ΑΡΘΡΟ
Του Captain Νικόλαου Κ. Μεταξά
AIRLINE PILOT
Πτέραρχος Πολιτικής Αεροπορίας
Ένα από τα μεγαλύτερα επτά λεγόμενα «θανάσιμα» αμαρτήματα των ανθρώπων θεωρείται εκείνο της αχαριστίας, της αγνωμοσύνης προς όλους εκείνους που με τον τρόπο τους ή τις ενέργειές τους, έχουν βοηθήσει να προοδεύσουμε, να ξεπεράσουμε κάποιες δυσκολίες ή κάποιους κινδύνους.
Είναι αχαριστία όταν την ευημερία μας, την πρόοδό μας, την αποδίδουμε, δήθεν, μόνο στις ικανότητές μας, στο «σπαθί» μας, στα τυπικά μας προσόντα, στη διπλωματία μας και όχι στους γονείς που φρόντισαν να μας μορφώσουν, στην κοινωνία που μας έδωσε τα εφόδια, στους φίλους και συνεργάτες που μας βοήθησαν ποικιλοτρόπως.
Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι ο αχάριστος, αφού, στηριζόμενος στις πλάτες του ευεργέτη του, επιτύχει τους ιδιοτελείς σκοπούς του, φοβούμενος ότι θα μαθευτεί στην κοινωνία ότι δεν είναι αυτόφωτος αλλά ετερόφωτος και ότι η όποια πρόοδός του οφείλεται στην ευεργεσία, κατά κύριο λόγο τρίτου προσώπου και όχι τόσο στο «σπαθί» του, όπως αυτάρεσκα διατυμπανίζει, για να μη θιγεί ο υπερφίαλος εγωισμός του, τότε «διαρρέει» παντού ότι έχει δήθεν διακόψει προ πολλού χρόνου τις σχέσεις του με αυτόν, τον οποίο και κακολογεί για να γίνει πειστικός και από πάνω του κηρύσσει και τον «πόλεμο»…
Με αυτό τον τρόπο, πιστεύει ότι απαλλάχτηκε από ένα μεγάλο και δυσβάστακτο φορτίο, εκείνο της ευγνωμοσύνης, που «σήκωνε» και έτσι ανακουφίστηκε…
Η ευεργεσία, άλλωστε, είναι χρέος και κανείς δεν θέλει να χρωστάει!
Για να είμαστε απόλυτα δίκαιοι πρέπει να παραδεχτούμε ότι η ευεργεσία από την ουσία της θεωρείται ως μία πράξη επίδειξης υπεροχής και μεγαλοσύνης από τον ευεργέτη και ως εκ τούτου ο ευεργετούμενος θεωρείται, εκ των πραγμάτων, αφού αυτός είναι ο «ικέτης» υποδεέστερος…
Μιας κατηγορίας πολίτες, βέβαια, δεν έχουν τέτοιου είδους «ευαισθησίες» και τους δίδεις «σησάμι» και σου γυρίζουν «κουλούρι», παραμένουν δε ευγνώμονες σε όλη τους την ζωή.
Οι αχάριστοι όμως εκδικούνται τον ευεργέτη τους, σαν τον σκορπιό του μύθου, που τσίμπησε θανάσιμα τον σωτήρα του βάτραχο που τον εμπιστεύθηκε να τον σηκώσει στην πλάτη του κολυμπώντας στην λίμνη, σώζοντας τον από βέβαιο πνιγμό και αφού τον αποβίβασε στην ακτή, σώο και αβλαβή, πρόλαβε να πει, δικαιολογούμενος για την αχαριστία του, στον αποθνήσκοντα βάτραχο ότι «δεν το ήθελα, είναι στην φύση μου».
Είναι αγνωμοσύνη να διαγράφουμε όλα όσα οι άλλοι έκαναν για μας – πολλές φορές μάλιστα με μεγάλο κόστος – και να στρεφόμαστε εναντίον τους όταν υποπέσουν ή όχι σε κάποιο σφάλμα.
Είναι απάνθρωπο να θεωρούμε πως όλοι οι άλλοι είναι υποχρεωμένοι να μας υπηρετούν, να μας υπακούουν και συγχρόνως να δέχονται αδιαμαρτύρητα την κακή συμπεριφορά μας. Είναι όλα αυτά ένδειξη υπερεγωισμού, ναρκισσισμού, φαυλότητας. Η αχαριστία φανερώνει αρρωστημένο ψυχικό κόσμο.
