ΑΡΘΡΟ

Του Captain Νικόλαου Κ. Μεταξά

ATPL

AIRLINE PILOT

B737NG AIRBUS 320

Αν η πολιτική είναι Τέχνη, το υλικό που χρησιμοποιεί για να εκφραστεί είναι οι θεσμοί και η έμπνευση, η μετάγγιση της έμπνευσης, η μεταποίησή της σε κοινωνική δυναμική.

Και το μυστικό της μεγαλοσύνης στην πολιτική, όπως σε κάθε Τέχνη, είναι η αυθυπέρβαση του δημιουργού, η ελευθερία του από σκοπιμότητες εντυπωσιασμού, η ανιδιοτέλεια.

Υπάρχει μια αναμφισβήτητη διαπίστωση: η διαφθορά στους Δήμους και στις Περιφέρειες κινείται αντιστρόφως ανάλογα με την ισχυροποίησή τους και τη μεταφορά νέων αρμοδιοτήτων στους ΟΤΑ. Η τοπική αυτοδιοίκηση επιτελεί σήμερα περίπου το 50% των διοικητικών διαδικασιών οι οποίες πριν από μία εικοσαετία ανήκαν στην ευθύνη του κράτους. Η εξέλιξη αυτή που δεν συνοδεύθηκε με τον αντίστοιχο εκσυγχρονισμό της οργανωτικής δομής των Δήμων (διπλογραφικό σύστημα, Ταμειακή Υπηρεσία, έλεγχος του Ελεγκτικού Συνεδρίου στα εντάλματα πληρωμής), σε συνδυασμό και με μια ιδιότυπη ασυδοσία που βασίστηκε στην αρχή ότι «οι τοπικοί άρχοντες λογοδοτούν μόνο στον λαό που τους εξέλεξε», είχε ως αποτέλεσμα να «φουντώσει» η διαφθορά. Περίπου οι μισές από τις υποθέσεις διαφθοράς ή κακοδιοίκησης τις οποίες ερεύνησαν κατά τη διάρκεια του 2005 οι ελεγκτικοί μηχανισμοί αφορούσαν τους ΟΤΑ. Από αυτές, το 23,6% αφορούσε τους Δήμους, το 23,3% τις νομαρχιακές αυτοδιοικήσεις και το 1% τις δημοτικές επιχειρήσεις. Από τη διερεύνηση των υποθέσεων αυτών διαπιστώθηκε ότι σε ποσοστό 35,7% διαπράχθηκαν παράνομες πράξεις, σε ποσοστό 34% οι εμπλεκόμενοι υπάλληλοι-λειτουργοί παρέλειψαν να επιτελέσουν το καθήκον τους και σε ποσοστό 9% υπέκρυπταν «σκαστά σκάνδαλα» και ως εκ τούτου παρενέβη ο αρμόδιος εισαγγελέας.

 

Ιδιότυπη ασυλία

 

Κατά κοινή ομολογία πάντως η ιδιότυπη ασυλία την οποία απολαμβάνουν οι τοπικοί άρχοντες δεν βασίζεται μόνο στην προσωπική τους εκτίμηση ότι (θα έπρεπε να) απαλλάσσονται από οποιονδήποτε επιμερισμό ευθύνης για τις πράξεις τους, αφού λογοδοτούν μόνο απέναντι στους πολίτες που τους εκλέγουν. Βασίζεται και στο γεγονός ότι ούτε ένας Δήμαρχος ή Νομάρχης, αν και πολλοί έχουν κατηγορηθεί ακόμη και για «σκαστά» σκάνδαλα, δεν έχει μπει στη φυλακή. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του πρώην Δημάρχου Πειραιά κ. Στ. Λογοθέτη, ο οποίος, αν και κατηγορήθηκε στο παρελθόν για σκάνδαλα, έχοντας πλέον καθαρό ποινικό μητρώο, εκτέθηκε εκ νέου ως υποψήφιος Δήμαρχος, στον Δήμο Νίκαιας.

