ΑΡΘΡΟ
Του Χάρη Δαμιανίδη
Απόφοιτου του τμήματος Κοινωνικής Διοίκησης και Πολιτικής Επιστήμης
Ο Ερνέστο «Τσε» Γκεβάρα ντε λα Σέρνα γεννήθηκε στο Ροσάριο της Αργεντινής το 1928. Μια από τις αγαπημένες του συνήθειες ήταν το διάβασμα ενώ παράλληλα θέλοντας να πολεμήσει όσα η ασθένειά του (άσθμα) δεν του επέτρεπε να κάνει, ασχολήθηκε με αθλητικές δραστηριότητες. Ο Τσε σπούδασε Ιατρική το 1947 ενώ το 1950 μαζί με τον αδερφικό του φίλο, Αλμπέρτο Γρανάδο, πάνω σε μια θρυλική μοτοσικλέτα «Νόρτον», La Poderosa (Η ατίθαση) όπως την αποκαλούσε, ταξιδεύουν σε χώρες της Λατινικής Αμερικής όπου βλέπουν και ζουν από κοντά τη ζοφερή κοινωνική πραγματικότητα των λαϊκών στρωμάτων. Ο αμερικάνικος ιμπεριαλισμός θεωρεί τις χώρες αυτές αυλή του και ανεβοκατεβάζει κυβερνήσεις κατά πόσο τον βολεύουν. Οι δολοφονίες πολιτικών αντιπάλων είναι στην ημερήσια διάταξη. Τις εμπειρίες από αυτό το ταξίδι τις κατέγραψε στο «Ημερολόγιο της Μοτοσικλέτας». Η διαμονή του σε ανθρακωρυχεία εκείνων των περιοχών ήταν στοιχείο αποφασιστικής σημασίας για τη διαμόρφωση της προσωπικότητάς του. Εκείνες οι εμπειρίες σε συνδυασμό με τη συνάντησή του με τον Φιντέλ Κάστρο ήταν τα στοιχεία εκείνα που διαμόρφωσαν τον μεγάλο επαναστάτη, το αιώνιο, παγκόσμιο σύμβολο της ανιδιοτέλειας και της προσφοράς για τη κοινωνία της δικαιοσύνης, της ισότητας και της δημοκρατίας, για το σοσιαλισμό. Μέσα στην ιστορία των επαναστάσεων είναι αρκετά δύσκολο να βρεις πρόσωπο που να λατρεύτηκε τόσο πολύ όσο ο Τσε Γκεβάρα. Μετά το πέρας της Ιατρικής θα επισκεφτεί πάλι χώρες της Λατινικής Αμερικής, γνωρίζοντας τους κοινωνικούς αγώνες. Καταγράφει τα πάντα ενώ το 1953 θα γνωρίσει Κουβανούς εξόριστους συντρόφους του Φιντέλ Κάστρο στη Γουατεμάλα.
Η γνωριμία του με τον Φιντέλ, το 1955, υπήρξε καθοριστική για αυτόν. Η ολονύχτια συζήτηση είχαν φέρει τον έναν πιο κοντά στον άλλον και διαπιστώνουν ότι έχουν κοινό στόχο. Από εδώ και στο εξής, ο Τσε Γκεβάρα και μέχρι τη δολοφονία του από το στρατό της Βολιβίας σε συνεργασία με τη CIA, θα βγάλει από μέσα του, θα δείξει σε όλη την ανθρωπότητα το μεγαλείο του ανθρώπου, τι σημαίνει να λέγεται κάποιος ΑΝΘΡΩΠΟΣ. Μετά τη νίκη της επανάστασης στη Κούβα, ο Τσε αναλαμβάνει κορυφαία κυβερνητικά πόστα. Συμμετέχει ενεργά με το καθημερινό του παράδειγμα και την εθελοντική του προσφορά στην οικοδόμηση της νέας κοινωνίας. Έχει συνείδηση των μεγάλων δυσκολιών. Ξέρει πόσο δύσκολο είναι να αλλάξεις τις συνειδήσεις του κόσμου. Όμως έχει απόλυτη εμπιστοσύνη στον κουβανικό λαό και όχι μόνο. Είναι διεθνιστής και πιστεύει ότι η φλόγα της επανάστασης πρέπει να μεταφερθεί σε κάθε γωνιά της γης. Άλλωστε ο ίδιος είχε δηλώσει «πως χρειαζόμαστε όχι ένα ή δύο αλλά πέντε Βιετνάμ». Φεύγει από τη Κούβα και την «εξαφάνιση» τού Τσε τη λύνει ο ίδιος ο Κάστρο σε δημόσια συγκέντρωση διαβάζοντας την ιδιόχειρη επιστολή που άφησε ο Τσε. Με την επιστολή του αυτή, ο Τσε παραιτείται από όλα τα κρατικά και κομματικά αξιώματα και αναφέρει μεταξύ άλλων: «Κοιτάζοντας τη ζωή μου ως τα τώρα, πιστεύω πως έχω δουλέψει με αρκετή τιμιότητα και αφοσίωση για την εδραίωση της επαναστατικής νίκης». Παράλληλα, προσθέτει πως «άλλες χώρες του κόσμου ζητάνε τη συμβολή των σεμνών προσπαθειών μου. Εγώ, μπορώ να κάνω αυτό, που εσένα δε σου επιτρέπεται, λόγω των ευθυνών σου απέναντι στη Κουβά και έφτασε η ώρα να αποχαιρετιστούμε». Είναι ταξικός αποστάτης όπως μια σειρά άλλοι επαναστάτες, δεν γύρισε ποτέ πίσω και θυσιάστηκε για συμφέροντα που δεν ήταν προσωπικά του.
Η αδυναμία του ήταν που θεωρούσε ότι για την επανάσταση αρκεί μόνο ο υποκειμενικός παράγοντας και υποβάθμιζε τη σημασία του αντικειμενικού παράγοντα. Όμως, η διαλεκτική διδάσκει ότι υπάρχει βασική σχέση ανάμεσα στο υποκείμενο και το αντικείμενο. Στη Βολιβία όπου βρέθηκε για να οργανώσει επαναστατικό κίνημα δεν συνέτρεχαν οι προϋποθέσεις για κάτι τέτοιο. Γνώριζε ότι το ρίσκο που αναλάμβανε ήταν πολύ μεγάλο, όμως τόλμησε. Γιατί ήταν επαναστάτης. Άλλωστε και ο Λένιν έδινε 20% πιθανότητες επιτυχίας όταν ξέσπασε η Οκτωβριανή Επανάσταση. Ο Τσε είναι επίκαιρος γιατί συντρέχουν και σήμερα οι λόγοι που τον δημιούργησαν. Η κοινωνική αδικία και η εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο είναι παρούσες και αποκτάει ακόμη πιο απάνθρωπη μορφή. Ο καπιταλισμός δείχνει ακόμη περισσότερο το άγριο πρόσωπο του. Και όπως έλεγε ο Τσε: «ο άνθρωπος πρέπει να περπατάει με το κεφάλι απέναντι στον ήλιο. Και ο ήλιος πρέπει να κάψει το μέτωπο και καίγοντάς το να το σφραγίσει με τη σφραγίδα της τιμής. Όποιος περπατάει σκυφτός, χάνει αυτή τη τιμή». Τον Τσε τον σκότωσαν στις 9 Οκτωβρίου 1967. Από τότε έγινε το παγκόσμιο σύμβολο του επαναστατικού πάθους και το επιφώνημα «Che» συνεχίζει να συγκλονίζει τη νεολαία και να τροφοδοτεί το όραμα για τη σοσιαλιστική κοινωνία.
