ΑΡΘΡΟ

Του Captain Νικόλαου Κ. Μεταξά

ATPL

AIRLINE PILOT

B737NG AIRBUS 320

Καιρικά φαινόμενα, φυσικές καταστροφές, ασκοί του Αίολου. Χρειάζεται παρουσία του κρατικού μηχανισμού, με τα μέσα, επίγεια και εναερία, που διαθέτει για να επιτελέσει το Έρευνα και Διάσωση εν καιρώ Ειρήνης;

Δυστυχώς οι Ένοπλες Δυνάμεις έδωσαν από ό,τι τους έχει απομείνει…

Εδώ και αρκετά χρόνια αποφεύγω για πολλούς λόγους να ασχοληθώ με αυτό το αρκετά φλέγον ζήτημα. Τις διαθεσιμότητες δηλαδή των ιπτάμενων μέσων της ΠΑ. Ας μην κοροϊδευόμαστε μεταξύ μας, προφανώς και γνωρίζω πολύ καλά τις διαθεσιμότητες των μέσων. Των οποιοδήποτε μέσων. Απλά έχω την στοιχειώδη αξιοπρέπεια, φιλοπατρία και φυσικά νοημοσύνη να μην γράφω ανοιχτά για τις διαθεσιμότητες.

Σήμερα όμως θεωρώ ως υποχρέωσή μου να θίξουμε ένα θέμα που πλέον ξεφεύγει από τα στενά όρια της αποκάλυψης πληροφοριών, κι αγγίζει τα όρια των υποχρεώσεών μας απέναντί σας κι όχι μόνο. Μέχρι πρόσφατα γνωρίζαμε τα Super Puma της ΠΑ, κι αυτά που έχουν καθήκοντα SAR αλλά κι αυτά που έχουν καθήκοντα CSAR (Combat Search and Rescue- έρευνα-διάσωσης μάχης).

Μέση τιμή πώλησης ενός SUPER POUMA είναι ανά ελικόπτερο 28,3 εκατ. δολάρια.

Μπορεί τα φώτα να έχουν στραφεί και δικαιολογημένα, στην απογύμνωση του συστήματος έρευνας και διάσωσης λόγω της οριακής διαθεσιμότητας ελικοπτέρων Super Puma. Όμως εκείνα που έλαμψαν δια της απουσίας τους από αυτή την έκτακτη ανάγκη για παροχή βοήθειας ήταν τα ελικόπτερα της αεροπορίας στρατού ΝΗ-90. Ελικόπτερα σχεδόν καινούρια με ελάχιστες ώρες πτήσης τα οποία με την άφιξή τους στην Ελλάδα αιμορραγούσαν -και συνεχίζουν- λόγω της έλλειψης μετέπειτα τεχνικής υποστήριξης. Μπορεί ο ελληνογαλλικός διάλογος να έχει εκκινήσει περίπου από το 2020 με σκοπό αποκατασταθεί το κακό προηγούμενο, όμως δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμα με αποτέλεσμα τα προβλήματα με τις διαθεσιμότητες να παραμένουν.

Έχουν περιορισμένη διαθεσιμότητα. Πολύτιμα ελικόπτερα που μπορούν να σώσουν ζωές σε περίοδο ειρήνης αλλά και πολέμου, παραμένουν καθηλωμένα στο έδαφος. Πολύτιμα ελικόπτερα που έχουν πληρωθεί είτε από το υστέρημά μας (CSAR έρευνας-διάσωσης μάχης είτε από συγχρηματοδοτούμενους πόρους (SAR) – δηλαδή βασικής έρευνας-διάσωσης σε ειρηνική περίοδο, αλλά και πάλι χρήματα της Ελλάδας είναι. Πού είναι αυτά τα ελικόπτερα;

 

Ελικόπτερα έρευνας και διάσωσης: Πόσα επιχείρησαν; – Η «απαξίωση» του υφιστάμενου στόλου έναντι νέων αγορών