 

Τέλη με το «έτσι θέλω»

 

Στις αυθαιρεσίες στις οποίες καταφεύγουν συχνά Δήμαρχοι είναι η κατάχρηση της δυνατότητας που έχουν να επιβάλλουν ανταποδοτικά τέλη. Η έκθεση του Συνηγόρου του Πολίτη κάνει σαφές ότι σε πολλές από τις σχετικές περιπτώσεις η νομική βάση των τελών είναι απολύτως «εύθραυστη», κάνοντας παράλληλα σαφείς τρεις παραμέτρους: πρώτον, ότι τα τέλη θα πρέπει να είναι αντάλλαγμα μιας ειδικής παροχής, δεύτερον, ότι το ύψος τους θα πρέπει να είναι ανάλογο της παροχής αυτής και, τρίτον και κυριότερο, τα τέλη – λόγω του ειδικού χαρακτήρα τους – δεν επιβάλλονται επ’ ουδενί για έργα που αποτελούν νομοθετημένο αντικείμενο των αρμοδιοτήτων των Δήμων. Την ασυδοσία στα περί της δημοτικής φορολογίας επιτείνει φυσικά η πλημμελής εποπτεία εκ μέρους της Περιφέρειας, η οποία και επιτρέπει την έκδοση παράνομων πράξεων που είναι εκτελεστές. Όπως φαίνεται, δε, στην πράξη η νομιμότητα των πράξεων αυτών δεν αμφισβητείται δικαστικά, αφού οι πολίτες αποφεύγουν την άσκηση ενδίκων μέσων λόγω του δυσανάλογα μεγάλου κόστους της δικαστικής δαπάνης σε σχέση με τα παρανόμως επιβαλλόμενα τέλη…

Χαρακτηριστικό παράδειγμα η επιβολή τέλους για την τέλεση γάμου από Δήμαρχο.

Το ειδικό, τοπικό τέλος για την τέλεση γάμου κατέβαλλαν μόνο όσοι πολίτες, μη δημότες Παπάγου, τελούσαν γάμο ή βάπτιση σε ναούς που ανήκαν στη διοικητική περιφέρειά του. Ο Συνήγορος του Πολίτη έκρινε ότι η ανταποδοτικότητα του τέλους δεν ήταν επαρκώς αιτιολογημένη και συνέταξε πόρισμα προς τον Υπουργό Εσωτερικών, ο οποίος με τη σειρά του ζήτησε την επανεξέταση της νομιμότητας του τέλους γάμου από την επιτροπή της Περιφέρειας Αττικής.

Αποτέλεσμα; Η Περιφέρεια έκρινε την απόφαση του Δήμου απολύτως σύννομη.

 

Υπέρογκα ποσά

 

Στα χέρια της ανεξάρτητης Αρχής έπεσε και η υπόθεση του τέλους παράτασης ταφής στους δικαιούχους οικογενειακών τάφων από τον Δήμαρχο.

Ως εκ τούτου οι δημότες εκλήθησαν να καταβάλουν υπέρογκα ποσά, χωρίς ποτέ να έχουν ειδοποιηθεί ώστε να διενεργήσουν, αν ήθελαν, την εκταφή.

Η Επιτροπή Ανταγωνισμού, που έχει βρεθεί εσχάτως στη δίνη των σκανδάλων, εξετάζει μεταξύ των άλλων και μία… μακάβρια καταγγελία. Ο Δημαρχος… επέβαλε τέλη και δικαιώματα στη λειτουργία και συντήρηση του κοιμητηρίου της περιοχής, γεγονός που προκάλεσε έντονες αντιδράσεις όχι μόνο από κατοίκους αλλά και από εργολάβους.

Δεν γνωρίζουμε αν ο Δήμαρχος θέτει φραγμούς στον υγιή ανταγωνισμό.

