικής Δημοκρατίας, το άκρον άωτον της οποίας είναι η μη αναγνώριση του αποτελέσματος της εκλογικής διαδικασίας, η οποία όπως αποδείχτηκε ήταν καθόλα νόμιμη.
Επιπρόσθετα, αν και τα τεκταινόμενα μας μετέφεραν σε εποχές όπου κυριαρχούσε η οχλοκρατία και σε κράτη που βίωσαν την φρίκη των πραξικοπημάτων, θα ήταν λάθος να ταυτίσουμε τα επεισόδια που έλαβαν χώρα στις Η.Π.Α. με μια τυχόν απόπειρα πραξικοπήματος. Βασική διαφορά αποτελεί το γεγονός ότι η μάζα ανθρώπων, που επιτέθηκε με πολεμική διάθεση στο Καπιτώλιο και εν γένει στους δημοκρατικούς θεσμούς, δεν είχε κανένα οργανωμένο σχέδιο σε περίπτωση που κατόρθωνε να καταλάβει το κοινοβουλευτικό κτίριο. Αντίθετα, είχε μοναδικό στόχο την παύση της διαδικασίας καταμέτρησης ψήφων, ενώ σε περίπτωση πραξικοπήματος δεν θα έλειπαν οι απαραίτητες υποδομές στρατηγικής κατεύθυνσης και ο «αρχηγός» δεν θα καλούσε το πλήθος να διαλυθεί, ακόμα και την ύστατη στιγμή, όπως έπραξε, εκών άκων, ο Τραμπ.
Όπως διαπιστώσαμε, στη συγκεκριμένη περίπτωση οι θεσμοί αντέδρασαν άμεσα, με αποτέλεσμα την μη κατάλυση της Δημοκρατίας. Όπως ανέφερε μεταξύ άλλων, ο καθηγητής και Υφυπουργός Άγγελος Συρίγος, «ο Τράμπ προσπάθησε, χωρίς κανέναν πολιτικό πολιτισμό, να εκμεταλλευτεί τους θεσμούς και οι θεσμοί βλέπουμε πως αντιδρούν». Επιπλέον, μέσα από αυτό επιβεβαιώθηκε, ακόμα, ότι ο απερχόμενος Πρόεδρος δεν έχει ερείσματα στο πλέγμα των συνταγματικών εξουσιών, ήτοι δε βρίσκει έρεισμα στους θεσμούς και τη λειτουργία τους, στις αποδέκτες πολίτικες πρακτικές της δημοκρατίας και σε σημαντική πλειοψηφία του εκλογικού σώματος.
Ταυτόχρονα, παρά το ρήγμα που υπέστη στο εσωτερικό του το Ρεπουμπλικανικό κόμμα, είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι εξέχοντα μέλη του κόμματος διαχώρισαν την θέση τους από αυτήν του Προέδρου Τραμπ, καταδίκασαν τα βίαια υποκινούμενα επεισόδια και αναγνώρισαν την εκλογική νίκη των Δημοκρατικών.
Παρόλα αυτά, οι ισορροπίες παραμένουν εύθραυστες, καθώς ο βαθύς διχασμός της Αμερικανικής κοινωνίας και τα ακραία μαζικά κινήματα που εμφανίστηκαν δεν δύνανται να εξαφανιστούν εν μια νυκτί. Ο ανορθολογισμός και η συνεχής αμφισβήτηση του συστήματος, με όρους συνωμοσιολογικούς, που διέσπειρε ο απερχόμενος Πρόεδρος, θα συνεχίσουν να υφίστανται στις ομάδες των υποστηρικτών του και αυτό είναι ένα ζήτημα μείζονος σημασίας, που θα απασχολήσει ιδιαίτερα την νέα ηγεσία των Ηνωμένων Πολιτειών.
Στα θετικά των ημερών μπορούμε να προσμετρήσουμε την νίκη των Δημοκρατικών στην Τζόρτζια, Πολιτεία κλειδί, όπου οι Δημοκρατικοί κέρδισαν δυο γερουσιαστές και εξασφάλισαν τον έλεγχο και της Γερουσίας, καθώς τον έλεγχο της Βουλής των Αντιπροσώπων τον κατείχαν ήδη. Η νίκη του Δημοκρατικού κόμματος σε μια νότια Πολιτεία, παραδοσιακά συντηρητική και υπέρ του Ρεπουμπλικανικού κόμματος, αποτελεί εξέχουσα είδηση. Εάν προστεθεί και το γεγονός ότι οι δύο γερουσιαστές που εξελέγησαν είναι ένας Αφροαμερικανός (Raphael Warnock) και ένας Αμερικανοεβραίος (Jon Ossoff), μπορεί κανείς να παρατηρήσει την πρόοδο που έχει σημειωθεί με βάση τις φιλελεύθερες αξίες και ιδέες.
Η τελική και αδιαμφισβήτητη πλέον νίκη του Δημοκρατικού κόμματος και του Joe Biden, οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στον ίδιο τον Trump και τις ανορθόδοξες μεθόδους που ακολούθησε κατά την διάρκεια της θητείας του. Ωστόσο, δεν παύει να είναι μια νίκη. Μια νίκη που είναι ιδιαίτερα ωφέλιμη και για την Ελλάδα, αφού εκτός από την απομάκρυνση του φιλικά προσκείμενου στον Ερντογάν, Τrump, φέρνει και τον γνωστό εχθρό του Ερντογάν Bob Menendez στην προεδρία της ισχυρής Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων της Γερουσίας. Σημειώνεται, ότι ο Menendez είναι ο βασικός εμπνευστής των κυρώσεων που επιβλήθηκαν πρόσφατα στην
Τουρκία, καθώς και του αγωγού φυσικού αερίου EastMed (μεταξύ Ελλάδας, Κύπρου, Ισραήλ) που παρακάμπτει την Τουρκία, στερώντας της τον ρόλο του ρυθμιστή των εξελίξεων, που μετά μανίας επιθυμεί να αποκτήσει.
*Το άρθρο της κ. Ευθυμιάδου δημοσιεύτηκε στο blog PoliticsToday.news.blog