 

Παρά το γεγονός ότι το προσωπικό των Ενόπλων Δυνάμεων συνέδραμε τα μέγιστα στις επιχειρήσεις διάσωσης στη Θεσσαλία, έχοντας απεγκλωβίσει παραπάνω από 600 ανθρώπους, μόνον δύο ελικόπτερα του Πυροσβεστικού Σώματος και πέντε ελικόπτερα των ενόπλων δυνάμεων επιχείρησαν στον πλημμυρισμένο θεσσαλικό κάμπο για τον απεγκλωβισμό των πολιτών.

Η χαμηλή διαθεσιμότητα των ελικοπτέρων για έρευνα και διάσωση, τα οποία στα χαρτιά είναι δεκάδες αλλά επιχειρησιακά διαθέσιμα, στην καλύτερη των περιπτώσεων είναι μόλις ένα στα τρία, εξηγεί γιατί δεκάδες άνθρωποι παρέμειναν εγκλωβισμένοι για σχεδόν δύο εικοσιτετράωρα σε χωριά και οικισμούς του θεσσαλικού κάμπου που μετατράπηκε σε λίμνη, με τις σκεπές των σπιτιών να εξέχουν σαν μικρές πυραμίδες από την επιφάνεια του νερού.

Οι επιπτώσεις της πρωτοφανούς κακοκαιρίας που έπληξε τη Θεσσαλία επανέφεραν το θέμα της διαθεσιμότητας των πτητικών μέσων που μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης. Σύμφωνα με το ρεπορτάζ του On Alert, από τα 12 Super Puma, τα οποία είναι τα κατεξοχήν ελικόπτερα που χρησιμοποιούνται για έρευνα και διάσωση, επιχειρησιακά διαθέσιμα είναι μόλις τα 4.

Όπως αναφέρουν πηγές της Πολεμικής Αεροπορίας η χαμηλή διαθεσιμότητα οφείλεται στην απουσία μιας ολοκληρωμένης σύμβασης για την τεχνική υποστήριξη των ελικοπτέρων (Follow On Support). Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, τα Super Puma που είναι επιχειρησιακά έτοιμα δεν θα είναι γα πολύ καιρό όλα διαθέσιμα καθώς κάποια από αυτά συμπληρώνουν 500 ώρες πτήσεις και θα πρέπει να καθηλωθούν για την καθιερωμένη τεχνική επιθεώρηση.

Υπενθυμίζεται ότι τα Super Puma χαρακτηρίζονται ως τα ελικόπτερα «παντός καιρού» και πραγματικά μπορούν και επιχειρούν σε δύσκολες συνθήκες και προφανώς και κατά τη διάρκεια της νύχτας, παρότι στα ρεπορτάζ ακούγεται ότι τα ελικόπτερα «θα σταματήσουν να επιχειρούν μόλις πέσει το φως της ημέρας». Μάλλον η χαμηλή διαθεσιμότητα ευθύνεται και όχι η νύχτα.

Η ελληνική πολιτεία, το Λιμενικό Σώμα, το 2003 προμηθεύτηκε για επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης και αστυνόμευσης, 6 γαλλικά ελικόπτερα τύπου Dauphin, έναντι 50 εκατομμύρια ευρώ. Τόσα χρόνια τα ελικόπτερα έχουν πραγματοποιήσει ελάχιστες αποστολές, κυρίως αστυνόμευσης, και όπως διαπιστώθηκε δεν ήταν διαθέσιμα για τον απεγκλωβισμό των ανθρώπων στη λίμνη του θεσσαλικού κάμπου.

Τεράστιο πρόβλημα υπάρχει και με τη διαθεσιμότητα των NH-90 τα οποία επίσης δυνητικά θα μπορούσαν να συνδράμουν στις επιχειρήσεις απεγκλωβισμού. Η Αεροπορία Στρατού έχει στις τάξεις της 15 από τα ελικόπτερα που είχε αγοράσει το ελληνικό κράτος το 2003, έναντι 659 εκατομμυρίων, χωρίς όμως την πρόβλεψη τεχνικής υποστήριξης (Follow On Support).