Όλες οι ευαισθησίες, τα καλά συναισθήματα, όλα εκείνα που κάνουν τον άνθρωπο να ξεχωρίζει από τα ζώα έχουν νεκρωθεί, έχουν θαφτεί κάτω από τον όγκο της φιλαυτίας, της μικρότητας, την κενοδοξίας, της φιλοδοξίας. Κι ενώ τα ζώα δείχνουν πάντοτε την ευγνωμοσύνη τους σ’ αυτούς που τα φροντίζουν, τα ευεργετούν, κάποιοι άνθρωποι πολλές φορές φέρονται με αγνωμοσύνη.
Αρκετοί άνθρωποι, βάζοντας υψηλούς στόχους ή επιθυμώντας να αποκτήσουν όσο το δυνατόν περισσότερα υλικά αγαθά, πέφτουν στο αμάρτημα της αχαριστίας. Εύκολα διακρίνει κανείς τον αχάριστο. Δεν έχει πραγματικούς φίλους, οι δε συνεργάτες του δεν είναι ευτυχισμένοι, γιατί η συμπεριφορά του στους γύρω του είναι περιφρονητική.
Γιατί ποιος θα παραμείνει δίπλα σ’ έναν αχάριστο που μόνο σκοπό έχει να παίρνει ό,τι του δίνουν οι άλλοι, χωρίς ποτέ κι αυτός να προσφέρει κάτι, έστω κι έναν γλυκό λόγο;
Ποιος συνεργάτης νιώθει ευτυχισμένος έχοντας δίπλα του έναν άνθρωπο που στόχο έχει να εκμεταλλεύεται τα προσόντα των άλλων και να προβάλλει σαν δικό του έργο όλα όσα εκείνοι κάνουν;
Πόσο θ’ αντέξει κάποιος την περιφρονητική συμπεριφορά, ακόμα και αγαπημένου προσώπου όταν ποτέ δεν νιώθει ζεστασιά, θαλπωρή, αγάπη; Μεγάλη η αρρώστια της αχαριστίας. Γιατί δεν πληγώνει μονάχα όλους όσους έρχονται σ’ επαφή με εκείνον που νοσεί. Βασανίζει αβάστακτα και τον ίδιο που σε κάθε του βήμα βλέπει γύρω του ευτυχισμένους ανθρώπους, παρέες που γελούν, φίλους να εμπιστεύονται τα προβλήματά τους, να συζητούν σαν αδέλφια.
Ο Εγωισμός του δεν τον αφήνει να δει την αλήθεια. Διακρίνει γύρω του μόνο εχθρούς, ανθρώπους που δεν μπορούν να εκτιμήσουν τα μεγάλα προσόντα του, άτομα που τον ζηλεύουν επειδή έχει πετύχει στη ζωή του. Μ’ αυτές τις σκέψεις, μ’ αυτά τα κριτήρια αντιμετωπίζει ο αχάριστος τα άτομα γύρω του. Δεν κάνει ποτέ αυτοκριτική αλλά ψάχνει στους άλλους να βρει λάθη κι ελαττώματα
Η αχαριστία είναι μια ψυχική νόσος, όπως η κλεπτομανία, κατά την οποία, για την πάση θυσία, επίτευξη του καιροσκοπικού του σκοπού, ο αχάριστος δεν δειλιάζει να «αγιάζει κάθε αθέμιτο μέσο» που χρησιμοποιεί. …
Μια νόσος που ορισμένες φορές οδηγεί και στην «πατροκτονία», με στόχο να καταλάβει ο αχάριστος την επίζηλη «θέση» του ευεργέτη του, που πάντα εποφθαλμιούσε, αφού αναρριχηθεί στις πλάτες του…
Ο Μέγας Αλέξανδρος είχε πει ότι «Είναι ανθρώπινο, αλλά όχι αποδεκτό προς ανθρώπους και θεούς να ακούς να σε κακολογούν μετά από μια ευεργεσία που έκανες».