Η υπόθεση πάντως ερευνήθηκε από τους «κομάντος» τους Δημοσίου, οι οποίοι συνέταξαν και σχετικό πόρισμα. Το πόρισμα διαβιβάστηκε, μεταξύ των άλλων, και στον Υπουργό Εσωτερικών, ο οποίος με έγγραφό του προς όλες τις Περιφέρειες της χώρας τους ζητούσε να συγκεντρώσουν στοιχεία προκειμένου να ελεγχθεί η νομιμότητα των τελών και δικαιωμάτων στα κοιμητήρια.

Ένας άλλος Δήμαρχος χρέωσε στους αναλυτικούς λογαριασμούς ύδρευσης του πρώτου τετραμήνου του 2004 επιπλέον τέσσερα ευρώ ανά λογαριασμό (!) χωρίς να ενημερώσει για τον λόγο αυτής της χρέωσης. Ομοίως ο Δήμος… επέβαλε ανταποδοτικά τέλη με το «έτσι θέλω» και χωρίς καμία νόμιμη αιτιολογία, συν τοις άλλοις η απόφασή του κρίθηκε σύννομη από την οικεία Περιφέρεια!

 

Τροχαία παράβαση

 

Την ίδια στιγμή πολίτης υποχρεώθηκε να καταβάλει στην Α’ ΔΟΥ Ηρακλείου οφειλή από τροχαία παράβαση που είχε μεν βεβαιωθεί στο όνομά του, είχε δε εξοφληθεί εμπρόθεσμα στις οικονομικές υπηρεσίες του Δήμου Ηρακλείου. Τι είχε συμβεί;

Οι υπηρεσίες του Δήμου δεν είχαν αποστείλει το αντίγραφο του τριπλοτύπου είσπραξης στην Τροχαία Ηρακλείου. Αποτέλεσμα αυτής της παράλειψης ήταν η σχετική πράξη να διαβιβαστεί στην αρμόδια δικαστική αρχή και η τροχαία παράβαση να εκδικαστεί ερήμην του ενώπιον του Πταισματοδικείου Ηρακλείου, με συνέπεια να καταδικαστεί και να υποχρεωθεί να πληρώσει, τότε, 162.376 δρχ. στη ΔΟΥ…

 

Τραπεζάκια έξω

 

Όλα αυτά αποτελούν τη μία όψη του νομίσματος. Η άλλη όψη έχει σχέση με το κύκλωμα, τα πλοκάμια του οποίου απλώνονται γύρω από τα επιβαλλόμενα τέλη για τα τραπεζοκαθίσματα που καταλαμβάνουν δημόσιους χώρους και εν γένει με τις διαδικασίες έκδοσης των αδειών των καταστημάτων, τις άδειες λειτουργίας, οι οποίες σε γενικό πλαίσιο δεν καθορίζουν το τι επιτρέπεται και τι όχι στην άδεια του καταστήματος και έτσι έχουμε κατ’ επανάληψη παραβατικές συμπεριφορές και λειτουργικότητα στα καταστήματα με τεράστια ηχορύπανση, με κατάργηση του ωραρίου κοινής ησυχίας και πολλές άλλες παραβάσεις.

Σε έρευνα που πραγματοποίησε η Κεντρική Ένωση Δήμων και Κοινοτήτων Ελλάδας για τις αιτίες της διαφθοράς στους Δήμους, διαπιστώθηκε ότι οι πραγματικές «κυψέλες» του φαινομένου δεν είναι οι πολεοδομίες, αλλά οι διοικητικές υπηρεσίες των Δήμων που έχουν ως αντικείμενό τους τα καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος.

Και αυτό γιατί η γραφειοκρατία και η πολυνομία που διέπει τις σχετικές διαδικασίες έχουν καταστήσει το «γρηγορόσημο» κινητήριο μοχλό για την εξυπηρέτηση των πολιτών.

(συνεχίζεται…)