Πριν από λίγα χρόνια τα ΝΗ-90 είχαν έρθει αντιμέτωπα με τεχνική οδηγία που αφορούσε την χρήση του βαρούλκου για την έρευνα και διάσωση (hoist), ύστερα από ατύχημα που είχε γίνει στο εξωτερικό.

Η εταιρεία επιβαρύνθηκε για τα ΝΗ-90 που είχε πουλήσει ώστε να αποστείλει ανταλλακτικά που αφορούσαν την επιδιόρθωση του προσδιορισμένου θέματος. Από τότε ως σήμερα έχει περάσει περίπου μια 5ετία, τα ΝΗ-90 μπορεί να κοσμούν την βάση των Μεγάρων, στο 2ο Τάγμα ελικοπτέρων της Αεροπορίας Στρατού και τα υπόστεγα της Μοίρας Αεροπορικών ειδικών επιχειρήσεων, πλην όμως τα περισσότερα αποτελούν μια παρατεταμένη «στατική έκθεση».

Τα ΝΗ-90 μπορούν φυσικά, όπως και πολλοί άλλοι τύποι ελικοπτέρων, να μετέχουν σε αεροδιακομιδές από νησιά στο Αν. Αιγαίο, αλλά και ως μέσο μεταφοράς VIP σε ακριτικές περιοχές! Βεβαίως το βάρος της έρευνας και διάσωσης θεσμικά δεν ανήκει στα ΝΗ-90, αλλά ούτε και στα Chinook τα οποία χρησιμοποιήθηκαν για τον μαζικό απεγκλωβισμό 93 συμπολιτών μας από το χωριό Βλοχός.

Επιπλέον είτε Chinook του 4ου Τάγματος ελικοπτέρων, είτε της Μοίρας ειδικών αεροπορικών επιχειρήσεων έδωσαν το παρόν κατά τη μεταφορά τροφίμων και πόσιμου νερού σε κομβικά σημεία ώστε στη συνέχεια με βάρκες τα στελέχη του στρατού ξηράς ή οι διασώστες του Πυροσβεστικού σώματος να τα προωθήσουν στους ανθρώπους που δεν έχουν καταφέρει να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους. Και το καταγράφουμε αυτό μιας και οι Ένοπλες Δυνάμεις, διέθεσαν ότι μπορούσε να πετάξει με ασφάλεια πάνω από τις περιοχές που ήταν κατακλεισμένες από τόνους νερού και λάσπης.

 

Αγορά νέων ελικοπτέρων Blackhawk, αλλά όχι συντήρηση των παλαιότερων

 

Στη Θεσσαλία, σύμφωνα με τις ανακοινώσεις του ΓΕΕΘΑ, επιχείρησαν από πλευράς ΕΔ ελικόπτερα Super Puma και Agusta Belll της Πολεμικής Αεροπορίας, ελικόπτερα CHINOOK του Στρατού Ξηράς και ένα Sikorsky του Πολεμικού Ναυτικού, καθώς και δύο Super Puma του Πυροσβεστικού Σώματος. Τα ελικόπτερα του Στρατού και του Πολεμικού Ναυτικού που μπορούν κατά συνθήκη να χρησιμοποιηθούν για παροχή εναέριας βοήθειας ή απεγκλωβισμού μέσω ανέλκυσης παρουσιάζουν επίσης χαμηλή διαθεσιμότητα. Ειδικά τα ελικόπτερα CHINOOK της Αεροπορίας του Στρατού τα οποία με το προσωπικό τους προσέφεραν για άλλη μια φορά τις υπηρεσίες τους στην κατάσβεση των πυρκαγιών.

(συνεχίζεται…)