Απεχθέστερη αχαριστία, βέβαια, είναι αυτή των παιδιών προς τους γονείς, μη σεβόμενα ή εγκαταλείποντάς τους, αλλά και της συζύγου προς τον σύζυγο (και αντίστροφα), όταν ιδιαίτερα επέρχεται το γήρας και επιδεικνύει ο πιο δυνατός αδιαφορία και εγκατάλειψη για τον άλλο, που είναι πια αδύναμος, διαγράφοντας την στήριξη, τις καλές στιγμές και την βοήθεια που του προσέφερε στο παρελθόν…
«Ο αχάριστος άνθρωπος μοιάζει με σπασμένο πιθάρι, στο οποίο ό,τι καλό κι αν ρίξεις θα πέσει στο κενό» είπε ο Κλεόβουλος ο Ρόδιος.
«Οι κακοήθεις είναι πάντοτε αγνώμονες» είπε επίσης και ο Θερβάντες.
«Είναι ανθρώπινο να ακούς να σε κακολογούν μετά από μια ευεργεσία που έκανες;» Μέγας Αλέξανδρος.
«Επακόλουθο της αχαριστίας είναι η αναισχυντία» Ξενοφών.
«Η απεχθέστερη αχαριστία είναι αυτή των παιδιών προς τους γονείς».
«Η πιο μαύρη αχαριστία, αλλά και η πιο συνηθισμένη είναι η αχαριστία των παιδιών απέναντι στους γονείς».
«Κανένας πιο βέβαιος εχθρός από τον αχάριστο που ευεργετήθηκε» Καλλίμαχος.
«Πικρή είναι η απογοήτευση όταν σπείρεις ευεργεσίες και θερίσεις ύβρεις».
«Πονηρός είναι κάθε αχάριστος άνθρωπος» Λυσίας.
«Ο ευεργέτης δίνει αυτό που μπορεί και ο αγνώμων βλέπει ,μόνο, αυτό που δεν μπόρεσε να του δώσει».
Είναι δε γεγονός ότι «καμιά καλή πράξη δεν μένει ατιμώρητη»…
Χαρακτηριστικό μάλιστα, της φυλής μας δεν είναι μόνο η αχαριστία αλλά και ο φθόνος.
Φθονούμε την υπέρτερη αξία κάποιων φωτισμένων συμπατριωτών μας που διακρίνονται στα γράμματα, τις τέχνες ή στην πολιτική εκδηλώνοντας την αχαριστία μας για αυτά που μας έχουν προσφέρει.…
Προτιμούμε τις μετριότητες, κύρια από φθόνο προς τους χαρισματικούς ανθρώπους, αλλά και επειδή προσβλέπουμε «έξυπνα» ότι θα μπορέσουμε να «συνδιοικήσουμε» από το παρασκήνιο μαζί τους και ότι χαμηλώνοντας τον πήχη των προσόντων, ευελπιστούμε να είμαστε εμείς οι επόμενοι «ταγοί», αποφεύγοντας έτσι τον αποκλεισμό μας, λόγω της έλλειψής τους…
Είναι γνωστό, άλλωστε, ότι εμείς, ως λαός, αντί ευγνωμοσύνης αιώνιας και τιμής, δώσαμε κώνειο στον Σωκράτη, φυλακίσαμε τον Περικλή και τον Φειδία, εξοστρακίσαμε τον Αριστείδη, σκοτώσαμε τον Καποδίστρια, φυλακίσαμε τον Κολοκοτρώνη, δεν εκλέξαμε βουλευτή τον Χαρ. Τρικούπη και τρεις φορές αποπειραθήκαμε να σκοτώσουμε τον Ελ. Βενιζέλο, κατεδαφίσαμε ως στυγνό Δικτάτορα τον Ιωάννη Μέταξα κλπ. κλπ.….
Καιρός είναι πια, μετά μάλιστα από την επώδυνη εμπειρία των μνημονιακών χρόνων, να αποβάλλουμε τις επικίνδυνες αυτές έξεις του φθόνου και της αχαριστίας, που μας έχουν οδηγήσει στο χείλος του γκρεμού, επιλέγοντας πλέον τους «σοφούς» και όχι τους «σοφιστές», τους «ικανούς και άξιους» και όχι τις «μετριότητες», αυτούς που διαθέτουν «συναισθηματική νοημοσύνη» και όχι «αναλγησία και αδιαφορία» για το δράμα που βιώνει ο πολύπαθος ευκολόπιστος και συχνά «ξεγελασμένος»…
